کوچ عشایر تا 20 اردیبهشت ممنوع

براساس طرح سراسری کنترل و جلوگیری از کوچ زودهنگام عشایر در استان‌های عشایرنشین کشور، عشایر حق ندارند زودتر از بیستم اردیبهشت به مناطق ییلاقی کوچ و در آنجا اتراق کنند و به همین دلیل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد نیز با برپایی گشت‌ها و پایگاه‌هایی در محورهای کوچ، از عبور عشایر کوچ‌رو جلوگیری و برای متخلفان پرونده قضایی تشکیل می‌دهد.

به گفته مسئولان منابع طبیعی استان، چرای دام در موقع رویش گیاهان مرتعی به تخریب گیاهان و ریشه‌کنی علفزار منجر می‌شود و تاکنون نیز بسیاری از گونه‌های گیاهی استان از بین رفته یا در حال انقراض است، به همین دلیل توجه به زمان کوچ برای صیانت از مراتع بسیار با اهمیت است.

سختی سکونت برای عشایر در گچساران

عشایر مناطق قشلاقی گچساران اما از اجرای این طرح و ممانعت از کوچ آنها ناخشنود و معتقدند گرم شدن زودهنگام هوای گچساران از یک سو و نفتخیز بودن آن و وجود آتش و دود چاه‌های نفت که بر شدت گرما افزوده است در کنار کمبود آب، شرایط را برای سکونت آنها و دام‌هایشان سخت کرده است.

شهرستان نفتخیز گچساران در نیمه گرمسیری استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد که علاوه بر تولید یک چهارم نفت و گاز کشور، زیستگاه بخش زیادی از عشایر بویراحمد و قشقایی در فصول پاییز و زمستان است.

عشایر منطقه دریلای گچساران با بیان این‌ که این روزها با افزایش گرمای هوا، با کمبود آب هم مواجه هستند می‌گویند: با این شرایط اجازه کوچ به عشایر را نمی‌دهند و این در حالی است که عشایر برخی مناطق دیگر در اواسط فروردین به مناطق ییلاقی خود رفته‌اند.

آنها با بیان این که ماندگاری اجباری در منطقه گرمسیر موجب وارد آمدن تلفات زیادی به دام‌هایشان شده است، خاطرنشان می‌کنند: از زمان آبا و اجدادشان کوچ آزاد بوده و عشایر با گرم شدن هوا در بهار اقدام به کوچ به سوی مناطق ییلاقی می‌کردند.

این قانون به نفع عشایر است

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد دراین باره به جام‌جم می‌گوید: تعیین زمان کوچ عشایر مربوط به امسال نمی‌شود و هر ساله این تاریخ که معمولا بیستم اردیبهشت است، طی یک طرح سراسری مشخص و به استان‌های عشایرنشین ابلاغ می‌شود.

سیدمحمدرضا جهان‌آرا با بیان این‌که کنترل کوچ عشایر و اعمال محدودیت زمانی در این خصوص به نفع خود عشایر است، می‌افزاید: مراتع باید از رشد کافی و کاملی برخوردار شود و به مرحله بذردهی برسد تا پس از پاشیده شدن بذر در زمین، در سال‌های بعد هم رشد کند و فقیر نباشد که رسیدن به این مرحله از رشد، تقریبا حدود همین تاریخ تعیین شده به​وقوع می‌پیوندد.

به گفته وی، کوچ زودرس و ورود زودهنگام دام عشایر به مراتع مناطق ییلاقی و قبل از بذردهی و بذرپاشی علوفه‌ها، باعث تخریب و فقر مراتع و کاهش ظرفیت مراتع در سال‌های بعد خواهد شد.

جهان‌آرا با بیان این ‌که کوچ عشایر منطقه از قدیم‌الایام از اواخر فروردین تا نیمه‌های اردیبهشت صورت می‌گرفته است، درخصوص مشکلاتی مانند کمبود علوفه و آب که هم‌اکنون عشایر منطقه گچساران از آن شکایت دارند، خاطرنشان می‌کند: به دلیل شرایط آب و هوایی و بارندگی مناسب در استان، اکنون در مناطق قشلاقی مانند گچساران علوفه کافی برای تغذیه دام‌ها وجود دارد و آبرسانی نیز توسط امور عشایر که وظیفه خدمات‌رسانی به عشایر را دارد، صورت می‌گیرد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد کنترل زمان کوچ عشایر را منحصر به استان کهگیلویه و بویراحمد نمی‌داند و با اشاره به وجود سختگیری برای همه عشایر در تمام استان‌های کشور می‌گوید: با کسانی که از اجرای این طرح سرپیچی و تخلف کنند و زودتر از موعد مقرر وارد مراتع ییلاقی شوند، به صورت قانونی برخورد و برای آنها پرونده تخلف ایجاد و روانه دادگاه و جریمه می‌شوند.

جهان‌آرا در پاسخ به این شکایت عشایر مبنی بر استفاده زودهنگام دام‌های روستاییان ساکن در مناطق ییلاقی یا عشایر عبوری از دیگر استان‌های کشور از مراتع خاطرنشان می‌کند: مراتع مورد استفاده روستاییان ساکن در مناطق ییلاقی مشخص و از مراتع عشایر جداست و هر کدام از مراتع روستاییان و عشایر مرزبندی و محدوده خاص خود را دارد. ضمن این‌ که عشایر عبوری از دیگر استان‌ها هم که مقصد آنها مناطی چون سمیرم و چهارمحال و بختیاری است حق توقف در مراتع استان ما را ندارند و در صورت اقامت با آنها برخورد می‌شود.

نگرانی از کاهش علوفه در مراتع

مدیرکل امور عشایر استان کهگیلویه و بویراحمد نیز با بیان این‌که اصرار عشایر برای کوچ زودهنگام،‌ مخالفت با قوانین منابع طبیعی و نادیده گرفتن این قوانین نیست، به عوامل وادارکننده عشایر به این کوچ اشاره می‌کند و می‌گوید: شرایط نامطلوب آب و هوایی و رویش گیاه مزاحم بهمن که اکنون زمان رشد آن است و دام عشایر را اذیت می‌کند از یک سو و نگرانی از حضور دام روستاییان ساکن در مناطق ییلاقی و عشایر عبوری از دیگر استان‌ها در مراتع و تمام شدن علوفه از سوی دیگر، ازجمله عواملی است که باعث می‌شود عشایر تن به این قانون ندهند و از اجرای آن سرپیچی کنند.

اشکان رحیمی‌زاده با بیان این‌ که به همین دلایل اکنون بسیاری از عشایر حتی از منطقه گچساران کوچ کرده یا در حال کوچ هستند، در گفت‌وگو با جام‌جم درباره نحوه خدمات‌رسانی به عشایر ساکن در مناطق قشلاقی می‌گوید: وظیفه آبرسانی به عشایر ساکن در این مناطق و حتی عشایر در حال کوچ به عهده ماست و این کار همواره انجام شده و اکنون نیز به صورت شبانه‌روز در حال انجام است.

اشکان رحیمی‌زاده در پاسخ به این شکایت عشایر منطقه گچساران مبنی بر آلوده بودن آب‌های تانکر آبرسانی، آن را کذب محض می‌داند و خاطرنشان می‌کند: آبی که توسط تانکر به عشایر می‌رسد، همان آبی است که مردم شهر گچساران هم از آن استفاده می‌کنند و من خودم شخصا از این آب نوشیده ام و هیچ مشکل و آلودگی ای نداشته است.

فاطمه مرادزاده - گروه ایران