برج‌ها بر فراز بناهای تاریخی قد می‌کشند

در این سال‌ها ساخت برج بلند جهان‌نما و امثال این بناها که حریم آثار مهم تاریخی مثل میدان امام را هم شکسته‌اند همواره بحث‌برانگیز بوده وحتی واکنش یونسکو را نیز در برداشته است، به‌طوری که این سازمان بین‌المللی وجود برج جهان‌نما را خطری جدی برای جهانی‌شدن میدان نقش جهان عنوان کرده است؛ مشکلی که تاکنون نیز از سوی مسوولان میراث فرهنگی استان و شهرداری اصفهان همچنان حل نشده است.

رئیس سابق میراث فرهنگی استان اصفهان و یکی از فعالان این حوزه در این باره می‌گوید: در سال‌های اخیر نه‌تنها خانه‌های تاریخی بر اثر بی‌مهری تخریب‌ شده، بلکه در محله جلفای اصفهان که بیشترین خانه تاریخی بر جای‌مانده از دوران صفوی در آن وجود دارد هنوز شاهدیم که در چند قدمی این خانه‌ها، ساخت ساختمان‌های بلند به حریم این بناهای تاریخی دهن‌کجی می‌کند.

به گفته احمد منتظر، اصفهان یک شهر تاریخی است و در همه جای دنیا مانند ایتالیا رفتار مسوولان با چنین شهری نگه‌داشتن بناهای تاریخی در محدوده‌ای بسیار دور از بناهای نوساز است تا حریم آنها آسیب نبیند، این در حالی است که در محله‌های تاریخی اصفهان با ساختمان‌های چند طبقه‌ای روبه‌رو هستیم که حریم منظر را می‌شکنند.

طبق قانون در حریم منظر بناهای تاریخی که همان حریم اطراف آن محسوب می‌شود تا شعاع 150 متری مجوز ساخت ساختمانی که بلندتر از این بناها باشد نباید صادر شود.

بی‌توجهی به زیبایی منظر اصفهان

مدیر گروه شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان نیز با بیان این که حد فاصل بین نمای ساختمان اعم از عناصر طبیعی و مصنوعی با آسمان را خط آسمان تعریف می‌کنند، می‌گوید: مدیران شهری توجهی به زیبایی منظر شهری اصفهان در بحث ساخت‌وسازها ندارند و بیشترین تمرکز آنها بر جنبه حقوقی ساخت‌وسازهاست.

محمود قلعه‌نویی در گفت‌وگو با ایسنا، رعایت خط آسمان در بافت تاریخی را نوعی احترام گذاشتن به این مناطق می‌داند و می‌افزاید: گرچه خط آسمان در شهرهای تاریخی و مدرن تفاوت زیادی ندارد، اما باید در نظر داشت که رعایت خط آسمان در بافت تاریخی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

وی با بیان این که ساخت و سازها در اطراف بافت مرکزی شهر اصفهان باید با حساسیت بیشتری دنبال شود،‌ تصریح می‌کند: احداث ارگ جهان‌نما در محدوده مرکزی شهر اصفهان نوعی گستاخی به خط آسمان بافت تاریخی اصفهان است و چنانچه ناظری در هسته مرکزی شهر خط آسمان را دنبال کند در بین بافت تاریخی زیبای شهر اصفهان همچون گنبد مسجد امام(ره) و گنبد مسجد شیخ لطف‌الله به ساختمان نوپای ارگ جهان‌نما برخورد می‌کند که چهره بافت تاریخی اصفهان را مخدوش کرده است. وی با تاکید بر این که شهر اصفهان نسبت به بافت تاریخی به سه قسمت هسته مرکزی، میانی و حاشیه شهر تقسیم‌بندی شده است، می‌گوید: رعایت خط آسمان در هسته مرکزی شهر اصفهان به دلیل وجود بافت تاریخی در این محدوده از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود.

مدیر گروه شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان با تاکید بر این که مسئولان شهری اصفهان باید حساسیت خود را نسبت به رعایت ضوابط ساخت‌وساز و بویژه خط آسمان بیشتر کنند، می‌افزاید: در حال حاضر ضوابط خوبی برای ساخت‌وساز شهری تعریف شده است، اما این ضوابط از سوی مسئولان شهری رعایت نمی‌شود. بیشترین حساسیت شهرداری روی ساخت‌وسازهای انجام شده در اصفهان جنبه حقوقی دارد.

