اپیدمی این روزهای کودکان: سرفۀ عودکننده

در مناطق معتدل این اپیدمی در زمستان رخ می‌دهد و حدود۴-۵ ماه طول می‌کشد و حداکثر شیوع آن از دی تا اسفند است. به جز در نوزادان نارس، آنتی بادی‌های ضد RSV که از طریق جفت به نوزادان انتقال یافته است مقداری خاصیت محافظتی تا سن ۵ /۱ماهگی دارد.
تقریبا نیمی از شیرخواران حساس در هر اپیدمی دچارعفونت اولیه می‌شوند. بنابراین تا۲سالگی همه بچه‌ها به عفونت دچارشده‌اند. در دوران کودکی ۱۰-۲۰% بچه‌ها در هر اپیدمی دچارعفونت دوباره می‌شوند. در کودکانی که به مهد کودک می‌روند شیوع ابتلا به عفونت بالاست. اغلب شیرخواران دچار علائم آبریزش وکیپ شدن بینی وفارنژیت وگاهی اتیت می‌شوند.
۱۰-۴۰درصد بیماران دچار گرفتاری دستگاه تنفس تحتانی به صورت برونشیت، برونشیولیت، وبرونکوپنومونی می‌شوند. عفونت دوباره با این ویروس می‌تواند در عرض چندهفته بعد از بهبودی قبلی دوباره ایجاد شود ولی شدت آن معمولا کمتر است.
تمامی بیماریهای دستگاه تنفسی تحتانی ناشی از RSV منجمله croup بیشترین شیوع را در۲-۷ماهگی داشته وبعد از آن کمتر می‌شود.

سندرم برونشیولیت بعد از یک سالگی کمتر دیده می‌شود وبعد از آن حملات ویزینگ ناشی از عفونت (wheezy bronchitis) نامیده می‌شوند. RSV مسئول۴۵-۷۵ درصد برونشیولیت‌ها، ۱۵-۲۵درصد پنومونی‌های کودکی و۶-۸درصدموارد کروپ می‌باشد.
دوره کمون حدود۴روزاست. انتقال عفونت توسط قطرات بزرگ یا از طریق هوا یا از طریق دست وارد بینی یا ملتحمه افراد حساس می‌شود. در اغلب خانواده‌ها عفونت توسط کودک دبستانی که دچار عفونت دوباره با این ویروس شده به سایر افراد خانواده انتقال می‌یابد. بالغین هم که دچار عفونت دوباره می‌شوند ویروس را به سایرین منتقل می‌کنند.
اولین علامت عفونت RSV آبریزش بینی وگلودرد است. سرفه همزمان یا ۱-۳روز بعد ظاهر می‌شود. عطسه وتب خفیف نیز از دیگرعلائم است. بزودی پس از شروع سرفه خس خس سینه بیمار شروع می‌شود. درسمع ریه rhonchi، رال مرطوب وویزینگ شنیده می‌شود. این بیماران آبریزش بینی فراوانی دارند وتب بیمار قطع ووصل می‌شود. رادیوگرافی ریه در این مرحله اکثرا نرمال است. اگربیماری پیشرفت کند سرفه وویزینگ افزایش یافته ورتراکسیون زیردنده‌ها ومابین دنده‌ها مشاهده می‌شود. بیمارتاکی پنه پیدا می‌کند ودر سمع ریه صداهای ریوی کاهش می‌یابد.
در بیماران برونشیولیتی بستری، رادیوگرافی ریه ضخامت پری برونکیال وپنومونی انترستیسیل در۵۰-۸۰درصد موارد وکونسولیداسیون سگمنتال در۱۰-۲۵درصدموارد دیده می‌شود.
برونشیولیت یک تشخیص کلینیکی است. سایر مواردی که در تشخیص کمک می‌کند وجود علائم سرماخوردگی درسایر افراد خانواده است زیرا RSV اغلب باعث عفونت دوباره وایجاد علائم در بچه‌های بزرگ‌تر وبالغین خانواده می‌شود. گلبولهای سفیدخون نرمال یاافزایش یافته‌اند.
درشیرخواران ۱-۴ماهه پنومونیت انترستیسیل ممکن است در اثر عفونت کلامیدیا تراکوماتیس باشد. این‌ها ممکن است سابقه کنژنکتیویت قبلی داشته باشند وشروع بیماری بصورت تحت حاد است. سرفه ورال چشمگیر بوده ولی ویزینگ ندارند. ائوزینوفیلی خون دارند و تب و آبریزش بینی معمولا وجودندارد. پنومونی انترستیسیل در بچه‌های ۱-۴ماهه ممکن است کلامیدیائی باشد بنابراین درمان با اریترومایسین یاآزیترومایسین برای این‌ها ممکن است سودمند باشد.
در مورد RSV برای پروفیلاکسی پاسیوازpalvizumab به مقدار ۱۵میلیگرم به ازائ هرکیلو وزن عضلانی (یک آنتی بادی منوکلونال بر علیه RSV است) به منظور محافظت کودکانی که ریسک بالا از نظر عوارض RSV دارند به صورت تزریق ماهیانه تا پایان اسفند واوائل فروردین تجویز می‌شود. Palvizumab تداخلی با واکسن‌ها MMR وآبله مرغان ندارد وعضلانی تزریق می‌شود
در سرفه مزمن و عود کننده کودکان، مهم‌ترین علت آستم است. از آنجائی که گیرنده‌های سرفه علاوه بر ریه در حلق، سینوس‌های پارانازال، معده ومجرای گوش خارجی نیز موجودهستند، علاوه بر ریه گرفتاری این نواحی را نیز در بررسی سرفه‌های مزمن و عودکننده باید در نظر داشت وجود ترشح پشت حلق در این بیماران همراه با سرفه شبانه می‌تواند ناشی از سینوزیت مزمن به عنوان عامل سرفه باشد. وجود ریه پرهواناشی از بیماری انسدادی مزمن ریه مانند آستم وسیستیک فایبروزیس است.
وجود ویزینگ در هنگام بازدم حکایت از ابتلابه آستم در بیمار دارد ولی باید در نظر داشت که مشکلاتی مانند جسم خارجی در ریه، واسکولار رینگ، سیستیک فایبروزیس یا هموسیدروز ریوی نیز می‌توانند باعث ویزینگ شوند.
*کلابینگ انگشتان در برونشکتازی دیده می‌شود.

