نوحه‌سرایی، چشم‌به‌راه بزرگان

مامی‌گوییم تصنیف عام‌تر از نوحه است. نوحه یعنی آن چیزی که خوانده می‌شود و با آن سینه می‌زنند و گریه می‌کنند و حزن هم کنار نوحه هست و هر شخصی می‌تواند آن را بخواند، اما تصنیف شعری است که در کنار کلمات دارای آهنگ مهمی باشد و بدون آهنگ نمی‌شود آن را خواند، زیرا وزن شعر با آهنگ مشخص می‌شود. تصنیف را اگر بدون آهنگ بخوانیم مانند شعری است که بعضی از کلماتش ناقص است و نمی‌شود آن را خواند. خیلی‌ها می‌گویند که به سمت تصانیف نباید رفت چون ماندگاری ندارد و قوت‌هایی که شعر دارد مثل آرایه‌های ادبی و صنایع ادبی و عمق مفاهیم در نوحه نیست. من می‌گویم تصنیف و تصنیف‌سازی مهارتی است بین ادبیات و موسیقی که حتما تمام ادبیات را می‌خواهد و از موسیقی هم خیلی چیزها رامی‌خواهد.هرقدرصنایع ادبی بیشتر درتصنیف به کار برده شود تصنیف زیباتر است. این‌گونه نیست که نوحه ظرفیت استفاده از واژه‌آرایی و صنایع ادبی را نداشته باشد به این دلیل که شعرا از این صنایع ادبی برای تصنیف کمتر استفاده می‌کردند.این جاافتاده که درتصنیف نمی‌شود ازصنایع ادبی استفاده کرد، چون همیشه شعرا نوحه‌ها را سریع می‌گفتند. کتابی هم برمبنای اصول سرایش تصانیف مذهبی درحال تدوین است که احتمالا «نظم ناله‌ها» نام دارد. این کتاب می‌تواند یک منبع آموزشی علمی باشد برمبنای تئوری‌های موسیقی،تئوری‌های ادبیاتی وعلومی که قبلا درموسیقی و ادبیات و معارف است. موضوع دیگر این است که برای تصنیف وقتی گذاشته نمی‌شود، یعنی شعر را می‌توانستیم بنویسیم و همه از تمام ظرفیتش استفاده کنند، ولی نوحه به این شکل نیست. نوحه را نمی‌توان به‌راحتی به افراد منتقل کرد. نوحه اگر منتقل شود بعد از چند دست به چیز دیگری تبدیل می‌شود. به این صورت که اگر نفر اول یک نت را اشتباه و افراد دیگرهرکدام یک نت را اشتباه بگویند نوحه کاملا عوض می‌شود، چراکه آهنگ نوحه به اندازه کلمات نوحه مهم است. به‌عنوان مثال مگر می‌شود کلمات شعر حافظ را عوض کنیم؟ آهنگ نوحه و نت‌های نوحه را هم نمی‌توانیم عوض کنیم، مگر این‌که شاعر و نوحه‌سرا باشیم. خلاصه این‌که در این عرصه دو راه داریم؛ یکی این‌که خودمان سرمان را به زیر انداخته برویم و این کودک بدون هیچ سرپرستی حتما بزرگ خواهد شد، اما این بزرگ‌شدن به درد نمی‌خورد. همه ما اگر که چشم‌مان به بزرگ‌ترهای‌مان باشد که بزرگ‌ترهای‌مان هم چشم‌شان به بزرگ‌ترهایشان و در نهایت به معصومین برسد این بزرگ‌شدن‌مان جهت‌دار خواهد بود. اما هرثانیه‌ای که بدون راهنما واستاد بگذرانیم برای ما ضررخواهدبودوهمه اساتید که در این عرصه هستند حق دارند. ما از نظر دادن وارزیابی بی‌پروای اساتید باید پرهیز کنیم و حتما باید در نوحه‌سرایی تقوا داشته باشیم و در این راه دنباله‌رو بزرگ‌ترها باشیم.