حداقل استانداردها در خودروهای داخلی

اکنون چه تعداد استاندارد در سطح ملی در کشور تدوین شده است؟

تاکنون در ایران بیش از 22 هزار و 500 عنوان استاندارد ملی تدوین شده که بیشتر آن مربوط به سال 85 به بعد است. تا سال 85 تعداد تدوین استاندارد، سالانه 500 تا 550 مورد، بود ولی در سال گذشته بیش از 2385 عنوان استاندارد ملی در ایران تدوین شد. سال قبل از آن هم 2200 عنوان استاندارد ملی تدوین کرده بودیم.

الان چه تعداد استاندارد اجباری داریم؟

ما در واردات، نزدیک به 2450 قلم کالا را در مشمول استاندارد اجباری کرده‌ایم و قبلا هم نزدیک به 600 قلم قبلا مشمول بود؛ البته 299 استاندارد اجباری هم امسال به اقلام قبلی اضافه شده است. 110 عنوان استاندارد خدمات نیز سال گذشته تدوین شده است.

اما همچنان شاهدیم که در مورد خیلی از کالاها بویژه برخی مواد غذایی و بسیاری از کالاهای بی‌کیفیت وارداتی از چین استانداردهای لازم رعایت نمی‌شود، علت این اتفاق چیست؟

من خودم به‌عنوان یک شهروند این مساله را در بازار می‌بینم که کالاهای بی‌کیفیت نسبت به سال‌های گذشته خیلی کمتر شده است؛ یکی از علت‌ها هم این است که ما قبلا فقط 600 کالای وارداتی را کنترل می‌کردیم در حالی که حدود 6700 ردیف تعرفه گمرکی وجود دارد. آن 600 قلم کالا الان به 2450 قلم رسیده است؛ یعنی با وجود این‌که تعداد کالاهای مشمول استاندارد خیلی افزایش یافته اما باز هم تعداد زیادی از کالاها کنترل نمی‌شوند؛ اما این نکته را عرض کنم که در رابطه با مواد غذایی، استانداردها به‌طور کامل رعایت می‌شود و هیچ ماده‌غذایی نیست که خارج از حوزه استاندارد وارد کشور شود.

اخیرا دوباره بحث‌های قدیمی درباره واردات برنج‌های آلوده به سم آرسنیک قوت گرفته و باز هم مطرح شده است.

این بحث‌ها بدون کار کارشناسی و بدون این‌که گویندگان به مصداقی اشاره کنند در جامعه مطرح شده است. ماجرا این است که مثلا بعضی افراد یا برخی مسئولان این موارد را از کسی شنیده‌اند و این حرف را زده‌اند و رسانه‌ای کرده‌اند. اما ما این ادعا را داریم که برنج وارداتی از مبادی رسمی به‌طور کامل از لحاظ فلزات سنگین و سموم کنترل می‌شود و بعد اجازه ورود به کشور به آن داده می‌شود؛ البته ما هم این بحث‌ها را اخیرا شنیدیم برخی از رسانه‌ها مطرح کرده بودند که برنج‌های وارداتی آلوده به سم آرسنیک هستند. لذا بلافاصله از بازار کرج و تهران و از مغازه‌ها و فروشگاه‌های خرده فروشی نمونه‌هایی را خریداری و آزمایش کردیم. این کار در حالی انجام شد که ما در مبادی رسمی هم همه اینها را تحت کنترل داریم و آزمایش‌های لازم را انجام داده‌ایم. بنابراین با اطمینان کامل اعلام می‌کنم این برنج‌ها اصلا آلوده نبوده و آرسنیک موجود در آن در حد مجاز و استاندارد است. با وجود این همان‌طور که قبلا گفته‌ام، باز هم می‌گویم اگر کسی مصداقی را معرفی کند که جایی برنج، آلوده است ما آماده‌ایم نمونه‌برداری کرده و آزمایش‌های لازم را انجام دهیم.

در شرایط فعلی که به‌خاطر تحریم‌ها، برخی مبادی وارداتی کالا به کشور تغییر کرده آیا سازمان استاندارد باز هم همان سختگیری‌های قبلی خودش را دارد؟

ما با سازمان استاندارد چین تفاهم‌نامه خیلی محکمی داریم و موافقت‌نامه اجرایی آنرا هم امضا کرده‌ایم. از دو سال پیش سازمان استاندارد چین مکلف شده کالاهایی که از این کشور به مقصد ایران حمل می‌شود، طبق استانداردهای ملی ما یا استانداردهای معتبر و مورد قبولی که ما اعلام کرده‌ایم، کنترل کرده و گواهی صادر کنند. در روند این کار شرکت‌های بازرسی مورد تائید ایران حضور دارند و این کار را به اتفاق بازرسان استاندارد چین انجام می‌دهند. ضمن آن‌که ما هم به‌صورت تصادفی این کالاها را با وجود این‌که گواهی دارند، در بنادر و مبادی ورودی کنترل می‌کنیم و اگر یک کالایی منطبق با استاندارد ملی ما نباشد، قرارمان این است که آن صادرکننده جزو لیست سیاه قرار بگیرد. ما تا حد زیادی دولت چین و استاندارد این کشور را حساس کرده‌ایم و گفته‌ایم اگر کالاهایی به صورت غیراستاندارد وارد کشورمان بشود ما نام آن صادرکننده را اعلام عمومی می‌کنیم.

