یکی از این مناسبات، تعامل کشورمان طی سالهای اخیر با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا با بازاری ۸۵۰میلیارد دلاری و وارداتی ۳۳۰ میلیارد دلاری است که شامل روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان است.
بازاری بکر
کل آمارهای گمرک طی سالیان اخیر همواره تنها عدد ۳.۵میلیارد دلاری را برای تجارت بین ایران و اوراسیا به ثبت رسانده بهطوریکه مجموع تجارت ایران با این پنجکشور در سال گذشته به هفت میلیون و ۶۶۰ هزار تن به ارزش سه میلیارد و ۵۳۱ میلیون دلار رسید ولی طرفین همواره بر پنج میلیارد دلاری شدن آن تا بازه ۱۴۰۴ تاکید کردهاند.در ۱۰ ماهه سالجاری نیز صادرات ایران به این پنج کشور رشد ۲۲ درصدی به لحاظ ارزشی و ۲۷درصدی به لحاظ وزنی پیدا کرده بهطوریکه در این بازه زمانی چهار میلیون و ۲۸۲هزارتن کالای ایرانی به ارزش یک میلیارد و ۶۳۱ میلیون دلار به اوراسیا صادر شده است.مواد معدنی ومشتقات نفتی بیشترین میزان صادرات وزنی ومحصولاتغذایی وکشاورزی بیشترین ارزممکن رابرای کشورمان بهدست آوردهاند.با اینحال محصولات پلیاتیلن و پلاستیکی، محصولات آهنی، کاشی و سرامیک و سنگساختمانی، انواع فرش و موکت، دارو، محصولات بهداشتی، شوینده و آرایشی و انواع لاستیک خودرو و وسایط نقلیه، دیگر محصولات صادراتی ایران به اوراسیاست.کارشناسان معتقدند میتوان با همکاری این ششکشور در توسعه و بهرهبرداری از کریدور شمال و جنوب و توسعه سیستم حملونقل در ایران به تجارت ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلاری نیز چشم دوخت، هر چند که اتابک، وزیر صمت میگوید: بهدنبال تجارت ۱۰ میلیارد دلاری درآیندهای نزدیک است.چندی پیش بودکه برای توسعه ارزآوری ازاوراسیا وبه گفته هادی طحاننظیف، سخنگوی شورای نگهبان، موافقتنامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا به تصویب شورای نگهبان رسید و باید این موافقتنامه در اوایل سال آینده اجرایی شود.این درحالی است که روند توافق بین شش کشور از سال ۱۳۹۸ شروع شد و در همان سال توافقنامه تجارتترجیحی بین طرفین امضا شد؛بااینحال دردوسال اخیراین توافق همچنان درمجالس کشورهای عضوموردمداقه قرارگرفت.
سرانجام پس از تصویب این توافقنامه در مجالس کشورهای عضو، نهایتا در دوم دیماه امسال نمایندگان مجلس در جلسه علنی، کلیات و جزئیات گزارش کمیسیون اقتصادی درموردلایحه موافقتنامه تجارت آزاد بین جمهوری اسلامی ایران واتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو آن را تصویب کردند.درتاریخ هفتم دیماه، سران کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در نشست شورای عالی این اتحادیه در شهرسنپترزبورگ روسیه،با اعطای موقعیت ناظر به جمهوری اسلامی ایران موافقت کردند.
جزئیات صادرات کالاهای ایرانی به اوراسیا
روسیه با خرید دو میلیون و ۱۰۷ هزار تن کالا به ارزش ۸۸۹ میلیون و ۳۷۹ هزار دلار،مقصد۴۹.۲درصد وزن و ۵۴.۵درصد ارزش کالاهای صادره به اوراسیا بوده که صادرات ما با این کشور نسبت به مدت مشابه با رشد ۱۵.۴درصدی در وزن و ۱۶.۸درصدی در ارزش همراه بوده است.
ارمنستان با خرید یک میلیون و ۷۱۸ هزار تن کالا از ایران، مقصد ۴۰.۱درصد وزن و ۲۴.۷درصد ارزش کالاهای صادره به این اتحادیه بوده که صادرات کشورمان به این کشور نسبت به مدت مشابه ۵۶.۵درصد در وزن و ۲۰.۷درصد در ارزش رشد را نشان داده است.
قزاقستان بهعنوان سومین مقصد، خریدار۹.۱درصد وزن و ۱۴درصد ارزش کالاهای صادراتی ایران به این اتحادیه بود که ۳۹۰ هزار و ۴۶۲ تن کالای ایرانی به ارزش ۲۲۷ میلیون و ۵۰۰هزار دلار را وارد کرده که این میزان نسبت به ۱۰ ماهه پارسال با رشد ۱.۴درصدی در وزن و ۳۸.۷درصدی در ارزش همراه بوده است.
قرقیزستان باخرید ۴۹هزارو۴۰۰تن کالایایرانی بهارزش ۹۵میلیون و۳۲۲هزاردلار،رشد ۵.۲درصدی دروزن و ۴۵.۷درصدی در ارزش را تجربه کرده و خریدار ۱.۲درصد وزن و ۵.۸درصد صادرات کالاهای ایرانی به اتحادیه اوراسیا بوده است. بلاروس با خرید ۱۷ هزار تن کالا از ایران به ارزش ۱۶میلیون و۵۶۵ هزاردلار، بهرغم رشد ۲.۳درصدی در وزن، کاهش ۳.۳درصدی در ارزش کالاهای صادراتی ایران به این کشور را داشتیم. سهم وزنی صادرات ایران به بلاروس ۰.۴درصد کل وزن کالاهای صادره به اتحادیه اوراسیا و سهم یک درصدی از ارزش کل کالاهای ایرانی صادر شده به این اتحادیه بوده است.