سلول‌های بنیادین یاریرسان بیماران قلبی

پس از مغز که فرمانده بدن است، قلب حیاتی‌ترین اندام‌ بدن انسان به شمار می‌رود که کوچک‌ترین نقصان و اختلالی در عملکرد یکی از رگ‌ها و بافت‌های آن به بروز نارسایی، حملات و سکته‌های قلبی منجر می‌شود. معمولا زمانی که بخش کوچکی از بافت قلب بر اثر حمله یا سکته دچار نارسایی و اختلال می‌شود، قلب وظیفه پمپاژ خون و خونرسانی به تمام اندام‌ها را بدرستی انجام نداده و فرد ممکن است با مشکلات بسیاری مواجه شود.

کد خبر: ۶۶۹۲۵۸

استفاده از سلول‌های بنیادی طی سال‌های اخیر، دنیای پزشکی را تا حد زیادی متحول کرده و بسیاری از پزشکان توانسته‌اند با کمک این سلول‌ها، بسیاری از بیماری‌های صعب‌العلاج را درمان کنند سلول‌های بنیادی، مبدل‌های طبیعی به شمار می‌روند که وقتی بدن دچار آسیب می‌شود، به محل بروز آسیب می‌روند.

این سلول‌ها از قسمت‌های مختلفی مانند مغز استخوان و حتی قلب برای کمک به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده یاری می‌گیرند. بتازگی سلول‌های بنیادی به یاری بیماران قلبی ـ عروقی آمده‌اند. محققان دانمارکی در بررسی‌های اخیر خود دریافتند تزریق این قبیل سلول‌ها به بافت‌های آسیب‌دیده قلب می‌تواند عملکرد پمپاژ طبیعی را به قلب بازگرداند و فرآیند خونرسانی را بهبود بخشد.

پژوهشگران در طول تحقیقات خود شمار زیادی از مبتلایان به بیماری‌های قلبی را مورد بررسی قرار دادند و با تزریق مستقیم سلول‌های بنیادی به بافت و عضله قلب توانستند بیماران را از درد ناشی از نارسایی قلبی رها کرده و توانایی بافت قلب را برای پمپاژ خون به حالت عادی برگردانند.

بیماری قلبی ایسکمیک یا همان بیماری عروق کرونر یکی از علل اصلی مرگ و میر در میان مردان و زنان آمریکایی محسوب می‌شود که به دنبال تشکیل پلاک در عروق کرونر قلب بروز می‌کند و به احساس درد در قفسه سینه، حملات قلبی و نارسایی قلبی منجر می‌شود. بسیاری از مبتلایان از علائمی مانند خستگی، کوتاهی تنفس و تجمع مایعات داخل ریه‌ها و پاها شکایت می‌کنند. محققان با استفاده از سلول‌های بنیادی سعی می‌کنند اختلالات قلبی مانند بیماری ایسکمیک را درمان کنند. آنها برای این کار، سلول‌های بنیادی را از مغز استخوان بیمار گرفته و سپس با تزریق آنها به بافت‌های آسیب‌دیده قلب، قسمت‌های مورد نظر را تحریک به بهبودی می‌کنند. سلول‌های بنیادی پس از تزریق، هورمون‌هایی را به صورت موضعی برای ترمیم بافت آسیب‌دیده قلب ترشح می‌کنند و به مرور طی حدود شش ماه بافت آسیب‌دیده ترمیم می‌شود. در واقع، عملکرد پمپاژ قلب در بیمارانی که تحت چنین درمانی قرار می‌گیرند، پس از گذشت 9 ماه از تزریق، بهبود چشمگیری پیدا می‌کند. نتایج مثبت و مورد تائید این تحقیقات بتازگی در انجمن سالانه آکادمی قلب آمریکا ارائه شد که مورد استقبال بسیاری از متخصصان و کارشناسان این حوزه قرار گرفت.

