مستندسازی از زاویه تازه

فیلم‌های مستند کاربردی که مهارت‌هایی را به بیننده‌ آموزش می‌دهد یا شگفتی‌هایی از دنیای پیرامون را به نمایش می‌گذارد این روزها در شبکه‌های تلویزیونی دنیا بسیار تولید می‌شود و مخاطبان میلیونی و گسترده‌ای هم در سراسر جهان دارد. یکی از آنها مستند «شگفتی‌های دنیای نوزادان» است که به فارسی هم دوبله شده و تاکنون چند بار از شبکه دو پخش شده و هنوز هم مخاطب خود را دارد. در این فیلم مستند دوربین از زاویه‌ای کاملا تازه دنیای نوزادان را به تصویر می‌کشد، دنیایی که به ظاهر ساکت و بی‌اتفاق است اما با دیدن این مستند و متن خوبی که برای آن نوشته شده می‌توان به رازهایی پی برد که شخصیت نوزادان را در سکوت می‌سازد.

شبکه‌هایی در دنیا وجود دارند که کارشان تولید آثار مستند است. این شبکه‌ها بسیار هم پرمخاطب هستند چون گردانندگان آنها به اصطلاح رگ خواب بیننده را پیدا کرده‌ و می‌دانند که واقعیت را در چه بسته‌بندی ارائه کنند تا هر کسی با دیدن حتی چند نما مشتری اثر شود. فیلم‌ها و سریال‌های مستندی که درباره طبیعت وحشی تولید می‌شود در همین گونه آثار جای می‌گیرد. در این نوع آثار، مستندساز که ماجراجو و نترس است به دل طبیعت بکر می‌زند و خود را آماده می‌کند تا با هر خطری روبه‌رو شود و بی‌واسطه این خطرات و هیجان‌هایش را به مخاطب ارائه کند. این مستندها مخاطب را میخکوب کرده و جایگاه آثار مستند را بین مردم محکم‌تر می‌کند.

در کشور ما معمولا مستندسازی از اتفاقات هیجان‌انگیز کمتر اتفاق می‌افتد. هنوز هم مستندسازی از اماکن دیدنی و معماری در اولویت است. مستند‌های بی‌دردسری که در دنیای امروزی جایگاهی ندارند و بیشتر آرشیویی هستند. هنوز هم بسیاری از مستندسازان ما از سبک ناصر تقوایی پیروی می‌کنند که در دهه 40 و 50 مستند‌هایی مانند اون شب که بارون اومد و دره جن را ساخت. مستند ایرانگرد اما این‌ روزها بین مردم جای خود را باز کرده‌ است. مستندی که سازنده‌ آن تلاش کرده به استاندارهای امروزی مستند‌سازی از طبیعت نزدیک شود. تولید این اثر را باید به فال نیک گرفت و منتظر اتفاقات بهتر بود.

طاهره آشیانی ‌‌/ ‌دبیر گروه رادیو و تلویزیون جام‌جم