تجارت روشن ایران و ترکیه

هماکنون تجارت بین دو کشور ایران و ترکیه چیزی حدود ۵.۵میلیارد دلار است ولی هم ایران و هم ترکیه به دنبال تحقق تجارت ۳۰میلیاردی بوده و میخواهند این امر با رشدی ۵.۵برابری روبهرو شود. بهطوریکه در بهمنماه سال گذشته رئیسجمهورفقید کشورمان به دعوت اردوغان، رئیسجمهور ترکیه به این کشور سفر کرد که خروجی آن هدفگذاری برای تحقق این میزان تجارت بین دو کشور بود.تجارت ۱.۴میلیارد دلاری ایران و ترکیه در ۳ماهه نخست ۲۰۲۴براساس این گزارش، مبادلات تجاری ایران با ترکیه در سال ۲۰۲۳ به پنجمیلیارد و۴۹۰میلیون دلار رسید. ترکیه در این سال سهمیلیارد و ۳۱۰میلیون دلار کالا به ایران صادر و دومیلیارد و ۱۸۰میلیون دلار کالا از ایران وارد کرد.اما آمارهای منتشرشده توسط اداره آمار ترکیه نشان میدهد که مبادلات تجاری ایران و ترکیه در سه ماهه نخست ۲۰۲۴ به یکمیلیارد و ۳۶۴میلیون دلار رسیده است. روغن دانهآفتابگردان، روغن گلرنگ یا زعفران، تراکتورهای جادهای برای نیمهتریلرها و ذرت دامی عمده کالاهای وارداتی ایران از ترکیه است. از طرف دیگر گاز طبیعی مایعشده، آلومینیوم، اوره، محصولات صنایع غذایی، محصولات معدنی، محصولات صنایع شیمیایی، پوست خام، چرم، پوستهای نرم و اشیای ساختهشده از این مواد، مواد نساجی، ماشینآلات، وسایل مکانیکی و وسایل نقلیه مهمترین کالاهای صادراتی ایران به ترکیه بهشمار میرود.بااینحال گزارشها حاکی از آن است که با توجه به کمکاری دولت قبل در صادرات برق به کشورهای همسایه دولت سیزدهم با افزایش ظرفیت نیروگاهی و فعالسازی دیپلماسی انرژی این مهم تلاش زیادی انجام داد.آنطور که کارشناسان انرژی میگویند درحالحاضر ظرفیت ۱۰هزار مگاوات ظرفیت بالقوه برای احداث نیروگاه در کشورهای همسایه وجود دارد که این امر میتواند برای ششمیلیارد دلار سالانه کشورمان به ارمغان آورد.بااینحال به نظر میرسد با توجه به عدم سرمایهگذاری در تولید برق و نیروگاهسازی تا قبل از دولت سیزدهم کارخانجات و بنگاههای تولیدی در خاموشی به سر میبردند. آغاز تجارت برق بین ایران و ترکیهمدیرعامل شرکت مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران (توانیر) از آغاز تجارت برق بین ایران و ترکیه خبر داد و اعلام کرد: تجارت برق بین دو کشور با صد مگاوات آغاز و در کوتاهترین زمان به حدود ۵۰۰ مگاوات برسد.مصطفی رجبیمشهدی با اشاره به دیدارش با وزیر انرژی و منابع طبیعی کشور ترکیه در آنکارا نوشت: طرفین بر لزوم نهاییسازی تجارت برق بین دو کشور تاکید کردند و مقرر شد تبادل برق بین دو کشور در اسرع وقت وارد فاز عملیاتی و اجرایی شود.وی ادامه داد: با هدف توسعه مناسبات دو کشور در حوزه برق و انرژی نشستی در وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه در آنکارا برگزار و طی آن درخصوص توسعه ظرفیتهای تبادل برق و تصمیم بر شروع تجارت برق بین دو کشور بحث و تبادل نظر شد. مدیرعامل توانیر افزود: با توجه به احداث و تکمیل پست HVDC BTB وان ترکیه و ظرفیت ۵۰۰ مگاواتی آن، مقرر شد در سریعترین زمان ممکن تبادل برق با هدف تامین پیک برق دو کشور از طریق پست مذکور عملیاتی شود.براساس اعلام وی، این تجارت با هدف پیکسایی شبکه برق دو کشور منافع سرشار و حائز اهمیتی برای هر دو کشور ایران و ترکیه به دنبال خواهد داشت.اهمیت این تجارت در حوزه انرژی آنجایی دوچندان میشود که بدانیم ترکیه اکنون یکی از مصرفکنندگان بزرگ برق در منطقه است و علاوهبرآن امکان انتقال انرژی به اروپا را نیز دارد که این موضوع، زمینه برای تبادل انرژی میان دو کشور را به لحاظ اقتصادی بهشدت توجیهپذیر میکند. یکی از ویژگیهای مهم صنعت برق ایران تفاوت قابلتوجه میان ظرفیت تولید و مصرف در دو فصل زمستان و تابستان است که همین موضوع زمینه مناسبی را برای تبادل برق با کشور ترکیه بهعنوان یکی از همسایههای راهبردی کشور فراهم میکند.گفتنی است وزارت نیرو اعلام کرده که سیاست کشور در تبادل برق بر محور تراز صفر دنبال میشود. بر این اساس در مواقعی که مازاد تولید وجود دارد، برق به کشورهای هدف صادر میشود و در زمان کمبود آن که بیشتر در فصل گرم سال است، واردات صورتمی گیرد.در این سیاست با توجه به تفاوت ساعت شرعی، روزهای تعطیلی و اوج بار موضوع واردات تعادل پیدا میکند (ترکیه روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل است و ایران پنجشنبه و جمعه و بر این اساس پیک ایران و ترکیه نیز با یکدیگر تفاوت دارد). مطالعاتی در حال انجام است که اتصال الکتریکی به کشور قطر میسر شود. درحالحاضر مجموع تبادل الکتریکی که میان ایران و همسایگان انجام میشود بیش از ۳۰۰۰ مگاوات است.