صبح جمعه با چند نسل

ساجد قدوسیان که امروز مدیریت این برنامه را در مقام سردبیر، تهیه‌کننده و ناظر بر امور تولید بر عهده دارد، در این گفت‌وگو به بیان فراز و فرودهای آن پرداخت‌. او از دشواری‌های خلق طنز رادیویی، تأثیر نوذری در محبوبیت این برنامه و همچنین نگرش انتقادی خود نسبت به مسائل جامعه سخن گفت‌.این مصاحبه، نگاهی جذاب به صبح جمعه با شما ارائه می‌دهد؛ اثری که در آن تلفیقی از خاطره‌انگیزی، طنز و نقد اجتماعی به چشم می‌خورد.
در ادامه، گفت‌وگویی با ساجد قدوسیان، مدیر فعلی برنامه و از همراهان قدیمی این مسیر، ترتیب داده‌ایم تا بیشتر با چالش‌ها، تجربه‌ها و دورنمای صبح جمعه با شما آشنا شویم.

برنامه‌ای که در خاطرات مردم حضور دارد
ساجد قدوسیان ازجمله کسانی است که مسئولیت هدایت صبح جمعه با شما را در دوره‌های مختلف بر‌عهده داشته. او در آغاز صحبت‌هایش از تاریخچه این برنامه و بازگشت آن به رادیو ایران پس از انقلاب سخن گفت: قبل از پیروزی انقلاب، برنامه‌هایی برای صبح‌های جمعه در رادیو ایران اجرا می‌شد، که معروف‌ترین آنها «رادیو صبح جمعه» بود. پس از انقلاب، این برنامه با شکل‌ها و نام‌های گوناگون به کار خود ادامه داد. حدود سال ۱۳۶۳، دوباره روی آنتن رفت و با عنوان مجموعه برنامه‌های «صبح جمعه رادیو ایران» نام گرفت. سرانجام در سال ۱۳۹۷ که مسئولیت برنامه را برعهده گرفتم، نام آن را به صبح جمعه با شما بازگرداندیم؛ چرا که این عنوان در خاطر مردم ماندگارتر بود.
   
ستاره‌ای که «صبح جمعه با شما» را به اوج رساند
اما شاید هیچ چیزی به اندازه‌ نقش زنده‌یاد منوچهر نوذری در رشد و محبوبیت این برنامه برجسته نباشد. قدوسیان در این‌باره با احترام و محبت ازاو یاد می‌کند: زنده‌یاد منوچهر نوذری نقشی حیاتی در شکل‌گیری و محبوبیت این برنامه داشت. خیلی از تیپ‌ها و شخصیت‌های ماندگار این برنامه، که هنوز هم در ذهن مردم نقش بسته، حاصل خلاقیت و توانمندی‌های شخصی اوست. درواقع بسیاری از چهره‌های معروف دوبله و بازیگران رادیویی، به دعوت منوچهر نوذری وارد این برنامه شدند و این امر به محبوبیت بیشتر آن کمک کرد. 
حتی زمانی که به علت بیماری از برنامه دور شد‌، بسیاری فکر کردند که برنامه باید تعطیل شود اما خوشبختانه، با توجه به علاقه مردم، صبح جمعه با شما همچنان ادامه یافت و موفق شد به روزهای درخشان خود بازگردد. 
   
قطاری که همچنان به مسیر خود ادامه می‌دهد
برنامه صبح جمعه با شما هرچند در طول این سال‌ها با چالش‌های زیادی روبه‌رو بوده اما همیشه توانسته از این مشکلات عبور کند. سردبیر برنامه در این زمینه توضیح می‌دهد: طبیعی است که هر برنامه‌ای فراز و نشیب‌هایی داشته باشد.  
در طول این سال‌ها، برنامه با چالش‌هایی مواجه شده، ازجمله حوادث سیاسی، اجتماعی و بحران‌هایی مانند تحریم‌ها و کرونا که تأثیر زیادی بر تولید داشت، اما یکی از عواملی که باعث موفقیت آن شده، این است که همیشه تلاش کردیم تا برنامه‌ای ماندگار و متناسب با ذائقه مردم ارائه دهیم.  حتی در دوران کرونا که امکان حضور جمعی وجود نداشت، ما مجبور شدیم برنامه را به‌صورت تکه‌تکه ضبط کنیم، ولی هیچ‌گاه اجازه ندادیم کیفیت آن کاهش یابد.
اوضمن بیان دشواری‌های تولید برنامه طنز دررادیو، به نکات جالبی اشاره می‌کند: یکی از چالش‌های اصلی در برنامه‌های طنز، حفظ کیفیت و حالت تعاملی برنامه است. طنز در رسانه‌های رادیویی باید همزمان انتقادی و سرگرم‌کننده باشد. من همیشه گفته‌ام که کسب قهرمانی آسان‌تر از حفظ آن است. در دنیای امروز که رسانه‌های مختلف در دسترس مردم قرار دارد، تولید برنامه‌ای که هم نوآور باشد و هم در چارچوب اخلاق و قوانین رسانه‌ملی قرار گیرد، کار بسیار دشواری است. 
   
