راهکارهای مراقبت از سالمندان

این خانه‌های سالمندان را نه‌تنها در کشورهای پیشرفته بلکه در ایران نیز می‌توان یافت. اگر قرار شد سالمندی را به خانه سالمندان ببریم قبل از هر چیز باید دقت کنیم ​ حداقل امکاناتی را که در زیر می‌آید داشته باشد.

فضایی ویژه سالمندان بیمار

در هر سرای سالمندان برای سالمندان بیمار با شرایط ویژه که نمی‌توانند از خود مراقبت کنند، باید مکان و امکانات ویژه مراقبتی مهیا باشد.

محیط زندگی سالمند باید طوری باشد که او با تمام بیماری‌ها، محدودیت‌ها و ناتوانی‌های احتمالی خود بتواند براحتی در آن زندگی کند.

جمعیت

طبق استانداردهایی که در کشورهای توسعه یافته در نظر گرفته می‌شود به‌طور کلی در هر اتاق نباید بیش از چهار نفر زندگی کنند. هر اتاق حتما باید دارای یک پنجره باشد. فضای کافی برای جابه‌جا کردن و حرکت دادن ویلچر موجود​ و حتما داخل واحد حمام داشته باشد. در اتاق نیز باید به داخل اتاق‌های دیگر باز شود.

کنار یا بالای تختخواب سالمند باید زنگی برای صدا کردن فوری پرستار یا اعلام خطر وجود داشته باشد ضمن این‌که آب خوردن در دسترس سالمند باشد. همچنین نور کافی برای مطالعه در رختخواب باید فراهم شود.

محیط خصوصی

در یکی از خانه‌های سالمندان بانوی سالخورده‌ای را مشاهده کردم که روسری‌اش را روی صورتش کشیده ​و خود را زیر ملحفه‌اش پنهان کرده بود. وقتی از او پرسیدم چرا این‌طور خوابیده‌ای گفت: آدم بعضی وقت‌ها می‌خواهد با خودش تنها باشد. نه می‌خواهد کسی را ببیند و نه کسی او را ببیند. اینجا ما خلوتی نداریم. ناچارم خودم را بعضی وقت‌ها پنهان کنم و فکر کنم کسی نیست.

گرچه سالمندان به ضرورت ناچارند در فضایی غیر از خانه خود سر کنند، اما این به​آن معنا نیست که به حریم خصوصی آنان احترام گذاشته نشود. سالمندان از این‌که دیگران خلوت آنها را به هم بزنند ناراحت می‌شوند و در چنین محیطی احساس امنیت نمی‌کنند.

اگر داشتن محیط خصوصی امکان‌پذیر نیست در فاصله بین تختخواب‌های اتاق باید پرده‌ای باشد تا در صورت نیاز​ سالمند بتواند با کشیدن پرده یک محیط خصوصی برای خود ایجاد کند.

خیلی از سالمندان وقتی تنها هستند ساعت​های زیادی را کنار پنجره سر می‌کنند. این کار مورد علاقه سالمندان است.

اگر سالمند خود را به خانه سالمندان می‌سپارید دقت کنید تخت نسبت به پنجره دید داشته و یک صندلی راحت در کنار تخت باشد.

همچنین هر سالمند باید یک کمد جداگانه و هم اتاقی‌های سازگار، همزبان و متناسب با خود داشته باشد و در صورت تمایل، اتاق تلفن داشته باشد.

محیط زندگی سالمند باید از نور کافی هنگام روز و شب برخوردار باشد. زندگی در خانه‌ای با پنجره‌های آفتاب‌گیر از جمله ویژگی‌های لازم برای محل سکونت او است؛ زیرا سالمندان به دلیل وضع جسمانی‌شان نسبت به دیگر افراد کمتر از خانه خارج می‌شوند و در نتیجه باید ویتامین D حاصل از اشعه خورشید به طریق دیگری برای بدن آنها تامین گردد.

نظافت و بهداشت

در اتاق هر سالمند باید ملحفه‌های تمیز در دسترس وجود داشته باشد. موسسه باید تمیز و از نظر ظاهری مرتب به نظر برسد، بو و هوای مطبوع داشته و از سر و صدای ترافیک شهر یا دیگر صداهای آزاردهنده دور باشد.

باتوجه به آلودگی‌ هوا، تهویه مناسب هوا و اعتدال درجه حرارت در زمستان‌ها و تابستان‌ها​ بسیار مهم است.

فضاسازی باید مناسب تردد ویلچر و افراد معلول نیز باشد.

آب سرد و گرم باید در دسترس بوده و میله‌های حمایت‌کننده‌ای به دیوارها نصب باشد که فرد بتواند در حین حرکت دست خود را به آنها بگیرد و از آنها برای تسهیل حرکت استفاده کند.

در این مکان‌ها باید زنگ‌هایی وجود داشته باشد که در صورت بروز حادثه فورا پرستارها را مطلع کنند.

فضای عمومی

در تمام اتاق‌ها، پریزهای برق و وسایل خطرناک باید با رنگ‌هایی که بشدت جلب توجه می‌کنند (مثل قرمز پررنگ و...) مشخص شو​د.

