زندگی ۱۴ میلیون ایرانی بر بستر فرونشست

۳.۵ درصد مساحت کل کشور تحت تاثیر فرونشست قرار دارد و زندگی ۱۴ میلیون ایرانی را با خطر مواجه کرده است. این ،‌ جدیدترین اطلاعاتی است که از نتایج تحقیقات محمود حق شناس حقیقی و مهدی معتق ، دو محقق ایرانی از دانشگاه لایبنیتس هانوفر و مرکز تحقیقات علوم زیرزمینی و فرونشست زمین و با بررسی و پردازش حدود ۶ هزار تصویر ماهواره ای بین سال های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۹ به دست آمده است . کاهش سطح آب سفره های زیرزمینی منجر به تخریب آبخوان شده و موجب فرونشست زمین می‌شود. حفر چاه های عمیق و عمیق تر عمدتا به منظور توسعه کشاورزی ،‌در نقاط متعدد ایران ، مساله فرونشست را به موضوعی بحرانی تبدیل کرده است که اگر در موردش با مُهر محرمانه سکوت کنیم ، بازهم فرونشست کار خودش را می‌کند.

بر اساس نتایج تحقیقات معتق و حق شناس که در مجله Science Advances منتشر شده ، پنج استان خراسان رضوی ، کرمان ، گلستان ، فارس و قزوین به ترتیب در بالاترین رده بهره برداری از منابع آب زیرزمینی قرار دارند اما اگر میزان از دست رفتن منابع آب زیرزمینی را به مساحت استانها تقسیم کنیم ، استانهای البرز، گلستان ، تهران و قزوین در رقابتی تنگاتنگ به ترتیب رتبه های اول تا چهارم را به خود اختصاص می‌دهند.

افزایش بهره وری ، راهکار خروج از بحران

رضا شهبازی ،‌مدیرکل دفتر مخاطرات زمین شناسی،‌زیست محیطی پژوهشکده علوم زمین : اگر مدیریت منابع آب درست انجام شود ، نه فرونشست داریم و نه گرد و غبار اما هم اکنون با این دو پدیده مواجه هستیم. تغییر اقلیم ، افزایش دما ، خشکی بیشتر و بارش کمتر نیز به آن افزوده شده و مخاطراتش را تشدید کرده است. ۱۰ تا ۱۵ درصد منابع آب شیرین کشور در اختیار صنعت و خدمات قرار گرفته و حدود ۸۵ درصد نیز در کشاورزی مصرف می‌شود. اگر وزارت جهاد کشاورزی تحولی ایجاد کرده و هدف گذاری سالانه افزایش ۱۰ درصد بهره وری در کشاورزی را در دستور کار قرار دهد ،به اندازه مجموع آب مورد استفاده در صنعت و خدمات ، آب آزاد می‌شود. اگر این برنامه را در همه بخش ها اما با اولویت کشاورزی اجرایی کنیم ، بعد از گذشت ۱۰ تا ۱۵ سال ، مساله فرونشست و گرد و غبار کاهش یافته و از شرایط بحرانی فعلی فاصله خواهد گرفت . در این صورت آبخوان های نیمه تخریب شده نیز آرام آرام احیا خواهند شد.

مساحت فرونشست در استان های بحرانی :

استان خراسان رضوی : ۹۶۰۰ کیلومتر مربع

استان کرمان : ۷۶۰۰ کیلومتر مربع

استان فارس : ۶۱۰۰ کیلومتر مربع

استان خوزستان : ۵۵۰۰ کیلومترمربع

استان گلستان : ۵۲۰۰ کیلومتر مربع

استان اصفهان : ۳۳۰۰ کیلومتر مربع

استان سمنان : ۲۴۰۰ کیلومتر مربع

استان قزوین : ۲۳۰۰ کیلومتر مربع

استان تهران : ۱۸۰۰ کیلومتر مربع

بیشینه فرونشست سالانه در برخی استانهای کشور :

کرمان: ۳۷ سانتی متر در سال

البرز : ۲۹ سانتی متر در سال

قم : ۲۲ سانتی متر در سال

مرکزی : ۲۱ سانتی متر درسال

تهران ۲۰ سانتی متر در سال

فارس :۲۰ سانتی متر در سال

خراسان رضوی :‌۱۹ سانتی متر در سال

بیشتر بدانید :

‌افزایش باورنکردنی ۲۱۸ درصدی فرونشست زمین در این استان!
۳۵۹ دشت کشور در چالش بحران فرونشست | حفر ۱۱۷هزار حلقه چاه در دشت‌های با نرخ فرونشست
فرونشست زمین در ایران ۵ برابر متوسط جهانی است ا فرونشست چیست و چرا می‌تواند تبدیل به بحرانی بزرگ شود؟