حراج حریم خصوصی بیمار!

درعصری که فناوری در تمام جنبه‌های زندگی ما نفوذ می‌کند، تلاقی مراقبت‌های بهداشتی و ارتباطات دیجیتال، نگرانی‌های اخلاقی قابل توجهی را ایجاد کرده است. یکی از روندهای نگران‌کننده، اشتراک‌گذاری نامناسب اطلاعات و تصاویر بیماران توسط برخی پزشکان متخصص و پزشک‌نمایان در فضای مجازی است.

کد خبر: ۱۴۷۸۷۵۷

نویسنده زهرا حامدی - گروه جامعه

هرچند دیدن خلاقیت و تعامل جامعه پزشکی با مردم به روش‌های نوین و جذاب بسیارعالی است، با این حال، تلاقی این دو با مجموعه‌ای از چالش‌های خاص خود همراه است، به‌خصوص زمانی که صحبت ازحریم خصوصی بیمار به میان می‌آید!استفاده و تبلیغات گسترده پزشکانی که سوگند یاد کرده‌اند رازدار بیماران خود باشند، از رسانه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های آنلاین و اشتراک‌گذاری تجربیات و نمونه‌کارهای خود ممکن است مرز بین آموزش و استثمار را کمی کمرنگ و مبهم کند؛ چراکه طبق ماده ۱۵ قانون تبلیغات سازمان نظام پزشکی استفاده از تصاویر کل یا هر قسمتی از بدن بیمار به هر شکل از جمله عکس قبل و بعد از عمل در تبلیغات ممنوع و انجام آن جرم است. در همین راستا چندی پیش نیز سعید نوربخش، بازرس بهداشت و درمان سازمان بازرسی کل کشور از بسته‌شدن ۳۳۳ صفحه مجازی که تصاویر بیماران را منتشر کرده بودند، خبر داد.

نقض آشکار حریم خصوصی بیماران
در هر حال این روزها اشتراک‌گذاری عکس بیماران توسط پزشکان در شبکه‌های مجازی به موضوعی نگران‌کننده تبدیل شده است. در حالی که ممکن است قصدشان به نمایش گذاشتن درمان‌ها یا جراحی‌های موفق باشد، اما این کار عواقب منفی نیز دارد؛ بنابراین بسیار مهم است که پزشکان قبل از انجام این کار، تأثیر اشتراک‌گذاری عکس‌های بیمار در شبکه‌های مجازی را به‌دقت بررسی کنند. یکی از پیامدهای منفی انتشار تصاویر بیماران توسط پزشکان در شبکه‌های مجازی، نقض حریم خصوصی بیماران است. این مسأله می‌تواند به احساس تجاوز به حریم خصوصی بیماران منجر‌ شود و همچنین پیامدهای قانونی برای پزشک به همراه داشته باشد. به‌علاوه، این کار می‌تواند به رابطه پزشک و بیمار آسیب برساند و اعتماد را از بین ببرد. همچنین انتشار چنین تصاویری می‌تواند بیماران را در برابر آزار و اذیت اینترنتی و آزار و اذیت آنلاین آسیب‌پذیر کند. از طرفی دیگر، با توجه به این‌که ردپای دیجیتالی چنین تخلفاتی می‌تواند طولانی‌مدت باشد، بنابراین سال‌ها می‌تواند به‌طور بالقوه به‌عنوان یک تهدید بر هویت بیمار تأثیر بگذارد؛بنابراین رعایت وحفاظت ازحریم خصوصی بیماران و خودداری از به‌اشتراک‌گذاری هرگونه اطلاعات یا تصویر حساس در شبکه‌های مجازی برای پزشکان ضروری است. برای مبارزه با این روند نگران‌کننده، اجرای سیاست‌های کارآمد و سختگیرانه در مورد استفاده از اطلاعات بیمار در فضاهای دیجیتال برای پزشکان و مراکز درمانی بسیار مهم است. اهمیت این موضوع سبب شده تا اکنون سازمان بازرسی کل کشور به این مساله ورود کند و به گفته نوربخش طی جلساتی با قرارگاه نظارت بر سلامت معاونت درمان که متشکل از معاونت درمان وزارت بهداشت و سایر مسئولان آن وزارتخانه و نمایندگانی از قوه قضاییه، نیرو‌های نظامی وامنیتی هستند، این موضوع را دردستورکار قرار دهند. در همین راستا تاکنون ۳۳۳ صفحه مجازی که تصاویر بیماران را منتشر کرده‌اند، بسته شده و فرآیند پیگیری این صفحات همچنان ادامه دارد.

