از روزهای نخست پس از زلزله وعدههای زیادی برای بازسازی مناطق زلزلهزده به مردم داده شد، به طوری که براساس وعدههای اولیه قرار بود بازسازی این مناطق تا پایان شهریور ماه 91 به پایان برسد، پس از آن نیز رحیمی معاون اول رئیسجمهور در بیست و سوم مهر 91 به خبرگزاریها گفت که تلاش میکنیم پیش از شروع زمستان و در دو ماه منازل و خانههای آسیبدیده بازسازی شود. این وعده نهتنها محقق نشد بلکه تا امروز نیز ادامه دارد.
محمد اشرفنیا معاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی در گفتوگو با خبرنگار ما درباره روند بازسازی میگوید: در مناطق زلزلهزده روستایی برای ساخت حدود 20 هزار واحد مسکونی که از 10 تا صددرصد تخریب شده بود، تسهیلات در نظر گرفته شد که از این میزان تاکنون برای 19 هزار واحد با بانک قرارداد بسته شده، عملیات اجرایی 17 هزار واحد شروع شده و حدود 13 هزار واحد پایان کار گرفتند و بقیه هم در حال ساخت است.
وی با بیان اینکه از کل واحدهای مسکونی تخریب شده، تاکنون بازسازی حدود 12 هزار واحد انجام و به ساکنان واگذار شده است، میافزاید: کار بازسازی دیگر واحدها نیز همچنان ادامه دارد و طبق برنامه تا مرداد و سالگرد زلزله ساخت آنها به پایان رسیده و به مردم تحویل داده میشود.اشرف نیا در خصوص ساخت وسازهای شهری نیز میگوید:در سه شهرستان اهر، هریس و ورزقان، حدود 21 هزار واحد احداثی و تعمیراتی وجود داشت که از این تعداد
17 هزار واحد تعمیری بود و 4000 واحد نیز احتیاج به ساخت مجدد داشت که کار ساخت 3645 واحد احداثی تقریبا به پایان رسیده است. معاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی با بیان اینکه اکنون حتی یک مورد زندگی در چادر و کانکس در این مناطق وجود ندارد، تاکید میکند: اهالی مناطق زلزلهزده اکنون یا در خانههای تازه احداث شده و در واحدهای در دست تعمیر سکونت دارند.
اشرفنیا وضع بهداشتی مناطق زلزله زده را مناسب ارزیابی میکند و میگوید: تمام واحدها ی ساخته شده توسط دولت از سرویسهای بهداشتی و حمام برخوردار است، بجز موارد معدودی که به خواست خود اهالی، این سرویسها در بیرون از منازلشان احداث شده است.
این مسئول در خصوص میزان و نحوه پرداخت تسهیلات بازسازی واحدهای مسکونی به اهالی مناطق زلزلهزده نیز میگوید: در مناطق روستایی 14 میلیون تومان وام با سود چهار درصد و دو میلیون تومان هم کمک بلاعوض به اهالی پرداخت شد، ضمن اینکه یک کانکس با ارزش تقریبی حدود 3 میلیون تومان نیز به روستائیان واگذار شد که هماکنون نیز در اختیار آنهاست.
اشرف نیا با بیان اینکه این مبلغ مربوط به خانههایی است که بنیاد مسکن تشخیص تخریب و بازسازی دوباره آنها را داده است، میافزاید: واحدهایی که آسیب کمتری دیده و احتیاج به مرمت داشت، از اعتبار مقاوم سازی مختص مناطق روستایی که حدود 12 و نیم میلیون تومان و متعلق به تمام روستاهای کشور است، بهرهمند میشوند.
به گفته وی حدود یک میلیون تومان هم به عنوان کمک هزینه معیشتی به روستاییانی که به صورت دائم در روستاها سکونت داشتند، پرداخت شده است.
اشرفنیا در خصوص تسهیلات پرداخت شده به واحدهای زلزلهزده شهری نیز یادآور میشود: 20 میلیون تومان وام با سود 5 درصد و دو تا پنج میلیون تومان کمک بلاعوض نیز برای واحدهای تخریب شده این مناطق در نظر گرفته شده بود که پرداخت شده است.
