به‌وقت جامعه‌پذیری

وی در گفت‌وگو با ما به مراحل مختلف تربیت و رشد کودکان و راهکارهای موثر برخوردبا آنان اشاره کرده است که در ادامه می‌خواهیم دیدگاه‌های او را جویا شویم.

خانم رستمی از نظر شما کدام قسمت از زندگی و سن برای تربیت کودکان حائز اهمیت است؟
پایه و مهم‌ترین دوران برای تربیت کودک، دوران جنینی و بارداری است. اگر مادر در این دوره، آرامش و رابطه خوبی با همسر داشته باشد با خیالی آسوده با فرزندش ارتباط برقرار می‌کند. این‌که مادر در این دوران شرایط را با آرامش پیش ببرد به ادامه مسیر کمک شایانی می‌کند. البته آرامش به این معنا نیست که شرایط بیرونی یعنی جامعه و شرایط درونی و خانواده به همه لحاظ خوب باشد بلکه موضوع انتقال حس امنیت به کودک است. چه بسا می‌تواند شرایط بسیار خوب هم باشد اما احساس امنیت وجود نداشته باشد. من به‌عنوان یک مادر باید این را بدانم که میزبان و مسئول یک فرزند هستم و این فرزند مهمان مادر است و مادر باید به‌عنوان یک میزبان طی یک دوره ۹ ماهه با همه وجود از این مهمان به نحو احسن میزبانی کند. بسیاری از مادران در این دوران به تغذیه خود بسیار اهمیت می‌دهند، در صورتی که در کنار توجه به خوراک جسم، باید به خوراک روان‌شان هم توجه کنند. مادران در این دوران باید تنش‌ها و تضادهای‌شان با همسر خود را نیز به حداقل برسانند. مادران باید مشکلات و تنش‌های پیش از بارداری را به اتمام برسانند و روی تقویت روابط با همسر خود مانور دهند که رابطه عاطفی‌شان تقویت شود و مادر احساس آرامش بیشتری داشته باشد و به دنبال آن هم نوزاد این حس آرامش را دریافت کند.
 
پس از به دنیا آمدن نوزاد چطور؟ شرایط به چه صورتی پیش می‌رود؟
پس از به دنیا آمدن کودک کمی نظم مادر دچار تغییر و تحول می‌شود. سه ماهه پس از تولد، دوران سختی است چراکه نظم زوجین را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. در این دوران چیزی که مهم است، کمک‌گرفتن مادر از دیگران است تا آن آرامش را دوباره بازیابی کند. در سه‌ماهه دوم به بعد کارهای مختلف دیگری باید برای تربیت کودک انجام داد. البته از سن سه یا چهارماهگی تا یک‌سالگی، بازی‌های مختلفی برای کودک وجود دارد که در راستای تربیت و تقویت مهارت‌هایی همچون دیداری، شنیداری و... بچه است. از سن یک تا سه سالگی کودک همانند یک غارنشین است که به‌تازگی وارد یک جامعه شده است و اصول و قواعد زندگی را نمی‌داند. در این سن قواعدی را در قالب‌های مختلف برای کودک تعریف می‌کنیم که فقط جامعه‌پذیر شود.
 
چه اصول تربیتی‌ای‌تا سه‌سالگی برای کودک وجود دارد؟
موضوع مهم در سه سال ابتدایی زندگی کودک این است که نباید منطق و استدلال به او آموزش داده شود چرا که کودک در این دوره از سن‌اش کاملا با احساس رشد می‌کند. والدین هم باید احساس امنیت، آرامش، عشق و دلبستگی ایمن را به کودک منتقل کنند. یعنی هر زمانی که کودک به آنها نیاز داشت باید به نیازهای او پاسخ دهند. این موضوع مخصوصا در ۱۴ ماه اول بسیار مهم است و بلافاصله باید نیازها برطرف شود. برای مثال زمانی که کودک گریه می‌کند و نیاز به آغوش دارد فورا باید در آغوش گرفته شود و ترس به اصطلاح بغلی‌شدن آن را نداشته باشند. چراکه در این دوره احساس امنیت کودک شکل می‌گیرد. این احساس هم پایه بسیاری از مسائل در بزرگسالی است. از سن دو‌ونیم تا سه‌سالگی کودک نیاز به هم‌بازی دارد. پس به همین علت نیازمند رفتن به مهدکودک است  یا نیاز به فضایی دارد که با کودکان هم‌سن و سال خودش در ارتباط باشد. همین ارتباط با همسالان است که منجر‌به یادگیری او در حوزه قوانین جامعه می‌شود.
 
بهترین روش تربیتی از نظر شما برای کودکان چه روشی است؟
در بازه سنی ۴ تا ۷ و ۷ تا ۱۱سالگی قوانین خاصی برای تربیت کودک وجود دارد. ۴ تا ۷ سالگی بهترین سن برای کودک است که به صورت دائم و از طریق بازی روی کودک کار کنیم.در همین سنین هم والدین اشتباه می‌کنند و مدام فرزندشان را به کلاس‌های مختلف می‌برند. اما بزرگ‌ترین مرکز آموزشی و تربیتی برای کودک طبیعت است که با خاک، نور، باد و... ارتباط می‌گیرد. چراکه رشد مغزی کودک زمانی که در حال شکل گرفتن است، نورون‌های او هم شکل می‌گیرد. حضور و تجربه او در طبیعت به‌صورت آزادانه، منجر به رشد بهتر نورون‌های مغزی کودک می‌شود.بردن کودک به محیطی که در آنجا بتواند درختان و گیاهان را لمس کند یا پای خود را داخل آب قرار دهد و به صورت کلی در ارتباط قرار گرفتن بچه با طبیعت، یک روش بسیار خوب تربیتی است. به صورت کلی در این سن،  فضای بازی و همبازی از موارد مهم و مورد نیاز کودک به‌شمار می‌رود.با این وجود هر سنی سختی‌های مخصوص به خود را مخصوصا در بحث تربیتی دارد اما اگر والدین پیش‌زمینه‌های آن را به‌خوبی بشناسند، می‌توانند به‌راحتی چالش‌های تربیت کودکان‌شان را پشت سر بگذارند.