اروپا در سراشیبی وابستگی به واشنگتن

اروپا که در روزگار استیصال ناشی از دو جنگ جهانی، از هراس غلتیدن به دامان کمونیسم، اتحاد با واشنگتن را تنها راه نجات خود یافته بود، با وجود فروپاشی شوروی هنوز جایگاه بین‌المللی خود را ذیل دکترین دیپلماتیک ایالات متحده تعریف کرده و مجبور است هزینه‌های قرار گرفتن در چنین موقعیتی را نیز بپردازد.

قرار گرفتن اروپای پیر در کنار واشنگتن در جریان آنچه دوگانه «جهان آزاد ‌/‌ تروریسم» نامیده می‌شود، باعث شده تا اروپای قرن بیست‌ویکم همچنان هزینه‌های بحران‌های قرن بیستم را بپردازد.

اروپا که روزگاری می‌خواست با تشکیل یک اتحادیه، بازیگری فعال در دنیای چندقطبی باشد، امروز گرفتار احیای جنگ سرد میان مسکو و واشنگتن شده و در منگنه بحران کی‌یف قرار گرفته است.

چنین وضعی به بحران اقتصادی منطقه پولی یورو دامن زده و نتیجه آن موج تازه چپگرایی در قاره‌ای است که نسل تازه سیاستمداران در آن حرف از شکست اروپا در خروج از رکود اقتصادی به میان می‌آورند و از تجدیدنظر در سیاست‌های توصیه شده اتحادیه اروپا می‌گویند اما این فقط بحران روسیه نیست که اروپا را تحت فشار قرار داده، بلکه در جریان پرونده هسته‌ای کشورمان نیز اروپا که بیش از 10 سال سابقه گفت‌وگو با تهران را دارد این روزها ناتوان از اتخاذ یک موضع فعالانه بوده و عملا به بله‌قربان‌گوی دیپلمات‌های آمریکایی تبدیل شده است.

هرچند شرکت‌های تجاری اروپا آرزوی بازگشت به بازار ایران را دارند و سرمایه‌گذاران اروپایی می‌دانند تحریم کشورمان تا چه اندازه به آنها ضرر زده، اما اسارت دیپلماتیک اروپا در حصار سیاست‌های زیاده‌خواهانه واشنگتن باعث شده تا اروپا نتواند در جهت منافع خود در مذاکره با تهران نقشی مسئولانه ایفا کند.

انگلیس، فرانسه و آلمان گرچه بیش از یک دهه قبل می‌توانستند با مهار برادر بزرگ‌تر خود ـ یعنی آمریکا ـ مذاکرات سعدآباد را به فرصتی برای حل و فصل مناقشه بی‌حاصل هسته‌ای تبدیل کنند، اما نه آن زمان و نه حالا، نتوانسته‌اند ابتکار عمل در مذاکرات را در دست گرفته و گام در مسیری نهاده‌اند که جز سرریز کردن ناامنی از خاورمیانه و شمال آفریقا به اروپا و بحران فزاینده اقتصادی، حاصلی دیگر دربر نداشته است.

روشن نیست اروپا چه زمانی می‌تواند استقلال خود را بازیابد، ولی واقعیت این است که ادامه وابستگی اروپا به آمریکا، چیزی بیش از یک تحقیر تاریخی نیست.

مصطفی انتظاری هروی - گروه سیاسی