مدیر گروه شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان با بیان این که اصفهان علاوه بر مناظر تاریخی مناظر ارزشمندی نیز دارد، می‌افزاید: متاسفانه ساخت‌وسازها در اطراف مناظر طبیعی شهر اصفهان بدون مراعات انجام می‌شود و شهرداری توجهی به منظر زیبایی شهر اصفهان ندارد.

مجوز غیرقانونی صادر نمی‌کنیم

در همین رابطه مسئولان شهری اصفهان هم معتقدند به قانونی که در طرح تفصیلی نیز بر آن تاکید شده پایبندند و هیچ‌گونه مجوزی خارج از قوانین صادر نشده است.

به گفته وحید مهدویان مسئول صدور پروانه ساخت سازمان شهرسازی و نوسازی شهرداری اصفهان، طبق قانون، حریم هیچ‌کدام از بناهای مشخص‌شده در نقشه میراث فرهنگی به عنوان بنای تاریخی، شکسته نمی‌شود. ولی مسأله اینجاست که بسیاری از این خانه‌های تاریخی که حریم آن شکسته‌شده هنوز به ثبت ملی نرسیده‌است. لذا با این‌گونه بناها و خانه‌های تاریخی که در اصفهان کم هم نیست، نمی‌شود به عنوان یک اثر تاریخی برخورد کرد. وی معتقد است، مسوولان میراث فرهنگی اگر می‌دانند که یک خانه تاریخی ارزش بالایی دارد باید اقدام به خرید یا ثبت آن کنند تا حفظ شود. این در حالی است که فعالان میراث فرهنگی هم می‌گویند امکان خرید همه این آثار یا ثبت آنها وجود ندارد.

مهدویان تاکید می‌کند: در این سال‌ها شهرداری اصفهان برای جلوگیری از هر‌گونه مشکل جدید در رابطه با شکستن حریم آثار تاریخی موظف به استعلام از سوی مسئولان میراث فرهنگی است و در صورت نقض این قانون باید پاسخگوی محکمه و قانون باشد. مدیریت شهری اصفهان نیز در این سال‌ها از بلند مرتبه‌سازی بی‌رویه بخصوص در مناطق 1، 3، 5 و 6 که در حاشیه زاینده‌رود واقع شده‏اند، جلوگیری کرده است.

بلندمرتبه‌سازی ممنوع

عباس حاج‌رسولی‌ها رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان نیز در سایت شورای شهر اصفهان با اشاره به بلندمرتبه‌سازی‏های بی‌رویه‏ای که در سال‌های گذشته در سطح شهر رخ داده می‌گوید: شورای شهر و شهرداری اصفهان به منظور احترام به حقوق شهروندان و حفظ حریم رودخانه زاینده‌رود، مصوبات خوبی را در سال‌های اخیر داشته؛ به گونه‌ای که مبحث حریم ارتفاعات اصفهان در بازنگری طرح‌های تفصیلی مناطق چهارده‌گانه شهرداری اصفهان مورد بررسی قرار گرفته و به تصویب رسیده است. بر همین اساس، ارتفاع ساختمان‌ها در اطراف پل‌های تاریخی اصفهان حداکثر تا 12 متر مجاز بوده و مجوز احداث ساختمان در بقیه مناطق حاشیه زاینده‌رود نیز از این پس برای ساختمان‌هایی با ارتفاع بیش از چهار طبقه صادر نخواهد شد.

وی با بیان این که بلندمرتبه‌سازی در مناطق 1، 3، 5 و 6 نیز ممنوع شده است، می‌گوید: با حمایت و سیاست‌های شورای اسلامی شهر و شهرداری اصفهان، بلندمرتبه‌سازی در اطراف رودخانه زاینده‌رود دیگر رخ نداده است؛ به طوری که مجوز ساخت تا شعاع ۱۵۰متری رودخانه تنها دو طبقه روی پیلوت و خارج از آن چهار طبقه صادر می‏شود.

سمیه آخشی - جام جم اصفهان