افزایش تعداد خانوارها در روستاها
به گفته معاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی ارائه تسهیلات خوب در مناطق زلزله روستایی موجب بازگشت برخی روستاییان شهرنشین به روستاها شد، به طوری که تعداد خانوارها در روستاها افزایش یافته است. برای نمونه روستایی که پیش از زلزله، 24 خانوار داشت. پس از زلزله دارای 70 خانوار شد.
اشرفنیا دلیل افزایش خانوارها را اولا در بازگشت بخشی از روستاییان از شهر به روستا و در کنار آن، تفکیک خانهای که قبلا سکونتگاه چند خانوار شامل پدر و مادر و فرزندان و عروسان خانواده بوده، به چند خانه و مستقل شدن این افراد عنوان میکند.
وی تاکید میکند: اکنون تمام مناطق زلزلهزده از آب، برق و گاز برخوردار است و روستاهایی که پیش از زلزله لولهکشی گاز نداشت، در حال برخوردار ی از این نعمت است.
بازسازی جادههای بین روستایی و شهری نیز از دیگر مواردی است که اشرف نیا به آن اشاره میکند و درباره آن میگوید: حدود 564 کیلومتر جاده شامل راههای روستایی و فرعی در زلزله سال گذشته تخریب شده بود که کار بازسازی آن به پایان رسیده است، اما جادههای اصلی و شریانی استان نیاز به تعمیر و بازسازی دارد که هزینهای معادل 56 میلیارد تومان برای این کار مورد نیاز است و باید تامین شود.
روند بازسازی روستاهای هریس
هریس از شهرستانهای آذربایجان شرقی در جریان زلزله سال گذشته از مجموع 97 روستای آن، 87 روستا دچار تخریب و خسارات زیادی شد.
ولیلو، روستایی با 110 خانوار در این شهرستان در جریان زلزله 21 مرداد به صورت کامل تخریب شد و هفت نفر از ساکنان آن نیز فوت کردند.
روستایی که فقط 20 واحد مسکونی آن قبل از زلزله نوسازی شده بود و بقیه 90 واحد آن نیز به دلیل زلزله با تخریب گسترده مواجه شد و هماکنون در حال اتمام مراحل بازسازی است.
عادل فیضی، مدیر بنیاد مسکن هریس با اشاره به اینکه کار بازسازی این روستا روبه پایان است، به مهر میگوید: کار آواربرداری این روستا سه ماه طول کشید و به عنوان مثال فقط از یک خانه 85 کامیون آواربرداری شد.
روستای جیغه اما به طور کل جابهجا شده و به حاشیه جاده مشرف به روستا انتقال یافته است؛ روستای بزرگی با 280 خانوار جمعیت که پیش از زلزله فقط 80 واحد آن بازسازی شده بود و بعد از زلزله نیز 180 واحد آن کار شده است.
فیضی در خصوص علت تاخیر در اجرای این پروژه میگوید: علت تاخیر رفع موانع تملک اراضی جدید برای محل جدید روستا بود که خوشبختانه از آبان سال گذشته تاکنون کارهای اجرایی با تملک زمینها با سرعت در حال انجام است و این امکان برای ساکنان روستا فراهم شده تا در صورت نیاز زوجهای جوان با در اختیار گرفتن زمین برای خود واحد مسکونی احداث کنند.
مدیر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی هریس درباره روستای سرای نیز یادآور میشود: این روستا نیز با 373 خانوار توسط ستاد کردستان در حال بازسازی است.
فیضی یکی از محسنات اعلام زمان بازسازی برای منطقه ارسباران را از سوی مسئولان پای کار آمدن توان تمام دستگاههای اجرایی عنوان و تاکید میکند: اگر این زمان دهی و فشار کاری روی مسئولان نبود، بازسازی منطقه مثل بازسازی زلزله بم کرمان سالها به طول میکشید، اما خوشبختانه همین امر باعث شد تا با تمام انرژی امکانات پای کار بیاید و این بازسازیها تا بیست و یکم مرداد امسال به پایان برسد.
فاطمه مراد زاده - گروه ایران
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد