شب‌های پرشور موسیقی فجر

فوزیه مجد؛ نوازنده، مدرس، آهنگساز و پژوهشگر برجسته موسیقی ایرانی است که بخش زیادی از عمر خود را صرف پژوهش و گردآوری موسیقی نواحی ایران و ردیف دستگاهی موسیقی ایران کرده است. توجه به موسیقی بانوان، یکی از رویکردهای این دوره از جشنواره بوده، به‌گونه‌ای که از میان ۱۷۷۱ نفر شرکت‌کننده در چهلمین دوره جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر، ۶۴۳نفر از آنها از بانوان هنرمند کشورند. 
همچنین در کنار اجرای مشترک گروه‌های موسیقی ۱۲ اجرای ویژه بانوان در فرهنگسرای نیاوران میزبان مخاطبان چهلمین دوره جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر خواهد بود. این درحالی است که سال گذشته سهم بانوان از جشنواره پنج اجرا در تالار وحدت و آن هم در ساعت ۲ بعدازظهر بود. امسال این تعداد به ۱۳گروه افزایش پیدا کرده است. بانوان در دو سانس ۱۶ و ۱۹ در فرهنگسرای نیاوران و یک سانس در فرهنگسرای ارسباران روی صحنه می‌روند. تغییر ساعت اجراهای بانوان اتفاق مهمی در این زمینه محسوب می‌شود‌؛ چراکه اختصاص ساعت مرده برای اجرای بانوان همیشه محل انتقاد بوده است. 
     
در این دو روز چه گذشت؟
دیروز در تالار وحدت، ارکستر سمفونیک تهران به رهبری نصیر حیدریان از ساعت ۱۸:۳۰ و ارکستر چکاوک به رهبری رضا شایسته از ساعت ۲۱:۳۰ روی صحنه رفتند. اجرای گروه هند به سرپرستی آمانو مانیش، گودای رامادای و پاون ناییک و دو اجرای نوازندگی پیانو برنامه‌های دیروز در تالار رودکی بودند. 
شب اپرای آذری «صَدا» به سرپرستی سحر انزلی و خوانندگی خسرو عامری‌فر در تالار اندیشه برگزار شد. در فرهنگسرای نیاوران، گروه‌های موسیقی بانوان راستان به سرپرستی آزاده امیری و ایوار قوچان به سرپرستی تکتم ملایی روی صحنه رفتند. در فرهنگسرای ارسباران شاهد ۳۸ اجرای ویژه کودک و نوجوان در حوزه موسیقی نواحی، دستگاهی و کلاسیک اروپایی بودیم و فرهنگسرای بهمن شاهد اجرای گروه «سنه دیلر منه دیلر» به سرپرستی ابراهیم علیزاد (موسیقی ترکیبی آذری) بود. 
همچنین در بخش موسیقی پاپ (مردم‌وار)، گرشا رضایی و هوروش‌بند دو اجرا در سالن میلاد نمایشگاه داشتند و علیرضا طلیسچی در سالن رزمال روی صحنه رفت. 
در روز سوم جشنواره که پنجشنبه برگزار شد، قطع برق در کنسرت رضا بهرام در سالن رزمال هم نتوانست باعث برهم خوردن اجرای وی شود و با وجود ناقص ماندن اجرای وی، مخاطبان با این خواننده همراهی کردند تا برق سالن دوباره وصل شود. 
     