*انحراف تراشه در x- Ray قفسه صدری نشانه آسپیراسیون جسم خارجی یا تودهٔ مدیاستن است.
وجود خلط موکوئید روشن اغلب موارد در اثر رآکسیون آلرژیک یا برونشیت آستمی است. وجود خلط چرکی اکثرا نشانه عفونت است ولی در اثر آئوزینوفیلی خلط در بیماران آستمی هم ممکن است دیده شود.
*خلط بدبو در موارد عفونت‌های بی‌هوازی دیده می‌شود.
*وجود خلط کاملا چرکی نشانه کاراکتریستیک برونشکتازی است.
*وجود ائوزینوفیل در خلط نشانه آستم، برونشیت آستمی یارآکسیون‌های هیپرسنسیتیویتی ریه است.
*وجود گلبول سفید پلی مورفونوکلئردر خلط نشانه عفونت می‌باشد. اگر تعداد ماکروفاژ در خلط زیاد باشد افزایش حساسیت گیرنده‌های سرفه بعد از عفونت قبلی ریه را در نظر می‌گیریم. ماکروفاژهای خلط را می‌توان از نظر وجود هموسیدرین رنگ آمیزی کرد که در صورت وجودهموسیدرین نشانه هموسیدروز ریوی است.
*کودکانی که مدت بیش از ۶هفته سرفه می‌کنند باید از نظر سیستیک فایبروزیس بررسی شوند.
*در آزمایش خون وجود آنمی می‌تواند ناشی از هموسیدوز ریوی و وجود ائوزینوفیلی ناشی از آستم یا سایر موارد هیپرسنسیتیویتی ریه باشد.
*وجود انفیلتراسیون ریه می‌تواند ناشی از سیستیک فایبروزیس، برونشکتازی، جسم خارجی، پنومونیت هیپرسنسیتیویتیو یا TB باشد. موقعی که به وجود آستم شک می‌کنیم می‌توان با تست‌های تشخیصی مانند مصرف برونکودیلاتاتور آن را تایید کرد|دکتر منصور شیخ الاسلام -متخصص کودکان|