رفع خشکسالی با کمک فناوری

سپر دفاعی منابع آب
وقتی جنگل می‌سوزد، فاجعه‌ دوم تازه آغاز می‌شود؛ خاکستر و مواد سمی با اولین باران شسته شده و به رودخانه‌ها و مخازن آب شیرین سرازیر می‌شوند اما چه می‌شد اگر می‌توانستیم قبل از وقوع فاجعه، سرنوشت آب را پیش‌بینی کنیم؟ ناسا اخیرا از ابزاری انقلابی به‌نام «هایدروفلِیم» (HydroFlame) رونمایی کرده است. طبق گزارش وب‌سایت علمی ناسا، این ابزار آنلاین با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای (مانند ماهواره SMAP که رطوبت خاک را می‌سنجد) و هوش مصنوعی، سناریوهای مختلف را شبیه‌سازی می‌کند.  ارین اورکارت(Erin Urquhart)، مدیر برنامه منابع آب ناسا می‌گوید: «هایدروفلیم به جوامع کمک می‌کند تا قبل از این‌که آتش به یک بحران آبی تبدیل شود، آن را ببینند و برایش برنامه‌ریزی کنند.» این سیستم نه‌تنها مناطق در خطر سوختن را تحلیل می‌کند، بلکه پیش‌بینی می‌کند پس از حریق، جریان آب چگونه تغییر خواهد کرد. این یعنی مدیران سدها و تصفیه‌خانه‌ها می‌توانند قبل از آلوده‌شدن آب، دریچه‌ها را ببندند یا مسیر جریان را تغییر دهند. این فناوری، مصداق بارز حفظ هوشمند منابع آب در برابر ترکش‌های آتش است. 
   
اینترنت خاک
خشکی، قاتل خاموش جنگل است اما تشخیص لحظه‌ای این‌که کدام نقطه از جنگل به حد خشکی بحرانی رسیده، با چشم غیرمسلح ممکن نیست. یکی از فناوری‌هایی که در این زمینه به‌کمک نوع بشر آمده، توسعه نسل جدیدی از سنسورهاست که فراتر از تشخیص دود عمل می‌کنند. این سنسورهای هوشمند که اکنون در کالیفرنیا، کلرادو و کانادا در حال طی مراحل آزمایشی بتا هستند، مانند یک «بینی الکترونیکی» عمل می‌کنند. آنها نه‌تنها ذرات معلق ناشی از احتراق را می‌بویند، بلکه به‌طور مداوم داده‌های حیاتی مانند رطوبت نسبی و دمای محیط را پایش می‌کنند. این سنسورها که هزار برابر حساس‌تر از هشدارهای دود خانگی هستند، به مسئولان حفاظت از جنگل اجازه می‌دهند نقاط داغ خشکی را شناسایی کنند. وقتی رطوبت در یک منطقه خاص افت می‌کند، سیستم هشدار می‌دهد تا منابع آبی یا تیم‌های پیشگیری دقیقا به همان نقطه اعزام شوند؛ این یعنی مدیریت آب دقیقا در همان‌ نقطه‌ای که اکوسیستم تشنه است. 
   
دیده‌بان‌های فضایی
سازمان جهانی هواشناسی (WMO) در گزارش اخیر خود به ۸ فناوری کلیدی اشاره کرده است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، استفاده از ماهواره‌های مینیاتوری برای نظارت بر تنش آبی گیاهان است. استارتاپ آلمانی OroraTech با ارسال ماهواره‌های کوچک به  مدار پایینی زمین (Low Orbit)، تصاویری حرارتی از زمین تهیه می‌کند که حتی در شب نیز کارآمد هستند. نکته کلیدی اینجاست که الگوریتم‌های هوش مصنوعی این شرکت، تنها به‌دنبال آتش نمی‌گردند‌؛ آنها میزان رطوبت پوشش گیاهی را تحلیل می‌کنند. این فناوری به ما می‌گوید کدام بخش از جنگل آب خود را از دست داده و به انبار باروت تبدیل شده است. این داده‌ها به استراتژیست‌های اطفای حریق کمک می‌کند تا منابع محدود آب و فوم‌های ضدحریق را نه به‌صورت تصادفی، بلکه دقیقا در خشک‌ترین و آسیب‌پذیرترین نقاط متمرکز کنند. 
   
مدیریت سیلاب‌های پسا‌حریق 
یکی از پارادوکس‌های عجیب آتش‌سوزی، سیلاب‌های پس از آن است. خاک سوخته خاصیت جذب آب را از دست می‌دهد و باران به‌جای نفوذ به سفره‌های زیرزمینی، به سیلاب‌های ویرانگر تبدیل می‌شود. گزارش DHS نشان می‌دهد که تکنولوژی سنسورهای سیلاب IoT اکنون به‌عنوان یک راهکار تجاری ارزان‌قیمت در دسترس است. این سنسورها در بستر رودخانه‌های خشک و مسیل‌های جنگلی نصب می‌شوند و به محض تشخیص جریان آب ناشی از باران در مناطق سوخته، هشدار می‌دهند. این فناوری به جوامع پایین‌دست فرصت می‌دهد تا آب‌های سطحی را مدیریت کرده و از هدر رفتن آن به صورت سیلاب‌های مخرب جلوگیری کنند. 
   
​​​​​​​آب، ارزشمندترین سلاح
در نبرد با آتش‌سوزی‌های عصر جدید، آب دیگر فقط مایعی برای خاموش‌کردن آتش نیست‌؛ بلکه دارایی استراتژیکی است که باید با هوش مصنوعی، ماهواره‌ها و سنسورها مدیریت شود. فناوری‌های جدید از هایدروفلیم ناسا تا سنسورهای رطوبت‌سنج DHS، رویکرد ما را از «واکنش به آتش» به «پیشگیری از طریق مدیریت خشکی» تغییر داده‌اند. پیام علم روشن است: برای پیروزی بر آتش، ابتدا باید فرماندهی آب را به‌دست بگیریم.