دانشجویان در دام قلیان

دیروز قائم‌مقام معاونت درمان وزارت بهداشت عنوان کرد که قلیان،‌ کدئین و مشروبات الکلی، پرمصرف‌ترین مواد بین دانشجویان است. همچنین تریاک، ‌هروئین و کراک هم درصد پایین‌تری نسبت به دیگر مواد دارند.

آن‌طوری که احمد حاجبی به ایسنا توضیح داده است: 39 درصد دانشجویان مصرف مواد مخدر را پیش از ورود به دانشگاه تجربه کرده‌اند و براساس آخرین آماری که در سال 91 در وزارت علوم به‌دست آمده است، 2.6 درصد دانشجویان به مواد مخدر اعتیاد داشتند.

به اعتقاد این مقام مسئول، بومی‌گرایی در پذیرش دانشجو می‌تواند در کاهش شیوع مصرف مواد مخدر در این قشر موثر باشد، زیرا براساس آمارهایی که حاجبی به آن اشاره می‌کند، خانه‌های مجردی 21 درصد مصرف مواد مخدر بین دانشجویان را به خود اختصاص داده است و همچنین خوابگاه‌ها با 14.9 درصد و منازل مسکونی با 11 درصد، رتبه‌های بعدی اماکن زمینه‌ساز مصرف مواد مخدر را به خود اختصاص داده‌اند.

نکته جالبی که بین حرف‌های حاجبی وجود دارد، این است که میزان سوء مصرف مواد مخدر بین پسران سه برابر دختران است، اما با این حال شیوع مصرف مواد بین دانشجویان دختر رو به ‌افزایش است؛ یعنی درست است که هنوز هم دانشجویان پسر، گرایش بیشتری به مواد دخانی و مواد مخدر دارند، اما در همین شرایط، رغبت خانم‌های دانشجو در سال‌های اخیر به سمت استفاده از این مواد افزایش پیدا کرده است.

درخصوص علل سوءمصرف ریتالین در دانشجویان هم حاجبی معتقد است که بیشتر دانشجویان از مواد برای رسیدن به نشاط کاذب استفاده می‌کنند؛ علاوه بر این فشارهای درسی بین دانشجویان پزشکی و دانشجویان رشته‌های فنی و حرفه‌ای پیچیده باعث مصرف مواد مخدر بویژه ریتالین شده است.

به اعتقاد او، نبود اعتقادات دینی یکی دیگر از علل سوءمصرف مواد است. همچنین سکونت در منازل دانشجویی و سابقه مصرف مواد در خانواده از دیگر عوامل گرایش دانشجویان به مصرف مواد مخدر است که این مقام مسئول به آن اشاره می‌کند.

دانشجوی معتاد، یک‌شبه معتاد نشده است

وقتی در سنین پایین‌تر، خطرات انواع مواد مخدر و مواد دخانی برای دانش‌آموز تشریح نشود، نباید توقع داشت که فرد در دوران دانشجویی به یک‌باره دچار تحول شود و دست از مصرف مواد مخدر بردارد.

حتی چندی قبل نیز قائم‌مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفت‌وگو با ایرنا به‌صراحت اعلام کرد که بیش از 60 درصد دانشجویانی که مواد مخدر مصرف می‌کردند، شروع اعتیاد آنها از دوره دانش‌آموزی بوده است. محمد جزینی تاکید می‌کند که سن آغاز اعتیاد در کشور پانزده سالگی است و یک درصد دانش‌آموزان مواد مخدر مصرف می‌کنند.

این مقام مسئول نسبت به خطر مصرف ریتالین بین دانشجویان نیز هشدار داد و عنوان کرد که برخی داروها مانند ریتالین که در شب امتحان از سوی دانش‌آموزان و دانشجویان مصرف می‌شود و همچنین موادی که تحت عنوان قرص‌های لاغری عرضه می‌شود، مقدمه‌ای بر اعتیاد است.

از ناآگاهی جوان تا غفلت نهادهای فرهنگ‌ساز

این‌که جوانی تحصیلکرده و دانشجو، قدرت نه گفتن به مواد‌دخانی و مواد مخدر را نداشته باشد، مشکل فرهنگی است که حل آن به کار فرهنگی و آموزش گسترده نیاز دارد.

قسمت جالب ماجرا اینجاست که قائم‌مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر به ایرنا گفته بود که در گزارش شیوع‌شناسی که انجام شده بود، 67 درصد جوانان اعلام کردند که مواد مخدر را نمی‌شناختند، پس لازم است، این روند اصلاح شود.

همچنین به گفته این مقام مسئول، 60 درصد افرادی که به ورطه اعتیاد افتاده‌اند، دوستان و همسالان خود را عامل آن دانسته‌اند و به همین دلیل جلوگیری از بروز کم‌رویی، پرورش اعتماد به نفس، قدرت مخالفت با درخواست‌های نابجای همسالان و توسعه نشاط و افزایش فعالیت بدنی باید مورد توجه باشد.

به بیان دیگر، دانشجویی که به‌دلیل کم‌رویی، تعارف با هم‌سن‌و‌سالان، کمبود امکانات فرهنگی و تفریحی در دانشگاه، صفت «بچه مثبت» خوردن بین همکلاسی‌ها یا برای کسب تجربه‌ای جدید به مواد دخانی و مواد مخدر روی می‌آورد، این اقدام ریشه در غفلت دستگاه‌های فرهنگ‌ساز دارد که نتوانسته‌اند در سالیان متوالی به درستی خطرات مصرف این مواد خطرناک را برای دانشجو تشریح کنند؛ آن هم دانشجویی که قرار است آینده‌ساز این مملکت باشد و چرخ توسعه کشور با همت امثال او بچرخد.

عوارض مصرف قلیان

برخلاف تصور بعضی افراد، دود حاصل از قلیان نه‌تنها کم‌خطر نیست، بلکه حاوی مواد سرطان‌زا و سمی بی‌شماری است که موجب بروز سرطان‌های ریه، لب و حفره دهانی، بیماری‌های قلبی و عروقی و دیگر بیماری‌ها و سرطان‌ها می‌شود.

همچنین استفاده مشترک از قسمت‌های دهانی قلیان، عامل انتقال بیماری‌های واگیرداری همچون سل و هپاتیت است.

مصرف‌کنندگان قلیان و اطرافیان آنها که در معرض دود تحمیلی آن قرار دارند، مانند مصرف‌کنندگان سیگار مبتلا به انواع سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی، عروقی و تنفسی خواهند شد.

تحقیقات نشان می‌دهد 12 درصد بیماری‌های قلبی و عروقی، 66 درصد برونشیت و سرطان ریه و 38 درصد بیماری‌های حاد تنفسی در جهان به مصرف دخانیات اختصاص دارد.

همچنین مصرف قلیان شما را چهار تا ده برابر بیشتر از افراد دیگر در معرض سرطان دهان، حنجره و مری قرار می‌دهد.

بوی بد دهان، دندان زرد، از دست دادن دندان و بیماری لثه از عوارض ناشی از مصرف قلیان است.

تنباکو و توتون مورد استفاده در قلیان معمولا از بی‌کیفیت‌ترین و نامرغوب‌ترین انواع موجود و خطرناک‌ترین آنهاست، ضمن این که اسانس‌های مواد معطر استفاده شده در تنباکوهای معطر یا میوه‌ای حاوی هزاران ماده سمی و کشنده است.

گروه جامعه / روزنامه جام جم