خلیفه‌ای که از کاخ سفید برخاست

زامبی‌های سیاسی موسوم به داعش، هر روز جنایتی تازه خلق می‌کنند. روزی به شیعیان حمله می‌برند، زمانی ایزدی‌ها را زنده به گور می‌کنند، بعد سراغ اهل سنت، کردها و ترکمن‌ها می‌روند و تهدیداتشان نیز وسعت بیشتری به خود می‌گیرد، به ‌طوری که علاوه بر سوریه و عراق، حالا به تهدید اردن و لبنان روی آورده و حتی با کاخ سفید و در خیابان‌های لندن هم عکس یادگاری می‌اندازند.

هرچند در فیلم‌های تخیلی می‌توان پدیدار شدن زامبی‌ها را به جادوگری خبیث نسبت داد که دنبال سوءاستفاده از مردگان برای قدرت خویش است، اما در جهان سیاست که اصل بر واقعگرایی است، باید به ‌دنبال دلایل ملموس‌تری برای شکل‌گیری تروریست‌های نوظهور بود؛ نئوتروریست‌هایی که خشونتی بمراتب بیشتر از القاعده ـ خالق فاجعه یازدهم سپتامبر ـ دارند و در سطحی وسیع‌تر نسبت به بوکوحرام، الشباب و النصره عملیات تروریستی انجام می‌دهند.

هرچند شکل‌گیری داعش معمولا به بحران سوریه نسبت داده می‌شود، اما این گروه تروریستی پیش از آن، زمانی در قامت یک تشکیلات تروریستی مستقل از القاعده اعلام موجودیت کرد که رهبرش در زندان‌های آمریکایی گرفتار شد.

آمریکایی‌ها می‌گویند که ابوبکر البغدادی را «به اشتباه» آزاد کردند، اما برخی معتقدند بعید است سازمان سیا از ظرفیت‌های بالقوه تروریستی داعش که یک بار در سال 2008 در موصل اعلام تشکیل خلافت اسلامی کرده بود، غافل بوده باشد.

بازداشت نمایشی سرکرده تروریست‌های داعش سپس آزادی وی، باعث شد تا داعش اولین ماموریت خود را در راستای سناریوی سقوط دمشق و برهم زدن سیر طبیعی بیداری اسلامی در جهان عرب عملیاتی کند.

عکس‌های تازه منتشر شده از سوریه در حال جنگ، چهره منسوب به ابوبکر البغدادی را در کنار سناتور جمهوریخواه «مک‌کین» نشان می‌دهد؛ همان سیاستمدار تندرویی که رقیب اوباما در انتخابات پیشین ریاست‌جمهوری ایالات متحده بود.

در کنار این، دسترسی داعش به سلاح‌هایی که آمریکا و متحدانش در اختیار شورشیان در سوریه قرار داده بودند، برگ دیگری از همراهی واشنگتن با تروریست‌ها برای دستیابی به اهداف خود در خاورمیانه را نشان می‌دهد؛ همان سناریویی که پیش از این در افغانستان و در قالب عمل به استراتژی سد نفوذ علیه شوروی هم به کار رفته بود.

روزنامه لوموند بتازگی نوشته است که اولاند تائید کرده فرانسه «تجهیزاتی مطابق با تعهدات اروپایی‌ها» در اختیار شورشیان سوریه قرار داده است.

صحبت از همان سلاح‌هایی است که حالا از سوریه به عراق منتقل شده و از داعش، یک ارتش افراطی اما مسلح ساخته که حتی دیروز اعلام شد «پهپاد» هم در اختیار دارد.

قدرت گرفتن داعش در سوریه با حمایت آمریکا و متحدانش که با هدف سقوط بشار اسد صورت می‌گرفت، در راستای نقشه کلی ژنرال دیوید پترائوس، فرمانده پیشین نظامیان آمریکایی در عراق بود که پیش از این در عراق «جبهه النصره»، دیگر گروه تروریستی را برای انجام عملیات در سوریه تشکیل داده بود.

النصره که با حمایت پترائوس در سوریه و لیبی نقش‌آفرینی می‌کرد پس از قتل دیپلمات آمریکایی در لیبی، ناگهان از دایره توجهات خارج شد و جالب اینجا بود که همزمان پترائوس هم به‌جرم داشتن «دوست‌دختر» حذف شد.

