گاز ایران به پشت دروازه بغداد رسید

هر چند در طول یک دهه گذشته ترکیه مهمترین بازار انرژی ایران بوده است و پیش از اعمال تحریم‌های غیرقانونی غرب، در کنار صادرات روزانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام، گاز طبیعی و برق هم توسط ایران به این کشور همسایه صادر می شد اما به زودی عراق جای ترکیه را در تجارت انرژی ایران خواهد گرفت.

بر این اساس در طول چهار سال گذشته تاکنون تهران- بغداد به شرکای استراتژیک در حوزه انرژی تبدیل شده اند به طوری که با وجود پابرجا ماندن تحریم های بین المللی تاکنون یک قرارداد میان مدت صادرات گاز طبیعی و قراردادهای ادواری صادرات برق به عراق و اقلیم کردستان عراق منعقد شده است.

مطابق با توافق بزرگ گازی تهران – بغداد، صادرات گاز به بصره در قالب قراردادی ۶ ساله با حجم ۵ میلیون مترمکعب در روز آغاز و یک سال پس از امضای قرارداد (سال ٩٥) حجم فروش گاز به این کشور عضو اوپک تا ٣٠ میلیون مترمکعب در روز افزایش می یابد.

علاوه بر این، مذاکراتی بین تهران – بغداد به منظور امضای دومین قرارداد صادرات گازهای ترش پارس جنوبی از مسیر بصره به جنوب عراق در حال انجام است که در صورت توافق نهایی حجم فروش روزانه گاز به عراق در قالب دو قرارداد تا سقف ۵۰ میلیون مترمکعب افزایش می‌یابد.

بیژن زنگنه وزیر نفت هم یکی از سیاست های انرژی ایران در سال جدید را آغاز صادرات گاز به عراق اعلام کرده و گفته است: با بهره برداری از فازهای جدید پارس جنوبی ایران از ظرفیت مازاد برای صادرات گاز طبیعی به این کشور همسایه برخوردار است.

رونق تجارت انرژی با سقوط داعش

با وجود توافق‌های بزرگ برقی و گازی ایران و عراق اما در طول دو سال گذشته شکل گیری گروه تروریستی داعش در برخی از مناطق عراق به چالشی به منظور صادرات برق و گاز طبیعی به این کشور همسایه تبدیل شده است.

علیرضا کاملی، مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران در گفتگویی درباره دلایل تاخیر در آغاز صادرات گاز طبیعی ایران به عراق، گفته است: براساس قرارداد در مرحله مقدماتی ایران باید به صورت موقت تابستان سال جاری به عراق گاز صادر می کرد که متاسفانه به دلیل شرایط نا امنی که در عراق به دنبال فعالیت گروه تروریستی داعش حاصل شده بود امکان ساخت خط لوله گاز فراهم نشده است.

این مقام مسئول با اشاره به توقف ساخت این خط لوله واردات گاز طبیعی از ایران در خاک عراق و به ویژه استان دیاله، اظهار کرده است: ایران از اردیبهشت ماه آماده صادرات گاز به عراق بوده و آغاز انتقال گاز به این کشور همسایه منوط به اعلام آمادگی طرف عراقی و ایمن شدن منطقه است.

ایران هم اکنون ساخت خط لوله انتقال گاز به عراق را با ایجاد انشعابی از خط لوله ششم سراسری به پایان رسانده به طوری‌که کل عملیات لوله گذاری این خط لوله گاز صادراتی به پایان رسیده است و مطابق با برنامه زمان بندی، پیش بینی می‌شود تا اردیبهشت ماه سال جاری امکان انتقال گازهای ترش به عراق در خاک ایران فراهم شود.

با این وجود، در شرایط فعلی عملیات ساخت خط لوله واردات گاز طبیعی در خاک عراق با پیشرفتی لاک پشتی همراه بوده و حتی در مقاطعی از سال جاری ساخت این خط لوله استراتژیک گاز متوقف شده است.

در همین حال، عزیز الله رمضانی، مدیر امور بین الملل شرکت ملی گاز ایران پیشتر در جمع خبرنگاران از آغاز صادرات گاز ایران به عراق تا اردیبهشت ماه سال ۹۴ خبر داده است.

از سوی دیگر، در حالی فعالیت تروریست‌ها به مانعی برای احداث خط لوله مشترک گاز ایران و عراق تبدیل شده است که اسفند ماه سال گذشته شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران با برگزاری دومین مناقصه بزرگ گازی ایران به ارزش ۱.۵ میلیارد دلار، اعلام کرد: قرار است عملیات احداث خطوط لوله و تاسیسات صادرات گاز ایران به عراق در قالب قراردادهای BOT توسط بخش خصوصی انجام شود.

داعش مهمترین مانع صادرات برق به عراق

فعالیت گروه تروریستی داعش همان طور که چالش‌های جدید به منظور آغاز صادرات گاز طبیعی ایران به عراق ایجاد کرده بود، مشکلات مشابهی را هم برای افزایش صادرات برق به این کشور همسایه در کنار سوریه ایجاد کرده است.

بر اساس توافق برقی تهران – بغداد، در فصل تابستان صادرات برق به عراق و برخی از کشورها به دلیل تامین نیازهای داخلی محدود می شود اما در فصول سرد سال ظرفیت مازاد برای صدور برق به این کشور همسایه وجود دارد.

در این بین حمید چیت چیان وزیر نیرو در روزهای نخست سال جاری در جمع خبرنگاران با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران برای بهبود وضعیت تامین برق عراق دارای برنامه توسعه نیروگاه‌ها را در دستور کار قرار داده است، گفته است: گروه تروریستی داعش مهمترین مانع صادرات برق به عراق است.

این عضو کابینه دولت تدبیر و امید با تاکید بر اینکه در سال ۹۳ با اندکی کاهش در صادرات برق نسبت به سال ۱۳۹۲ به میزان ۱۲ میلیارد کیلو وات ساعت مواجه شدیم، تصریح کرده است: دلیل اصلی کاهش صادرات برق کشور سال گذشته شرایط سیاسی عراق بود زیرا یکی از خطوط انتقال برق به عراق در منطقه ای قرار داشت که داعش بر آن تسلط یافته بود اما اکنون این منطقه از محاصره گروه داعش خارج شده و صادرات برق به این کشور مانند گذشته انجام می شود

در همین حال، هوشنگ فلاحتیان، معاون وزیر نیرو با یادآوری اینکه در شرایط فعلی مشکل و محدودیتی برای صادرات برق وجود ندارد و قراردادهای موجود تبادل برق با کشورهای همسایه به قوت خود باقی است، گفته است: سال جاری نیروگاه‌های بهبهان و ماهشهر در استان خوزستان و نیروگاه دالاهو در کرمانشاه وارد مدار می‌شود که این طرح‌ها موجب می‌شود تامین برق عراق بهتر انجام گیرد و ما نیز مخالفتی با احداث خط جدید نداریم.

عراق از سال ۲۰۰۵ میلادی با ایران همکاری های برقی خود را آغاز کرده به طوری که در ابتدا قرارداد واردات برق از ایران ۱۵۰ مگاوات بود و اکنون این رقم به بیش از یکهزار و ۵۰۰ مگاوات رسیده است.

بر این اساس پس از امضای قراردادی دو ساله برقی بین ایران و عراق از تابستان سال گذشته دور جدید مذاکرات برای تمدید قرارداد برقی بین دو کشور آغاز شد و در شرایط فعلی ظرفیت صادرات حدود ۱۵۰۰ مگاوات برق به عراق وجود دارد.(مهر)