این استانداردسازی، چند درصد از کالاهای چین را شامل می‌شود؟ تمام آن را یا بخشی از کالاهای وارداتی از این کشور؟

این مساله فقط در مورد کالاهای مشمول استاندارد اجباری صادق است، بقیه کالاها در حیطه کاری سازمان استاندارد نیست. به‌طور مثال لوازم مصرفی پزشکی در حیطه کاری ما نیست. این کالاها را وزارت بهداشت کنترل می‌کند.

یعنی لوازم پزشکی مصرفی وارداتی تائیدیه شما را ندارد؟

اینها از کانال وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی وارد کشور می‌شود.

فکر نمی‌کنید اگر مرجع تائید کالاهای وارداتی، واحد نباشد ممکن است مشکلاتی در زمینه نظارت براجرای استاندارد بوجود بیاید؟

یکی از اشکالاتی که در کشور وجود دارد و تا به حال هم حل نشده و با وجود تاکیداتی که ما داشته‌ایم، همین موازی‌کاری وزارت بهداشت و درمان با سازمان استاندارد است. من هم معتقدم اگر یک مرجع واحدی در ارتباط با استاندارد کالاهای وارداتی مسئولیت‌پذیر باشد، شاید مشکلات فعلی یا به‌طور کامل حذف شود یا بالاخره کمتر شود. الان لوازمی که در پزشکی مصرف می‌شود شاید در بازار آن به‌عنوان یک کالای بی‌کیفیت تلقی شود. چون سازمان استاندارد آن را کنترل نکرده است.

فارغ از صدور تائیدیه آیا بررسی کرده‌اید که این کالاها با استانداردهای تعریف شده همخوانی دارد یا خیر؟

نه؛ این مساله به عهده وزارت بهداشت و درمان است و ما خیلی سراغ آن نمی‌رویم.

بحث دیگری درباره برخی مواد غذایی تولید داخل بخصوص سوسیس و کالباس وجود دارد که بعضا شایعات عجیب و غریبی هم راجع به نحوه تولید آنها منتشر می‌شود. شما چقدر استاندارد این تولیدات را تائید می‌کنید؟

ما حتی اگر در حد شایعات هم مطلبی را در رابطه با غذای مردم یا لوازم برقی، گازسوز و تجهیزات آن بشنویم، سراغ آن کالا، تولیدکننده یا واردکننده آن می‌رویم و تحقیق می‌کنیم. اگر موردی باشد هم برخورد می‌کنیم و هم اسامی متخلفان را اعلام می‌کنیم. همین الان در پایگاه اینترنتی سازمان، موارد متعددی از برخوردهای انجام شده با متخلفان درج شده است. مردم با مراجعه به این سایت می‌توانند از نحوه بازرسی‌های این سازمان و نیز شکل برخوردهایی که با متخلفان شده، آگاهی پیدا کنند.

یعنی شما تمام سوسیس و کالباس‌های تولید شده در داخل را از نظر سلامت تائید می‌کنید؟

ما همه تولیدکنندگان را کنترل می‌کنیم.

این‌که کنترل می‌کنید یک بحث است. اما آیا تائیدشان هم می‌کنید؟ یعنی آیا مردم می‌توانند با خیال راحت و اطمینان کامل از سلامت این قبیل کالاها، آنها را خریداری کنند؟

ببینید؛ این شعار ماست که علامت استاندارد نشانه تضمین کیفیت کالاست و بنابراین کالاهایی که علامت استاندارد دارند، از نظر سلامت تائید شده است. ما حتی برای کنترل این قبیل کالاها به‌عنوان خریدار به مراکز عرضه هم مراجعه می‌کنیم. به‌عنوان نمونه فقط در سال گذشته حدود 80 هزار نمونه کالا از بازار خریداری کرده‌ایم. این کالاها هم شامل کالاهای مشمول استاندارد اجباری بوده مانند کالباس که شما به آن اشاره کردید. اینها در آزمایشگاه‌های ما کنترل می‌شود و اگر منطبق با استانداردهای ما نباشد آن را اعلام عمومی می‌کنیم. این کار هم براساس قانون انجام می‌شود. نام متخلفان در سایت درج می‌شود و حتی مجازات‌هایی هم که دادگاه با صدور رأی مقرر کرده نیز به اطلاع مردم می‌رسد. موردی بوده که دادگاه ده سال زندان به کارخانه متخلف داده بود و ما این را هم اعلام کردیم. این مساله یعنی اعلام عمومی شامل تمام کالاها از جمله غذا یا غیر از آن می‌شود.