با کمرنگ شدن نقش النصره، نوبت به داعش رسید تا در سوریه قدرت خود را افزایش دهد. حالا داعش تنها امید غرب و برخی متحدان منطقه‌ای برای شکست دادن ارتش سوریه شده بود.

برخی منابع خبری به نقل از احزاب مخالف دولت ترکیه فاش کردند که رهبران این گروه چند نشست با سرویس اطلاعاتی این کشور و چند نشست مشترک با مقامات اطلاعاتی ترکیه، عربستان و قطر داشته‌اند و با تسلط بر منابع نفتی، توان اقتصادی خود را افزایش دادند.

با این حال حضور حزب‌الله لبنان در سوریه و تقویت ارتش این کشور، مانع از سقوط دمشق و قدرت گرفتن داعش شد و به همین منظور داعشی‌ها که با شکست پیاپی کنفرانس‌های به‌اصطلاح صلح در سوریه، دیگر مجالی برای موفقیت در این کشور نمی‌دیدند، بتدریج از زمستان 91 وارد عراق شدند و چادرهای تحصن الانبار، بهترین مکان برای سازماندهی آنان در شمال عراق محسوب می‌شد.

مالکی که متوجه این نفوذ تدریجی شده بود، شتابان به واشنگتن رفت تا در چارچوب توافق‌نامه امنیتی، آمریکا را برای مهار داعش در عراق مجاب کند، اما پاسخ سرد کاخ سفید به این درخواست، مهر تائید دیگری بر حمایت واشنگتن از تروریست‌های داعش بود.

چادرهای اعتراضی در عراق، یک سال برپا بود تا فضا برای عرض‌اندام داعش در روز بیستم خرداد و سقوط موصل مهیا شود و این آغاز ماموریت دیگر داعش بود.

وقتی چاقوی تروریسم دسته خود را می‌بُرَد

تنها 72 روز از بیستم خرداد و سقوط موصل و اعلام خلافت سرکرده داعش می‌گذشت، اما در همین مدت هزاران عراقی توسط داعش کشته شده و جنایت‌های نمادینی چون سر بریدن انسان‌ها، زنده به‌گور کردن، دونیم کردن زندانیان و قطع اعضای بدن افراد مقابل دوربین از سوی این گروه رقم خورده است. سکوت آمریکا در برابر همه این جنایت‌ها تا زمانی که مالکی از قدرت کنار کشید، ادامه یافت و حتی باعث صدور یک قطعنامه شورای امنیت نیز نشد.

با وجود این همان که داعش به اربیل نزدیک شد و رویاروی کردهای متحد آمریکا قرار گرفت، واشنگتن ترسید که مبادا ماجرای خیانت النصره در بنغازی تکرار شود و برای همین، حملاتی نه نابودکننده، بلکه نمایشی علیه داعش انجام داد.

با این حال به‌ نظر می‌رسد که سرویس‌های امنیتی غرب و اعراب منطقه، نگران انجام عملیات از سوی داعش در بیرون از مرزهای عراق و سوریه هستند.

نقطه عطف این تغییر رویکرد، سر بریدن خبرنگار آمریکایی در مقابل دوربین‌ بود؛ اقدامی که گفته می‌شود پس از آن صورت گرفت که تروریست‌های داعش نتوانسته بودند پول درخواستی بابت آزادی این خبرنگار را دریافت کنند.

عملیات‌ شبیه به این، ممکن است در هر نقطه‌ای از خاک آمریکا و متحدانش تکرار شود. شاید برای همین است که دیوید کامرون، نخست‌وزیر انگلیس، دو ماه پس از جنایات داعش در عراق و سه سال پس از خشونت‌هایشان در سوریه، در سرمقاله روزنامه ساندی‌تلگراف نوشت: «اگر پیشروی این گروه تندرو متوقف نشود، ممکن است ما را در خیابان‌هایمان در انگلیس هدف قرار دهند» و داگلاس الکساندر، وزیر امور خارجه دولت سایه انگلیس هم در دیلی تلگراف تأکید کرد: «اعلام خلافت اسلامی در عراق و سوریه همزمان با سیل جذب جهادیون از غرب، نگرانی امنیتی درجه دوم محسوب نمی‌شود بلکه نخستین تهدید امنیتی است.»

