ولع مصرف دارو!

 

 

جهان در معرض مقاومت آنتی‌‌بیوتیکی 
به گفته غلامحسین صادقیان، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو از ابتدای سال کپسول آموکسی‌سیلین با تعداد ۵۰۰میلیون عدد و مبلغ ۱۲۰۰میلیارد تومان پرمصرف‌ترین داروی کشور طی سه ماه اول سال بوده است. دکتر زهرا جهانگرد، سرپرست دفتر نظارت و پایش محصولات سلامت‌محور سازمان غذا و دارو در گفت‌وگو با جام جم در خصوص عوارض استفاده از مصرف خودسرانه داروها به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها می‌گوید: وقتی شخصی به‌طور نادرست از آنتی‌‌بیوتیک استفاده می‌‌کند، میکروب مقاوم را در بدن خود پرورش می‌‌دهد؛ یعنی میکروبی که در بدن اوست نسبت به آنتی‌‌بیوتیک مقاوم می‌‌شود. اگر این میکروب مقاوم به آنتی‌‌بیوتیک، وارد بدن شخص دیگری ‌‌شود، حتی اگر آن فرد تاکنون از آنتی‌‌بیوتیک استفاده نکرده باشد، داروی آنتی‌بیوتیک روی او تأثیر نخواهد داشت. از این رو، جهان در معرض مقاومت آنتی‌‌بیوتیکی قرار دارد. ما باید مسئولانه از آنتی‌‌بیوتیک‌‌ها استفاده کنیم تا اگر عفونتی به‌وجودمی‌‌آید، بتوانیم با آن مقابله نماییم. این امر در دستورکار کشورها قرار گرفته است که از آنتی‌‌بیوتیک‌‌ها درست استفاده کنیم.»

     
سهم ۴۰ درصدی آنتی‌بیوتیک‌ها در نسخه پزشکان ایرانی
اگرچه سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌‌کندکه حداکثر۳۰درصدنسخ تجویزی حاوی آنتی‌بیوتیک‌‌هاباشند امابه گفته جهانگرد، درحال‌حاضر این میزان درکشورما حدود۴۰درصد است.البته این رقم قبلا۵۰درصد بوده است که با تلاش‌‌های صورت‌گرفته به ۴۰درصد رسیده اما هنوز هم زیاد است و باید روی فرهنگ مردم و فرهنگ تجویز دارو کار شود.
     
اصرار برای تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها
سرپرست دفتر نظارت و پایش محصولات سلامت‌محور سازمان غذا و دارو یکی از دلایل تجویز زیاد آنتی‌‌بیوتیک‌ها را اصرار بیماران می‌داند. وی توصیه می‌کند که بیماران نباید برای تجویز آنتی‌‌بیوتیک به پزشک اصرار کنند، چراکه در برخی موارد دیده می‌‌شود یک نفر دچار بیماری ویروسی شده اما به پزشک اصرار می‌‌کند برایش آنتی‌‌بیوتیک مصرف کند؛ این درحالی‌است که ویروس‌‌ها با تجویز آنتی‌بیوتیک از بین نمی‌‌روند. در بسیاری از موارد نیز پزشک به‌دلیل آن‌که در دوره قبلی بیماری فرد، درمان دارویی تکمیل نشده است، مجبور به تجویز آنتی‌‌بیوتیک‌‌های قوی‌‌تر یا افزایش طول درمان با آنتی‌‌بیوتیک می‌‌شود.یک دلیل دیگر مصرف آنتی‌‌بیوتیک نیز ممکن است این باشد که برخی پزشکان، در مواجهه با یک فرد مبتلا به بیماری ویروسی، به این نتیجه برسند که برای پیشگیری از بیماری مربوط به باکتری‌‌ها، آنتی‌‌بیوتیک تجویز کنند که این امر اصلا توصیه نمی‌‌شود و باید مسئولانه به تجویز آنتی‌‌بیوتیک‌‌ها پرداخت. تا سال گذشته همه دنیا نگران آنتی‌‌بیوتیک‌‌ها بودند که فقط روی باکتری‌‌ها مؤثرند و روی قارچ‌‌ها و ویروس‌‌ها هیچ تأثیری ندارند.
     