یک مقدار از بحث موارد خوراکی فاصله بگیریم. به نظر شما آیا خودروهای تولید داخل استانداردهای لازم را دارند؟

در مورد خودرو به صورت کلی باید بگویم که خودروهای موجود و پرتیراژ تولید داخل از جمله پراید، در دنیا از رده خارج شده است. ما شرایط موجود را با بهینه‌سازی و ایمن‌سازی به استانداردها نزدیک کرده‌ایم؛ اما نمی‌توانیم بگوییم این خودروها دارای استانداردهای برابر با خودروهای وارداتی از آسیای شرقی یا اروپاست. در دنیا خودرو بر اساس استاندارد ملی تولید نمی‌شود. خودرو رقابتی است و با استاندارد کارخانه‌ای تولید می‌شود. استاندارد کارخانه‌ای هم از لحاظ رتبه‌بندی بالاتر از استاندارد ملی است و آن کارخانه با آن برند در بازارهای جهانی به دنبال مشتریان خودش است. در مورد پراید، سازمان ملی استاندارد گفته است که این خودرو با این بدنه ضعیف در تصادفات باعث کشته شدن سرنشینان می‌شود و باید حداقل استانداردها را داشته باشد. کارخانه سازنده هم از پشت داشبورد یک میله‌ای را به شاسی وصل کرده و پایه‌ها و ستون‌ها را تقویت کرده ‌است، یک ورق اضافه کرده‌ و سیستم موتور را با تغییراتی تقویت کرده‌ است. الان این خودروی موجود از لحاظ حداقل‌ها، موارد لازم را دارد.

یعنی پراید، حداقل استاندارد را دارد؟

بله. در حداقل است.

این استانداردها هم ملی است، نه کارخانه‌ای.

بله؛ و با وجود این نمی‌توان گفت که این خودرو انتظار مصرف‌کنندگان را برآورده کرده است و واقعا باید برای خودروسازی کشور یک فکری بشود که آیا باید این خودروها را سال‌های سال تولید کنیم یا این‌که سراغ پلتفرم‌های جدید برویم.

در این‌باره اقداماتی مانند جلوگیری از شماره‌گذاری در دستور کار ندارید؟

چرا؛ ما در رابطه با همین حداقل استانداردها تقریبا دو سال پیش بحث‌هایی را داشتیم. از سال‌های قبل مهلت داده بودیم که این حداقل‌ها را رعایت کنند. من هم همان موقع از طریق رسانه‌ها و مطبوعات، اسامی خودروها را اعلام کردم و گفتم که چه خودروهایی غیراستاندارد است.

الان کدام خودرو غیراستاندارد است؟

الان همه خودروها حداقل استاندارد را دارند. البته بعضی از خودروهای پارس‌خودرو و ایران‌خودرو از لحاظ سوخت هم به یورو4 رسیده‌اند. ولی بعضی از خودروها در حداقل‌ها مانده‌اند.

کدام خودروها در پایین‌ترین رده‌ها قرار دارند؟

الان پراید در آخرین رده قرار دارد. یکی از مشکلاتی که این خودروها دارند موضوع کیسه هواست. این موضوع از دو سال پیش مطرح شد و تا پایان شهریور 91 باید این خودروها حداقل دو ایربگ را می‌داشتند. در مورد بعضی از خودروها این کار انجام شد؛ اما برای پراید چنین کاری صورت نگرفت. مسئولان سازنده رفتندو مصوبه‌ای را آوردند که بر اساس آن از طریق دولت شش‌ماه مهلت به آنها داده شده بود.

بنابراین باز هم مهلت آنها تمام شده است؛ اما چرا همچنان این خودروها بدون کیسه هوا تولید می‌شود؟

بله. این مهلت در پایان سال 91 تمام شد و بعد از عید هم مدتی شماره‌گذاری متوقف بود. چون کیسه هوا نصب نشده بود. اما باز هم آخرین مهلت غیرقابل تمدید را کارگروه تولید دولت اعلام کرد. بر این اساس آخرین مهلت، پایان خرداد اعلام شده است و خودروهایی که دو کیسه هوا نداشته باشند، شماره‌گذاری نخواهد شد.

در مورد سوخت چطور؟ آیا بنزین تولید شده در داخل مورد تأیید سازمان ملی استاندارد است؟

در رابطه با بنزین تولید داخل، با پالایشگاه‌های جدیدی که احداث شده یک مقدار وضع بهتر شده است. اما در سال گذشته اعلام کردیم که استاندارد بنزین تجدیدنظر شد و به استاندارد یورو 4 نزدیک شد. ولی هنوز نه خودروهای ما به یورو4 رسیده‌اند و نه آن بنزینی که وزارت نفت قول داده بود که تا پایان شهریو 91 تولید کند، تولید شده است. اما اخیرا با راه‌اندازی پالایشگاه شازند و بندرعباس و بازسازی پالایشگاه‌های تهران، تبریز و شیراز مقدار زیادی بنزین یورو4 و حتی یورو5 هم توزیع شده و در حال گسترش است و آن طوری که وزارت نفت تلاش می‌کند، به نظر می‌رسد تا پایان شهریور در تمام کلانشهرها بنزین یورو4 با اکتان بالا توزیع خواهد شد.

محمد رضایی‌ / ‌جام‌جم