شب‌های پررونق موسیقی نواحی
یکی از جذابیت‌های همیشگی جشنواره موسیقی فجر، اجراهای نوازندگان موسیقی نواحی است که از چهارگوشه ایران به تهران می‌آیند و شنوندگان را مهمان نغمه‌های اصیل و شنیدنی خود می‌کنند. دیشب محمد یگانه، مطرح‌ترین بخشی شمال خراسان در چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر حضور ‌یافت و علاقه‌مندان، از موسیقی شمال خراسان و شاهنامه‌خوانی او در برج آزادی لذت بردند. 
محمد یگانه، یکی از مطرح‌ترین بخشی‌های شمال خراسان و فرزند بخشی بزرگ شمال خراسان، زنده‌یاد محمدحسین یگانه است. 
یکی از شاخص‌ترین بخش‌های موسیقی یگانه، شاهنامه‌خوانی با دوتار براساس موسیقی مقامی شمال خراسان است. او با سال‌ها تمرکز بر نقالی و شاهنامه‌خوانی توانسته پیوندی ظریف و زیبا بین موسیقی خراسان و شاهنامه ایجاد کند. یگانه علاوه بر نواختن، در ساخت دوتار هم، مهارت بسیار دارد و شاگردان زیادی را در هر دو زمینه تربیت کرده‌است. 
در اجراهای موسیقی اقوام و نواحی در سومین روز از جشنواره، شاهد اجراهایی از موسیقی شمال کشور بودیم که نخست با اجرای گروه «گیل و آمارد» به سرپرستی و خوانندگی ناصر وحدتی بود که «مقام رقص» یا «رقص مقام» را اجرا کرد. 
همچنین گروه«کادوس تالش»به‌سرپرستی آرمین فریدی،نیزبااجرایی باهمراهی نی‌تالشی که امسال ثبت‌ملی شد،تماشاگران رامبهوت کرد. 
همچنین هنرمندان موسیقی استان گلستان شامل گروه‌هایی به سرپرستی امین سعادتی از بندر ترکمن و سیداحمد حسینی از علی آبادکتول در جشنواره امسال درخشیدند. نکته جالب در اجرای گروه کتول، اجرای قطعه «یار نارنجی» بود که مخاطبان آن را به‌عنوان موسیقی تیتراژ سریال «پایتخت» می‌شناسند. 
     
 بخش موسیقی ملل نیزازبخش‌های پرطرفدارموسیقی فجر است.درحالی که دیروز اعلام شدکنسرت لئو روخاس،نوازنده و موزیسین جهانی که با لقب «پسرخورشید» درجهان فعالیت می‌کند از۱۳اسفند در سالن وزارت کشور آغاز خواهد شد، اجراهای نوازندگان خارجی در جشنواره همچنان مورد توجه مخاطبان است. 
دنیل کاسارس، نوازنده اسپانیایی که در دومین شب از چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر، در تالار رودکی روی صحنه رفته بود، با اشاره به استقبال مخاطبان ایرانی از اجرای خود گفت: «شگفت‌زده شدم. انتظار این همه آشنایی را نداشتم. مخاطب ایرانی شناخت بسیار خوبی از موسیقی فلامنکو دارد و واکنش‌های خیلی خوبی به اجرای من نشان می‌دادند. گاهی صدای پرشور «¡Ole» را می‌شنیدم که مرا به وجد می‌آورد. اینجا چند دوست ایرانی را دیدم که از قبل در فضای مجازی با من در ارتباط بودند و کارهای خود را برایم می‌فرستادند و خیلی خوشحالم که امشب آنها را در میان حاضران در سالن دیدم و بعد از اجرا با هم گپ زدیم». 
برنده جایزه مکاشفه موسیقی از سوی انجمن منتقدان موسیقی نیویورک در سال ۲۰۰۵، درباره تبادل فرهنگی از طریق موسیقی گفت: «وقتی برای این جشنواره دعوت شدم، شناخت چندانی نداشتم و چون دو روز دیگر در جشنواره دیگری اجرا دارم و تنها یک روز می‌توانستم در ایران باشم، در پذیرش دعوت مردد بودم اما اکنون خیلی خوشحالم که به این جشنواره آمده‌ام و سازماندهی برگزارکنندگان بسیار عالی بود. همان‌طور که هنگام اجرا گفتم، اولین‌بار بود که به ایران آمدم و امیدوارم آخرین‌بار نباشد. من به همراه مهندس صدا به ایران آمدم و از او هم تشکر می‌کنم که صدا را به‌خوبی هنگام اجرا مدیریت کرد».