سلول‌های بنیادی پس از تزریق به قلب، باعث رشد عروق خونی جدید و بافت ماهیچه‌ای قلب می‌شوند. این روش، بزودی در رده یکی از موثرترین روش‌های درمانی دنیا برای بهبود مبتلایان به نارسایی‌های قلبی غیرقابل درمان قرار می‌گیرد. درمان نارسایی بافت قلب با سلول‌های بنیادی نیاز به پیوند قلب را در مبتلایان به تاخیر می‌اندازد و طول عمر آنها را بیشتر می‌کند.

این درمان، روی 59 بیمار مبتلا به نارسایی قلبی که تصور می‌شد درمانی برای آن وجود ندارد، آزمایش شد در این آزمایش، سلول‌های بنیادی، از راه سوند وارد شده به کشاله ران، به بافت قلب 39 بیمار تزریق شد. این عمل تنها به بی‌حسی موضعی نیاز دارد.

20 فرد باقیمانده نیز از طریق تزریق محلول نمکی مورد بررسی قرار گرفتند. پزشکان ابتدا به کمک فرستادن نوعی حسگر از طریق سوند، نقشه اولیه‌ای از نوع حرکات قلب و میزان جنبش بافت قلبی تهیه کردند. ترکیبی از اطلاعات کسب شده به این شکل، تفاوت عملکرد بافت طبیعی و آسیب‌دیده را در اختیار محققان قرار می‌دهد.

در واقع، سلول‌های بنیادی به مرز بین بافت‌های سالم و آسیب‌دیده تزریق می‌‌شود که تعداد آنها به 12 تا 15 تزریق در اطراف بافت مرده و آسیب‌دیده قلب می‌رسد. با انجام این تزریق، 8.2 میلی‌لیتر در حجم نهایی سیستولیک رخ می‌دهد که بیانگر پایین‌ترین میزان حجم خون موجود در قلب هنگام پمپاژ خون در کل بدن است. به عبارتی، معیار کلیدی و مهمی برای موثر بودن پمپاژ قلب به شمار می‌رود. افرادی که از داروهای مشابه استفاده می‌کنند، دچار شش میلی‌لیتر افزایش حجم نهایی سیستولیک می‌شوند.

پژوهشگران بتازگی مطالعات خود را روی شمار بیشتری از مبتلایان به نارسایی‌های قلبی در کشورهای مختلف اروپایی انجام دادند و بررسی‌های بیشتر در خصوص این یافته جدید همچنان ادامه دارد. باوجود نتایج مثبتی که از تزریق سلول‌های بنیادی به بافت آسیب‌دیده قلب حاصل آمده، برخی محققان بر این باورند که تزریق سوزنی ممکن است آهنگ ضربان قلب افراد را نامنظم کند.

به گفته آنها، زخم‌های بسیار ریزی که در نقطه تزریق روی بافت قلب باقی می‌ماند، می‌تواند باعث انحراف سیگنال‌های الکتریکی قلب شود. ولی تاکنون محققان در خلال آزمایش‌ها و بررسی‌های خود با چنین اخلالی مواجه نشده‌اند و امیدوارند این روش بدون بروز مشکلی بتواند جان میلیون‌ها بیمار قلبی را از خطر مرگ نجات دهد.

سلول‌های بنیادی در گذر زمان

دانشمندان در اواسط دهه 1800 میلادی سلول‌هایی را کشف کردند که قابلیت تولید سلول‌های دیگر را داشتند و نام آن را سلول‌های بنیادی نهادند. آنها توانستند از این سلول‌ها به منظور بارورسازی تخمک پستانداران در خارج از بدن استفاده کنند. آنها در دهه 1900 میلادی نیز به گونه دیگری از توانمندی‌های سلول‌های بنیادی دست یافتند که قادرند سلول‌های خونی جدید تولید کنند.

پس از آن، در سال 1968، محققان موفق شدند برای نخستین‌بار از پیوند مغز استخوان برای درمان یک خواهر و برادر مبتلا به نقص سیستم ایمنی استفاده کنند./ ضمیمه سیب

سلول‌های بنیادین یاری​رسان بیماران قلبی

سلول‌های بنیادین یاریرسان بیماران قلبی