سرویس‌های امنیتی غرب که به یاد دارند القاعده چگونه در یازدهم سپتامبر علیه مهم‌ترین حامی خود دست به عملیات زد و به یاد می‌آورند در لیبی، النصره چطور آبروی دیپلماتیک واشنگتن را به خطر انداخت، حالا نگران خیانت سومین گروه تروریستی هستند زیرا به تجربه دریافته‌اند چاقوی تروریسم، همیشه دسته خود را می‌بُرد.

نگرانی از دست‌پرورده قرن 21 آمریکا

امروز درک این نکته خیلی سخت نیست که داعش دست‌پرورده آمریکاست، برای به انحراف کشاندن بیداری اسلامی و سرنگونی اسد در سوریه.

استفن گریفین تارپلی، تاریخ‌نگار و نویسنده آمریکایی در‌این ‌باره در گفت‌وگو با پرس‌تی‌وی تصریح کرده است: «گروه تروریستی داعش همانند القاعده محصول و دست‌پرورده سازمان‌های اطلاعاتی غرب از جمله سیاست. کشورهای عضو ناتو از جمله آمریکا، انگلیس و فرانسه از حامیان اصلی و عوامل شکل‌گیری داعش بوده‌اند. عناصر داعش در اردوگاه‌های ناتو در اردن آموزش دیدند و در پایان سال 2011 از لیبی به ترکیه و از آنجا به شمال سوریه آورده شدند.»

جالب‌تر این‌که حتی جان نگروپونته، مدیر پیشین اطلاعات ملی آمریکا هم در مصاحبه با دیلی‌بیست گفته که «آمریکا مسئول و مقصر در پیدایش گروه دولت اسلامی عراق و سوریه بوده است.» او درباره روابط واشنگتن با ابوبکر البغدادی هم تاکید کرد که «ما او را آزاد کردیم و حالا او برای انتقامگیری آمده است.»

این اعترافات پس از آن مطرح شد که داعش، حامی اصلی خود را هدف قرار داد و خبرنگار آمریکایی را سر بُرید. حزب‌الله لبنان در بیانیه‌ای که در محکومیت سر بُریدن خبرنگار آمریکایی صادر کرده به یاد آمریکایی‌ها آورده است که «حمایت مالی و تسلیحاتی رسانه‌ای از گروه‌های تروریستی و سکوت هولناک در قبال جنایت‌های آشکار این گروه در سوریه و عراق و دیگر کشورها، عامل اصلی چنین جنایت‌های وحشتناکی است که همگان را تهدید می‌کند.»

به ‌دنبال رسوایی داعش، حالا کم‌کم کشورهای حامی تندروها در سوریه، مواضع خود را تعدیل کرده و به‌‌عنوان مثال، وزیر امور خارجه قطر با بیان این‌که دوحه از گروه‌های تندرو از جمله داعش به هیچ وجه حمایت نمی‌کند، گفته است: دیدگاه گروه‌های تندرو نسبت به منطقه با دیدگاه دوحه همخوانی ندارد.

سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان که گفته می‌شود کشورش تأمین‌کننده مالی داعش بوده، در عقب‌نشینی تاکتیکی در قبال بحران منطقه، پا را از این هم فراتر نهاده و تاکید کرده است که ریاض دیگر در پی تغییر دولت سوریه نیست.

تراژدی 11 سپتامبر تکرار می‌شود؟

با وجود این اعترافات و کنایات، معلوم نیست واشنگتن به‌این زودی‌ها بخواهد پرونده گروهکی را که قریب به 10 سال برای پیدایش آن وقت صرف شده، ببندد. به همین دلیل است که برخی می‌گویند آنچه اقدامات امنیتی برای غلبه بر داعش خوانده شده، نمایشی است و آمریکا به بهانه حضور داعش در سوریه، قصد توسعه عملیات نظامی در خاک سوریه را دارد؛ اقدامی که معلوم نیست تا چه اندازه با دولت این کشور هماهنگ است.

برخی دیگر داعش را بهترین ابزار برای انحراف افکار عمومی آمریکا از بحران داخلی این کشور علیه فقر و تبعیض‌نژادی می‌دانند. شاید به همین دلیل است که هنوز واشنگتن ضربه نهایی را به داعش وارد نکرده و احتمال آن می‌رود که در پشت پرده به همراهی خود با این تروریست‌ها ادامه ‌دهد.این همه در حالی است که به عقیده صاحب‌نظران، مهار زامبی‌های سیاسی قرن بیست و یکم نیازی به سوپرمن ندارد که چون قهرمان فیلم «world war Z» در زمان سفر کند.

