اولویت‌های نظام سلامت در سال پیش‌رو

حالا با شروع سال 94، مسئولان وزارت بهداشت از اولویت‌های کاری این وزارتخانه در سال جدید سخن گفته‌اند و اعلام شده که امسال هم طرح تحول نظام سلامت ادامه پیدا می‌کند.

در عین حال عنوان شده امسال، ارتقای بهداشت محیط و بهداشت مواد غذایی هم در دستور کار قرار می‌گیرد.

وزیر بهداشت به مهر گفته که لازم است خدمات بهداشتی و درمانی در سال ۹۴ با کیفیت بیشتری در اختیار مردم قرار گیرد و اشکالات و نقایص کار برطرف شود.

همچنین حسن هاشمی، ارتقای بهداشت محیط و مواد مصرفی در مراکز عرضه مواد غذایی را در زمره ماموریت‌های مهم نظام بهداشت در سال پیش رو عنوان کرده است.

این وعده وزیر مبنی بر توجه بیشتر به بهداشت مواد غذایی در سال پیش رو را شاید بتوان به نوعی پاسخ به دغدغه‌های پرشمار مردم برای مصرف مواد غذایی سالم به حساب آورد. ماجرای وجود روغن غیرمجاز پالم در شیر و اعلام ناسالم بودن برخی مواد غذایی که سال قبل بارها و بارها در رسانه‌ها منعکس شد، موجب شده در سال 94، وزیر بهداشت ارتقای بهداشت مواد مصرفی مردم را نیز در زمره ماموریت‌های مهم این وزارتخانه بداند.

از سوی دیگر، ارتقا و گسترش اورژانس بیمارستانی، افزایش تخت‌های CCU و ICU و اجرای سیاست حمایتی در خصوص بیماران حوزه ناباروری، اعصاب و روان و بیماران صعب‌ العلاج هم از دیگر اولویت‌های مهم این وزارتخانه در سال ۹۴ عنوان شده که وزیر بهداشت به آن اشاره کرده است.

معاون درمان وزیر بهداشت هم از نگاه دیگری به کاستی‌های نظام سلامت اشاره کرده و اولویت‌های وزارت بهداشت در سال 94 را رفع چالش کمبود نیروی انسانی و کمبود تخت‌های بیمارستانی اعلام کرده است.

به اعتقاد محمد آقاجانی، تعداد پرستاران ما باید دو برابر میزان فعلی شود. همچنین اگر می‌خواهیم خدمت رسانی خوبی در بخش اورژانس پیش بیمارستانی صورت بگیرد، به ۱۵ هزار تکنیسین اورژانس نیاز داریم.

برای رفع این چالش‌ها در سال 94، معاون درمان وزارت بهداشت از افزایش برنامه هیات امنایی شدن بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی به مهر خبر داده و خاطرنشان کرده است: برنامه این وزارتخانه برای هیات امنایی شدن بیمارستان‌های دولتی در سال ۹۴ این است که دست‌کم ۲۰ درصد بیمارستان‌های وزارت بهداشت، هیات امنایی شود که این کار به مرور در سال‌های بعد از آن نیز باید گسترش پیدا کند.

هیات امنایی شدن بیمارستان‌ها که آقاجانی از آن صحبت می‌کند، اتفاقی شبیه نیمه خصوصی شدن بیمارستان‌های دولتی است که البته به افزایش هزینه‌های درمانی مردم منجر نمی‌شود، ولی اختیارات اداره بیمارستان را به هیات امنایی مستقل از وزارت بهداشت می‌سپارد. البته این هیات می‌تواند نیروی انسانی مورد نیاز را بدون محدودیت‌های استخدام دولتی، به‌کار بگیرد.

پزشک خانواده از اولویت خارج نشود

با نگاهی اجمالی به اولویت‌های اعلام شده از سوی وزارت بهداشت، می‌توان گفت که وزارت بهداشت می‌خواهد در سال 94 هم بحث ارتقای نظام درمان و کاهش هزینه‌های درمانی مردم در مراکز درمانی را پیگیری کند و در عین حال، نیم‌نگاهی به بحث پیشگیری و بهداشت داشته باشد.

اگرچه وزیر بهداشت بر ارتقای بهداشت محیط و بهداشت مواد غذایی در سال 94 تاکید کرده، ولی احمد آریایی نژاد، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم، این اهداف اعلام شده برای ارتقای نظام بهداشت را کافی نمی‌داند و می‌گوید: چالش مهمی که سال 94 وزارت بهداشت با آن مواجه است، این‌است که وزارت بهداشت مثل سال قبل، بیشتر بودجه‌ها را به پای درمان بریزد و از نظام بهداشت و پیشگیری غافل بشود.

به باور این نماینده مجلس، گرچه اولویت‌های اعلام شده از سوی وزارت بهداشت برای ارتقای نظام درمان، مثبت و سازنده است، اما این کار نباید موجب فراموشی اجرای طرح کلان پزشک خانواده بشود.

به گفته آریایی نژاد، فقط در شرایطی می‌شود طرح تحول نظام سلامت را در سال 94 و در سال‌های آینده با موفقیت ادامه داد که وزارت بهداشت به پیشگیری بیشتر از درمان بها بدهد.

افزایش جمعیت، صنعتی شدن و گرایش به شهرنشینی، از جمله دلایلی است که به اعتقاد این نماینده مجلس باعث می‌شود بار هزینه‌های نظام درمان، سال به سال در کشور افزایش یابد و در این وضعیت، وزارت بهداشت فقط در شرایطی موفق خواهد بود که اجرای برنامه‌های پیشگیرانه و بهداشتی را هم در کنار برنامه‌های درمانی در اولویت کاری خود قرار دهد و همه منابع نظام سلامت را به پای درمان نریزد.

بیماری‌های غیرواگیر؛ پاشنه آشیل نظام سلامت

«افزایش طول عمر با کیفیت» مهم‌ترین هدف نظام سلامت در هر کشوری است. یعنی هر برنامه درمانی و پیشگیرانه‌ای که در نظام سلامت اجرایی می‌شود، باید در جهت ارتقای این شاخص مهم باشد.

دکتر اسماعیل ایدنی، رئیس شورای‌عالی نظام پزشکی کشور در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید دارد که باید اولویت اصلی وزارت بهداشت در سال 94، بحث کاهش بیماری‌های غیرواگیر در جامعه باشد.

افزایش روز افزون بیماری‌های غیرواگیری مثل سرطان، دیابت، فشار خون و بیماری‌های روانپزشکی، عامل مهمی است که به اعتقاد ایدنی باید هرچه زودتر برای کنترل آنها در جامعه، اقدام شود و این کار در اولویت برنامه‌های وزارت بهداشت در سال پیش رو باشد.

غربالگری بیماری‌های غیرواگیر، کنترل چاقی در جامعه و مقابله با مصرف دخانیات و مواد غذایی ناسالم و همچنین اصلاح سبک نادرست زندگی، راهکارهای مهمی است که به گفته ایدنی باید در زمره ماموریت‌های مهم وزارت بهداشت در سال 94 جای بگیرد.

البته وی عنوان می‌کند که توجه جدی به نظام درمان ـ برنامه راهبردی که هم اکنون وزارت بهداشت در پیش گرفته است ـ راهبردی مفید و موثر است، اما این راهبردها نباید باعث شود که تمام اعتبارات نظام سلامت، در نظام درمان خلاصه شود و حتی دانشجویان پزشکی هم برای کارهای درمانی و نه برای اقدامات پیشگیری آموزش ببینند.

امین جلالوند ‌- گروه جامعه