هرگونه تبلیغ پیکرتراشی و مدلینگ ممنوع
سرهنگ رامین پاشایی، رئیس مرکز امداد و فوریت‌های سایبری پلیس فتا در گفت‌وگو با جام‌جم با بیان این‌که متأسفانه در حال حاضر سطح تبلیغات پزشکان به‌ویژه حوزه زیبایی به فضای مجازی کشیده شده و صفحات مختلف تبلیغات متنوعی را انجام می‌دهند، می‌گوید: برخی پزشکان برای تبلیغ کار خودازبیماران عکس، فیلم وکلیپ تهیه و آن را درفضای مجازی منتشر می‌کنند که متأسفانه بسیاری از این تبلیغات حاوی تصاویر نامتعارف و بعضا غیراخلاقی است. وی با بیان این‌که هرگونه تبلیغات در حوزه پیکرتراشی و مدلینگ مطابق قانون ممنوع است، می‌افزاید: انتشار تصاویر از جراحی‌های خاص و زیبایی‌های صورت نیز اگر قرار است در فضای مجازی به‌عنوان نمونه کار پزشک استفاده شود، حتما باید مطابق با شئون و هنجارهای جامعه باشد و انتشار هر نوع تصویر نامتعارف ممنوع است. سرهنگ پاشایی درخصوص شکایات ثبت‌شده از پزشکان در پلیس فتا می‌گوید: تعداد زیادی از شکایات از سوی هموطنان در پلیس فتا ثبت شده که پزشک از بیمار تصاویری از قبل و بعد از عمل تهیه کرده و سپس بدون اطلاع بیمار این تصاویر را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده و این کار از نظر قانونی جرم است. برنامه‌های آموزشی با تأکید بر اهمیت رازداری و استانداردهای اخلاقی در عصر دیجیتال می‌تواند به تقویت مسئولیت ناشی از ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی کمک کند. مسئولیت حفظ کرامت و حریم خصوصی بیماران بر‌عهده متخصصان پزشکی است و قداست رابطه پزشک و بیمار باید حفظ شود.

هشدار پلیس فتا به بیماران
پاشایی در خصوص فعالیت پزشک‌نماهابیان می‌کند:همچنین درحال حاضر پرونده‌های بسیاری در خصوص فعالیت پزشک‌نماها در فضای مجازی ثبت شده است. این افراد کسانی بودند که هیچ‌گونه تخصص و سابقه طبابت پزشکی ندارند و صرفا با جعل مدرک و عنوان در حوزه‌های زیبایی مثل کاشت مو و انجام پروتزها اقدام به عمل زیبایی کرده و صدمات زیادی را به مراجعان خود وارد کرده‌اند. وی تأکید می‌کند: بنابراین هموطنان باید توجه کنند که هر پزشکی را که برای انجام امور پزشکی خود انتخاب می‌کنند، حتما شماره نظام‌پزشکی پزشک موردنظر را با مشخصات آن در سازمان نظام پزشکی تطبیق دهند؛ چراکه تمام پزشکانی که معتبر هستند وقراراست درفضای مجازی با بیماران‌شان در ارتباط باشند، سایت رسمی دارند و مجوزها و نظام‌نامه پزشکی‌شان در آنجا درج شده؛ بنابراین اگر پزشکی را در فضای مجازی پیدا می‌کنید حتما ازصحت و سقم تخصص او مطمئن شوید. همچنین اگربامورد مشکوکی برخوردکردید، حتما ازطریق تماس باشماره ۰۹۶۳۸۰ موضوع را به پلیس فتا اطلاع دهید.