زمان، درمان است
به عقیده کارشناسان، درحال‌حاضر یکی ازمسائلی که در حوزه سلامت بر آن تاکید می‌شود بحث خودمراقبتی و سواد عمومی مردم است. محمدامین حیدری، معاون آموزشی انجمن داروسازی ایران در گفت‌وگو باجام‌جم دراین‌باره می‌گوید: متاسفانه اکنون عمده مردم تصور می‌کنند که مسیر درمانی مناسب مسیری است که لزوما در آن اقلام دارویی فراوان به اشکال مختلف خوراکی و تزریقی وجود داشته باشد. برخی دیگر نیز تصور می‌کنند بعد از مراجعه به پزشک اگر ظرف ۴۸ ساعت علائم بیماریشان کنترل نشود باید به یک پزشک دیگر مراجعه کنند، درحالی‌که ممکن است این مراجعه مجدد هیچ تفاوتی در روند درمان آنها نداشته باشد، چراکه در بسیاری از موارد سیر درمانی، نیازمند زمان بوده و این باعث یک سابقه ذهنی و عادت درفردمی‌شود.مسأله دیگر در افزایش مصرف داروها نیز این است که افراد با مراجعه به مراکز درمانی اغلب پرونده درمانی کاملی ندارند و همین مسأله سبب می‌شود تا پزشک به‌صورت کامل از بیماری فرد مطلع نباشد و داروهای مختلفی را تجویز کند. 
     
مکمل‌هایی که سلامتی را ناقص می‌کنند 
تعداد فزاینده مجوزهای صادرشده از سوی سازمان غذا و دارو و آمار شناسه‌گذاری این نوع از فرآورده‌ها حاکی از افزایش نوع و تعداد مکمل‌های تولید داخل و درنتیجه اقبال جامعه هدف اعم ازپزشکان ومردم نسبت به مصرف مکمل‌ها در کشور است. موضوعی که درصورت مصرف خودسرانه وبی‌رویه نه‌تنها به بهبودوضعیت عمومی بدن کمک نمی‌کند بلکه موجب آسیب‌های جدی به بخش‌های مختلف بدن نیر می‌شود.معاون آموزشی انجمن داروسازی ایران دراین‌باره می‌گوید: مصرف بی‌رویه مکمل‌ها می‌تواند به مشکلات گوارشی، کبدی و کلیوی منجر شود و این دستگاه‌هارادچاراختلال کند.لذا باید یادمان باشد که برای مصرف داروها گروه‌های متعددی وجود داردکه دز وطول دوره آنهاباتوجه به شرایط متفاوت است که این مسأله نشان‌دهنده اهمیت نظارت یک پزشک و داروساز در پروسه درمان فرد است و بر این اساس هیچ فردی نباید هیچ دارویی را خودسرانه و بدون مشورت پزشک مصرف کند.

‌ نگاه اقتصادی و انتفاعی در القای مصرف مکمل‌ها
علیرضا رستمی،مدیرکل فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارودرپاسخ به ارزیابی‌اش از القای مصرف فرآورده‌های مکمل و ویتامین‌ها تصریح می کند:مشخص است که در برخی ازموارد و با توجه نگاه انتفاعی و اقتصادی شرکت تولید کننده به بازار رقابتی مصرف، القاء مصرف نیز غیر قابل اجتناب به نظر می‌رسد.وی درباره بیشترین مکمل‌ها و ویتامین‌هایی که در کشور مصرف می‌شوند، می گوید: فرآورده‌های مکمل، طیف وسیعی را شامل می‌شوند؛ از جمله موارد مورد استفاده در حفظ سلامت عمومی بدن مانند انواع ویتامین‌ها و املاح معدنی، ویتامین‌های مورداستفاده در نوزادان ومادران باردار وشیرده که درمراکز بهداشت وبه صورت رایگان دراختیار گروه هدف قرار می‌گیرد وهمچنین مکمل‌های  مورد استفاده در افزایش عملکرد ورزشی افراد و ورزشکاران. همچنین گروه دیگری از فرآورده‌های مکمل و ویتامین‌ها در «حفظ سلامت پوست، مو و ناخن»، «بهبود عملکرد دستگاه ایمنی»، مدیریت وزن و به منظور کاهش یا افزایش وزن»، «پیشگیری و حمایت از شرایط خاص سلامت مانند پوکی استخوان، بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت و...»، «آنتی‌اکسیدان‌ها» و«امگا ۳» مورد تجویز و استفاده قرار می‌گیرند.مدیرکل فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو همچنین درباره شرایط تجویز و مصرف مکمل‌ها وویتامین‌ها، تاکید می کند: با توجه به نیاز پایه بدن به ریزمغذی‌ها و با نگاهی به سبد غذایی خانواروکاهش احتمالی سرانه مصرف برخی ازاقلام مهم حاوی ریزمغذی‌ها، تجویز مصرف به صورت شکل دارویی فرآورده مکمل ازسوی متخصصان مربوطه و برمبنای باربیماری‌ها و نتایج آزمایش‌های کلینیکی و پاراکلینیکی صورت می‌گیرد.