التهاب بنفش پوست

دکتر پرویز طوسی، رئیس مرکز تحقیقات پوست دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت وگویی با ضمیمه سیب درباره این بیماری، روش های درمان و پیشگیری و آخرین یافته ها توضیح داده است.

لیکن پلان چیست؟

لیکن پلان یکی از بیماری هایی است که گرچه امروز شایع شده، اما در رسانه ها اطلاع رسانی خوب درباره آن نشده است. این بیماری پوستی نوعی بیماری خودایمنی است که سیستم دفاعی بدن (گلبول های سفید خون) به قسمت های طبیعی پوست حمله می کند البته علت این اتفاق هنوز مشخص نیست. ضایعات لیکن پلان به صورت دانه های بنفش رنگ همراه با خارش به شکل چند ضلعی روی پوست بروز می کند. معمولا این دانه ها روی مچ دست و پا ایجاد می شوند اما ممکن است در نواحی دیگر بدن هم ظاهر شوند. لیکن پلان روی نواحی رشد مو نیز ایجاد می شود که در این حالت موهای آن منطقه می ریزد. لیکن پلان در دهان به صورت لکه های التهابی نمایان می شود که معمولا درمانش هم طولانی تر است. این بیماری ممکن است ناخن یا ناحیه تناسلی را هم درگیر کند. این دانه های بنفش رنگ، هم می توانند به صورت محدود و هم به صورت پراکنده روی سطح پوست ظاهر شوند.

بیشتر در چه سنینی شایع است؟

سن ابتلا به لیکن پلان ۲۰ تا ۳۰ سال است. هرچند احتمال دارد در سنین کودکی یا در سالمندی هم دیده شود. از هر صد نفر ممکن است یک نفر به این بیماری مبتلا شود.

آیا لیکن پلان ممکن است بر اثر تماس سرایت کند؟

خیر. لیکن پلان یک بیماری عفونی نیست که از فردی به فرد دیگری منتقل شود و احتمال سرایت آن از راه تماس غیرممکن است.

عوامل موثر در بروز این بیماری چیست؟

عواملی مانند ویروس، باکتری یا دارو ممکن است در بروز این بیماری دخالت داشته باشد. گاهی گروهی از داروها می توانند عامل بروز ضایعاتی به شکل لیکن پلان یا تشدید آن باشند. اگر فرد دارویی مانند داروهای فشار خون یا بیماری های قلبی که نباید قطع شوند، مصرف می کند و پزشک مشکوک است که آن داروها باعث تشدید بیماری می شود، دوز دارو باید کاهش یابد یا دارویی از خانواده دیگری تجویز می شود.گاهی ارث هم می تواند عاملی برای این بیماری باشد، اما فقط 10 درصد در بروز آن تاثیر دارد.

آیا استرس می تواند در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشد؟

بله. اگرچه دلیل اصلی این بیماری هنوز مشخص نیست، اما در بعضی موارد استرس های روحی در بروز لکه های لیکن پلان نقش دارد. بعضی اوقات شنیدن یک خبر بد یا اتفاق ناگهانی می تواند به استرس و در نهایت لیکن پلان منجر شود. در واقع اختلالات روانشناختی و عصبی می توانند باعث بروز آن شوند. هر چند این موضوع تنها مختص لیکن پلان نیست؛ استرس، افسردگی و احساس ناامیدی می تواند روی تمام بیماری های مزمن مثل بیماری های گوارشی، قلبی و پوستی اثر بگذارد و باعث تشدید آنها شود.

راحت درمان می شود؟

این بیماری خود به خود طی 9 ماه تا یک سال و نیم بهبود می یابد و فقط لکه ای سیاهی برجای می گذارد که آن هم خوشبختانه برطرف می شود. گاهی هم ممکن است به مدت طولانی یا در مقطعی بهتر شود اما دوباره به حالت اولیه بازگردد. لکه های لیکن پلان بیشتر اوقات با معاینه های بالینی تشخیص داده می شوند. در بعضی موارد پزشک از نمونه برداری پوست برای تائید تشخیص استفاده می کند. روش های درمانی لیکن پلان موثرند اما این بیماری ممکن است بندرت در بعضی موارد به درمان جواب ندهد. بعضی اوقات وقتی شدید باشد، داروهای استروئید خوراکی برای بیمار تجویز می شود که در بیشتر موارد موثرند. برای درمان لیکن پلان از قرص ها و پمادهای کورتونی نیز استفاده می شود که عوارض جانبی به دنبال دارد بنابراین پزشک باید نوع درمان را براساس شدت بیماری و عوارض جانبی داروها انتخاب کند. وقتی این دانه ها در تمام بدن منتشر شده و باعث خارش شدید و مانع خواب شوند، کورتون و استروئید خوراکی طی دوره کوتاهی برای بیمار تجویز می شود.

برای بیماران لیکن پلان که با ریزش مو در بعضی نواحی سر یا قسمتی از بدنشان روبهرو هستند، آمپول هایی برای تزریق در همان نواحی تجویز می شود که در بیشتر موارد موثر است.

جنسیت و بیماری: این بیماری در بین دو جنس تقریبا مساوی است ولی متاسفانه در ایران آماری از این بیماری نداریم. البته با توجه به تعداد مراجعه کنندگان، می توان گفت لیکن پلان در حال حاضر شایع است.

رژیم غذایی: رژیم غذایی خاصی برای افراد مبتلا به لیکن پلان لازم نیست، اما در صورتی که مخاط دهان درگیر لیکن پلان باشد، بهتر است از مصرف غذاهای تند و ترش پرهیز کنند.

وجه ممیزه این بیماری از کهیر: لکه های کهیری همانند لکه های لیکن پلانی همراه با خارش است و از این جهت هیچ تفاوتی ندارند، اما لکه های لیکن پلان برخلاف کهیر که مدام روی پوست جابه جا می شود، ثابت هستند و حتی احتمال دارد برای ماه ها و سال ها روی پوست باقی بمانند.

راههای کاهش خارش لکه های لیکن پلان: خارش لیکن پلان گاهی برای بعضی بیماران بسیار ناراحت کننده است اما در حالت کلی این خارش ها پس از مدتی که دانه های بنفش تغییر رنگ دادند، کمتر می شود.

توصیه می شود ضایعات لیکن پلان را تا جایی که می شود، نخارانید. خارش در صورتی که باعث خراشیدگی ضایعات شود یا به طور کل هرگونه آسیب دیگری به پوست وارد شود، می تواند باعث گسترش سطح ضایعات شود.

طیبه مقدمجو - ضمیمه سیب