فرآیند تولید‌‌‌؛ پشت پرده‌ای که کمتر دیده می‌شود
تولید یک برنامه پرمخاطب و با کیفیت مثل صبح جمعه با شما به برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگی مستمر تیم نیاز دارد. وی در این‌باره می‌گوید: فرآیند تولید هر قسمت از این برنامه معمولا یک هفته پیش از پخش آغاز می‌شود. موضوعات و اخبار هفته در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه استخراج و انتخاب می‌شوند؛ سپس در روزهای شنبه و یکشنبه به نویسندگان سفارش متن داده می‌شود. پس از دریافت متون، ویرایش نهایی در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه انجام می‌گیرد و در نهایت برنامه روز جمعه آماده پخش می‌شود.
   
طنز انتقادی‌‌‌؛ مرز بین خنده و نقد
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های صبح جمعه با شما، توانایی آن در ارائه طنز انتقادی است.  قدوسیان در پاسخ به این سؤال که چگونه این نوع طنز را تولید می‌کنند، توضیح می‌دهد: طنز بدون نقد، طنز نیست. ما سعی می‌کنیم موضوعاتی که به دغدغه‌های اجتماعی و روز مردم مرتبط است را به شکلی انتقادی در برنامه مطرح کنیم. البته همیشه در تلاش بوده‌ایم که این نقدها در چارچوب قوانین رسانه‌ملی باشد و از لحن مودبانه و محترمانه‌ای استفاده کنیم. 
   
نبض برنامه در دستان مردم
یکی از اصول اساسی در موفقیت برنامه‌های رادیویی، ارتباط مستمر با مخاطبان است. مدیر برنامه می‌گوید: ما همیشه سعی کرده‌ایم بازخوردهای مخاطبان را دریافت و بررسی کنیم. پیام‌های مردم برای ما اهمیت زیادی دارد و همیشه در تلاش بوده‌ایم که مطالبات و نیازهای آنها را در برنامه‌های خود لحاظ کنیم. با توجه به تغییرات گسترده‌ای که در عرصه رسانه‌ها به‌ ویژه فضای دیجیتال رخ داده، سؤال این است که آینده این‌گونه برنامه‌ها چگونه خواهد بود. قدوسیان با لبخند می‌گوید: امروز فضای دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی با شتابی چشمگیر در حال گسترش هستند. ما هم باید با این تحولات همگام شویم. به همین دلیل تصمیم گرفته‌ایم برنامه‌های خود را در فضای دیجیتال گسترش دهیم؛ شاید به‌زودی نسخه تصویری برنامه را هم تولید کنیم و ارتباط نزدیک‌تری با مخاطبان آنلاین‌مان برقرار سازیم.
   
خاطراتی از پشت صحنه‌‌‌؛ لحظاتی که با هم ساخته شد
قدوسیان در پایان خاطره‌ای از پشت صحنه این برنامه تعریف می‌کند: یکی از به‌یادماندنی‌ترین لحظات برای من، جلسه‌ای بود که همه نویسندگان و طنازان دور هم جمع شده بودیم؛ ناگهان شوخی فوق‌العاده‌ای شکل گرفت که هنوز هم با یادآوری‌اش لبخند می‌زنم. آن لحظات که همه با هم از ته دل می‌خندیدیم و پر از انرژی مثبت بودیم، برایم ارزشی بی‌نهایت دارند. اگر بخواهیم در یک جمله برنامه صبح جمعه با شما را تعریف کنیم باید بگوییم این برنامه، سفیر شادی و نقد اجتماعی در دل مردم ایران است‌‌‌؛ برنامه‌ای که از دهه‌ها پیش تا امروز در دل‌ها باقی‌مانده و همچنان نوآورانه، صادق و در چارچوب قوانین رسانه‌ای، صدای مردم را به گوش مسئولان و جامعه‌می‌رساند.