یخ‌های روابط مسکو ـ واشنگتن آب می‌شود؟

گرچه روسیه و آمریکا از سال 2011 بر سر مساله سوریه با یکدیگر اختلاف نظر داشتند، اما این درگیری‌های اوکراین بود که باعث وخامت روابط بین دو کشور شد. آمریکا و کشورهای اروپایی، مسکو را به تنش‌افزایی در مناطق شرقی اوکراین متهم می‌کنند و در مقابل مقامات کرملین عقیده دارند آمریکایی‌ها با حمایت از مخالفان دولت زمینه‌ساز شرایط کنونی در اوکراین بوده‌اند. حال برای اولین بار پس از شدت گرفتن اختلافات مرتبط با بحران اوکراین، جان کری، وزیر خارجه آمریکا روز گذشته وارد بندر سوچی در روسیه شد تا با مقامات ارشد این کشور از جمله ولادیمیر پوتین در مورد مسائل مهم بین‌المللی مذاکره کند. پیش از این، سفر وزیر امور خارجه آمریکا به روسیه در ماه‌های اخیر 2 بار به تعویق افتاده بود و به این ترتیب کری و لاوروف بیشتر از طریق تلفنی و در مواردی در حاشیه‌ اجلاس‌های بین‌المللی در مورد مسائل مهم منطقه و جهانی و همچنین موضوعات مورد اختلاف با یکدیگر گفت‌وگو می‌کردند.

به گزارش منابع خبری، کری بلافاصله پس از ورود به سوچی به محل قربانیان جنگ جهانی دوم رفت و به آنها ادای احترام کرد. پس از آن سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه از همتای آمریکایی خود استقبال کرد. مرحله بعدی سفر او دیدار با پوتین و گفت‌وگو در مورد مسائل مهم منطقه و جهان بود. آخرین دیدار مقامات ارشد این 2 کشور به ماه می 2013 بازمی‌گردد که کری با پوتین دیدار داشت.

ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا سفر کری را در واقع بخشی از تلاش‌های آمریکا برای حفظ روابط مستقیم با مقامات ارشد مسکو اعلام کرد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز ضمن مثبت خواندن این دیدار، اعلام کرد تنها از طریق گفت‌وگو و مذاکره است که می‌توان بن‌بست‌های ایجاد شده در این روابط را از بین برد. بنا به گفته پسکوف، یکی از موضوعات مهم بحث تحریم‌هایی است که آمریکا و کشورهای اروپایی طی یک سال گذشته علیه مسکو وضع کرده‌اند.

به عقیده تحلیلگران، این موضوع که اوباما برای بررسی مسائل بین‌المللی با روس‌ها وزیر خارجه‌اش را به سوچی می‌فرستد، اهمیت بالایی دارد. مهم‌تر این‌که مقامات کرملین با آغوشی باز از این مذاکرات استقبال کرده و از آمادگی پوتین برای مذاکره در مورد موضوعات مختلف سخن گفته‌اند. این نشان می‌دهد یک نوع امیدواری در روابط بین طرفین به وجود آمده است. البته به نظر می‌رسد برای توافق بر سر بیشتر این موضوعات راهی طولانی در پیش‌رو باشد، زیرا یکی از معاونان وزیر خارجه روسیه دوشنبه‌شب روند این مذاکرات را بسیار پیچیده خواند.

وی در این رابطه برنامه هسته‌ای ایران، مساله سوریه، بحران اوکراین، تحریم‌ها علیه روسیه و تجاوز اخیر عربستان به یمن را از جمله موضوعاتی دانست که مسکو و واشنگتن طی چند سال گذشته بر سر آنها اختلافات گسترده‌ای داشته‌اند و از این پس نیز معلوم نیست چگونه می‌خواهند این اختلافات را حل و فصل کنند.

دید منفی روس‌ها نسبت به آمریکا

سفر جان کری به مسکو در حالی انجام می‌شود که روزنامه روسی‌زبان ایزوستیا روز گذشته نتایح یک نظرسنجی از سوی مرکز عمومی «لواداسنتر» را منتشر کرد.

این نظرسنجی هفته گذشته با شرکت 1600 نفر از 46 جمهوری و استان روسیه انجام گرفت. بر این اساس، 59 درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی آمریکا را تهدید اصلی کشور خود اعلام کردند. در مقابل، 32 درصد پاسخ‌دهندگان چنین نظری نسبت به آمریکا نداشتند.

این روزنامه روسی با مقایسه نتایج نظرسنجی‌های یک دهه اخیر نوشت: شمار افرادی که در روسیه، آمریکا را تهدید برای کشور خود می‌دانند، افزایش یافته است؛ زیرا در سال 2007 این افراد 47 درصد پاسخ‌دهندگان را تشکیل می‌داد که در حال حاضر به 59 درصد رسیده است.

بنا به گفته مقامات این مرکز نظرسنجی، اکثر شهروندان روسی که آمریکا را تهدید اصلی برای کشور خود می‌دانند، افراد سالمند هستند. افراد دارای این دیدگاه بین جوانان کمتر است.

همچنین 48 درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی گفتند آمریکا برای بازداشتن پیشرفت‌های اقتصادی روسیه تلاش می‌کند. در این میان 57 درصد روس‌ها نیز بر این باورند که نباید به انتقادات غرب از روسیه توجه کرد.

احتمال لغو تحریم‌های اروپا

به نظر می‌رسد با ذوب شدن یخ‌های بین مسکو و واشنگتن، مقامات اروپایی نیز تلاش می‌کنند رویکرد تازه‌ای نسبت به روسیه داشته باشند. با این‌که چند روز گذشته مذاکرات آنگلا مرکل با ولادیمیر پوتین در مسکو بی‌نتیجه توصیف شد، رئیس‌جمهور چک می‌گوید احتمال دارد تا پایان سال 2015 تحریم‌ها علیه مسکو لغو شود.

میلوش زمان، رئیس‌جمهور چک در مصاحبه با روزنامه کامرسانت گفت: ممکن است تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه به صورت کامل برداشته شود؛ آن هم تا پیش از پایان سال 2015. گمان می‌کنم شورای اروپا این مساله را ماه ژوئن بررسی کند.

به گفته رئیس‌جمهور چک، تحریم‌های اقتصادی «کاملا بیهوده» است.