یارگیری نفتی برای دوران پساتحریم

گرچه وضع تحریم‌های مختلف مالی و نفتی علیه کشورمان، فعالیت شرکت‌های چینی را نیز تحت‌تاثیر قرار داد و در بسیاری از پروژه‌ها، همکاری دو طرف با اختلال مواجه شد، اما پروژه‌های مهمی همچون میادین نفتی آزادگان و یادآوران شمالی نیز وجود دارد که با همکاری و سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ چینی از جمله ساینوپک و سی.ان.پی.سی، هم‌اکنون در آستانه بهره‌برداری قرار دارند.

این شرکت‌ها گرچه در برخی حوزه‌های فناوری نفتی عقب‌تر از رقبای اروپایی و آمریکایی خود قرار دارند، در سال‌های اخیر خود را در قواره شرکت‌های بزرگ بین‌المللی مطرح کرده و لذا حتی در صورت لغو تحریم‌های غرب علیه صنعت نفت ایران و ورود مجدد ابرشرکت‌های چندملیتی به صنایع نفت و گاز ایران، باز هم چینی‌ها پای ثابت صنعت نفت ایران خواهند بود.

از سوی دیگر، پیگیری مطالبات انباشته ایران بابت صادرات نفت خام به چین، که رقم آن به اعداد شگفت‌آوری رسیده نیز موضوع دیگری است که قطعا در این سفر مطرح و درباره راه‌های وصول آن، حین و پس از دوران تحریم بررسی به‌عمل آمده است. به همین منظور لازم بود مقاماتی از شبکه بانکی و بانک مرکزی، وزیر نفت را همراهی کنند.

اما در این میان، زمینه‌سازی بازگشت با ظرفیت کامل ایران به بازارهای جهانی نفت، می‌تواند یکی از انگیزه‌های اصلی این سفر باشد.

صادرات نفت ایران در حالی طی دو سال گذشته به حدود 1.1 میلیون بشکه در روز رسیده است که تا پیش از آن، ایران روزانه تا 2.3 میلیون بشکه به بازارهای جهانی نفت صادر می‌کرد.

در این مدت سایر کشورهای تولیدکننده نفت با افزایش پرشتاب تولید خود، خلأ یک میلیون بشکه‌ای نفت ایران را در بازار پر کردند و بسیاری از مشتریان سابق نفتی ایران یا از حجم واردات خود کاستند یا آن‌که اساسا واردات از ایران را متوقف کردند.

طبیعتا بازگشت به این بازار و رقابت با عرضه‌کنندگانی که جای خالی ایران را پرکرده‌اند، کار راحتی نیست و لذا به نظر می‌رسد وزارت نفت از هم‌اکنون تحرکات خود را برای بازپس‌گیری سهم ایران از بازار جهانی نفت، در دوران پس از تحریم‌ها، آغاز کرده است.

در این میان چین یکی از مهم‌ترین مقاصد خواهد بود. گرچه این کشور هم‌اکنون بزرگ‌ترین مقصد نفت خام صادراتی ایران به‌شمار می‌رود، ایران اکنون فقط 12 درصد نفت موردنیاز این کشور را تامین می‌کند و در حالی که اژدهای زرد به بزرگ‌ترین واردکننده انرژی جهان تبدیل شده، به نظر می‌رسد ایران می‌تواند با لغو تحریم‌های بین‌المللی سهم بیشتری در تامین نیاز فزآینده چینی‌ها به انرژی بویژه نفت خام و گاز طبیعی داشته باشد.

از وقتی که سعودی‌ها، سیاست کنترل بازار با استفاده از سهمیه‌بندی اعضا در اوپک را کنار گذاشته و دستیابی به سهم بیشتر از بازار نفت را در اولویت قرار دادند، طبیعی بود که ایران هم به دنبال مشتریان بیشتر در بازار نفت باشد اما برقراری تحریم‌های نفتی و مالی، قدرت مانور ایران در بازارهای بین‌المللی را کاهش داده بود لذا در صورت حصول توافق جامع هسته‌ای و لغو تحریم‌ها، ایران سیاست دستیابی به سهم بیشتر از بازار نفت را بسرعت اجرا کرده و آن‌گونه که مقامات نفتی کشورمان می‌گویند خواهد توانست ظرف مدت چند ماه توان تولید خود را یک میلیون بشکه افزایش دهد.

برای این منظور لازم است رایزنی‌ها و بازاریابی‌های لازم از هم‌اکنون با مشتریان بزرگ نفتی صورت گرفته تا در صورت لغو تحریم‌ها، شرایط برای ورود مجدد ایران با ظرفیت کامل به بازار نفت فراهم باشد. لذا دور از انتظار نیست که مسئولان نفتی ایران در آینده نزدیک سراغ دیگر مشتریان بزرگ نفتی ایران نیز بروند.

حمید ‌اسدی - جام جم