توقف پیشروی تروریست‌های چشم‌ آبی، نیاز به‌شکل‌گیری اراده‌ای برای همکاری با ایران برای اجرای طرح «جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری» دارد؛ همان طرحی که یک سال قبل روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل ارائه داد و با وجود این پایبند نبودن برخی کشورها به آن باعث شد تا داعش، چونان مرده‌ای متحرک، جهان زندگان را با تهدید مواجه کند؛ تهدیدی که شاید تا یک یازدهم سپتامبر دیگر رقم نخورد، کسی آن را در کاخ سفید جدی نمی‌گیرد.

داعش مسئولیت حمله به مسجد اهل سنت را پذیرفت

حادثه تروریستی مسجد مصعب بن‌عمیر در استان دیالی عراق در حالی رخ داد که همه گروه‌های سیاسی شیعه در یک موضع صریح این جنایت را محکوم کرده و برضرورت برخورد قاطع با جنایتکاران تاکید کردند، اما در یک سناریوی حساب شده، انگشت اتهام به سمت شیعیان نشانه رفت.

رسانه‌های عربی و بویژه سعودی مطابق معمول سردمدار جنگ روانی جدید علیه شیعیان با هدف شعله‌ور کردن آتش فتنه مذهبی میان طوایف و مذاهب مختلف عراق هستند و دیگر رسانه‌های رژیم‌های مرتجع عربی از جمله امارات هم همسو با رسانه‌های سعودی، سناریوی ضد دولت عراق را کلید زدند.

روزنامه البیان امارات در این زمینه مدعی شد یک گروه مسلح شیعی با حمله به نمازگزاران در یک مسجد اهل سنت در استان دیالی، ده‌ها نفر از آنها را به قتل رساند.

این در حالی است که برخی منابع عراقی گزارش داده بودند که این حمله در منطقه‌ای رخ داد که تحت سیطره گروه تروریستی داعش قرار داشته و تا چند روز پیش شاهد درگیری شدیدی میان داعش و عشایر بود.

فضاسازی و خبرپراکنی رسانه‌های مغرض در حالی به اوج خود رسیده است که برخی افسران ارتش عراق بصراحت تاکید کردند گروهک داعش عامل حمله به مسجد اهل سنت و جنایت جدید بوده است، زیرا مردم روستای «امام ویس» از بیعت با داعش سر باز زده بودند.

عدی الخدران، فرماندار الخالص در استان دیالی هم تاکید کرده است جنایت مسجد مصعب بن‌عمیر را جنایتکاران وابسته به گروهک داعش مرتکب شده‌اند و پس از ارتکاب جنایت به منطقه تحت سیطره داعش فرار کردند.

یک روز پس از این جنایت هولناک، گروهک تکفیری بعثی داعش در بیانیه‌ای که در اینترنت منتشر شد، مسئولیت حمله به مسجد مصعب بن‌عمیر را برعهده گرفت و همان‌طور که برخی افسران ارتش عراق گفته بودند، داعش علت ارتکاب جنایت علیه مسجد اهل سنت را خودداری آنها از بیعت با ابوبکر البغدادی سرکرده داعش اعلام کرده و درباره ادامه این جنایات در صورتی که مردم عراق از بیعت با البغدادی سر باز زنند، هشدار داده است.

جنایت روز جمعه در مسجد اهل سنت می‌رفت تا با توجه به بهره‌برداری و سوء استفاده گسترده فتنه‌گران و رسانه‌های وابسته به آنها بلافاصله آغازگر یک فتنه مذهبی باشد، اما به گفته فرماندار الخالص، با هوشیاری عقلای جامعه و تاکید آنها به لزوم خویشتنداری مردم عراق و خودداری از افتادن در دام فتنه، به شکست منجر شد، هر چند برخی افراد و جریان‌های فرصت‌طلب همچنان به‌دنبال بهره‌برداری از این حادثه در راستای اهداف پلید خود هستند.

مصطفی انتظاری هروی - گروه سیاسی