برای استراحت سالمندان صندلی‌ها و کاناپه‌های راحتی باید در آن تعبیه شود. یک تابلوی اعلانات نیز لازم است تا قوانین و خبرهای سرای سالمندان را به اطلاع ساکنان برساند.

تفریح و ورزش

سالن‌های مناسب برای ورزش سالمندان، وسایل سرگرمی و تفریح متناسب با شرایط به میزان کافی؛ اتاق مطالعه و کتاب‌ها و لوازم مورد نیاز در این زمینه از ملزومات تفریحی ورزشی سالمندان است. همچنین امکان شرکت در مراسم مذهبی، تفریحی یا خانوادگی در خارج از موسسه باید برای فرد فراهم باشد و برنامه‌های سرای سالمندان آن‌قدر انعطاف‌پذیر طراحی شود که فرد در صورت تمایل بتواند در هر کدام از آنها شرکت کند.

همچنین باید اقدامات مناسب برای تعطیلات، اعیاد یا روز تولد افراد سالمند موسسه در نظر گرفته شود.

برای جلوگیری از افسردگی در سالمندان رنگ‌های مورد استفاده در دکوراسیون فضای زندگی سالمند باید شاد، امیدوارکننده و انرژی بخش باشد. از آنجا که کهولت‌ سنی، عوارض روحی را نیز همراه دارد در محیط زندگی سالمند باید از رنگ‌های شاد در قالب پرده، رومبلی، روتختی و ملحفه استفاده شود.

فضاهای خصوصی

سالمندان باید مکان‌ها یا اتاق‌های خصوصی مناسبی برای ملاقات با دوستان یا اعضای خانواده داشته باشند.

ارتباطات

امروز گسترش ارتباطات باعث شده شیوه‌هایی مناسب برای ارتباط سالمند و خانواده‌اش فراهم شود. دسترسی به تلفن عمومی برای همه و صندوق مخصوص برای نامه‌ها و مرسولات هر فرد، امکان چت تصویری و گفت‌وگوی بر خط با خانواده از دیگر لوازم و شرایط چنین موسسه‌ای است.

ایمنی

محیط باید فاقد خطراتی نظیر نور کم، مسیر سنگلاخ، صندلی‌های ناپایدار و در حال شکستن یا وسایل دست و پاگیری باشد که ممکن است فرد در هنگام راه رفتن به آنها برخورد کند.

آسایشگاه سالمندان باید از نظر امنیت در برابر آتش، زلزله و حوادث دیگر به‌طور رسمی بررسی و بیمه شود. مسیرهای خروج اضطراری باید در نظر گرفته شده باشد و امکانات اطفای حریق فراهم باشد. وسایل کمک‌های اولیه و اورژانس و زنگ خطرهای مناسب در تمام ساختمان برای اطلاع‌رسانی فوری و اورژانس به تمام سالمندان نیز باید وجود داشته باشد. باتوجه به مشکلات شنوایی در این سنین، صدای این زنگ خطرها باید طوری باشد که تمام سالمندان براحتی آن را بشنوند.

تعداد پله‌های طبقات نباید زیاد باشد و باید آسانسور به میزان کافی برای حرکت در بین طبقات وجود داشته باشد.

برای پنجره‌ها، تراس‌ها و پشت‌بام، نرده‌های محافظ تعبیه شده باشد.

نیازهای درمانی

در آسایشگاه تمام داروهای مورد نیاز سالمند باید مهیا باشد. همچنین وجود پرستارهای مجرب و دوره دیده برای انجام کمک‌های اولیه و اقدامات احیا به‌طور شبانه‌روزی و ویزیت روزانه توسط پزشک عمومی در صورت نیاز و امکان برقراری تماس فوری با پزشک در موارد اضطراری باید از قبل هماهنگ شده باشد.

در بسیاری از خانه‌های سالمندان با استانداردهای بالا امکانات بازتوانی سالمند نیز موجود است. در صورت نیاز باید امکان ویزیت توسط متخصص بیماری‌های مختلف موجود باشد. این فرصت باید به بیمار داده شود که در صورت احساس نیاز بتواند توسط پزشک شخصی خود معاینه و درمان شود.

وجود امکانات فیزیوتراپی در مرکز و هماهنگی با نزدیک‌ترین بیمارستان‌ها برای پذیرش بیماران اورژانسی از ضروریات است ضمنا باید دفتری در مرکز وجود داشته باشد که بیماری‌ها و شرایط هر بیمار و آدرس، شماره تلفن و نحوه ارتباط برقرار کردن فوری با چند نفر از نزدیکان او در آن خوانا و مرتب به‌طور مستمر ثبت شود.

تغذیه سالمندان

تغذیه باید برای سالمندان، دلپذیر و متنوع و براساس نیازهای تغذیه‌ای آنان باشد. رژیم‌های غذایی سالمند باید کاملا رعایت شود.

باید سلامت موارد مورد استفاده و غذاهای طبخ شده به‌طور مستمر کنترل شود.

هر یک از سالمندان با توجه به شرایط جسمی و بیماری‌ها و داروهای مصرفی‌شان باید رژیم خاصی را رعایت کنند. دقت در رژیم‌های خاص هر سالمند و توجه به برنامه‌ داروهایی آنان سلامت آنان را تضمین می‌کند.

>> جام جم/ ضمیمه چاردیواری/ زهره زیارتی