تهدیدنمایی از ایران قوی

جامعه اطلاعاتی آمریکا با انتشار گزارش سالانه خود درباره آنچه تهدیدات بین‌المللی می‌خواند، ادعاهایی را درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران و نقش آن در منطقه مطرح کرده و به موضوعات دیگری نیز از جمله نقش چین در عرصه جهانی، تنش‌ها در منطقه قفقاز و فعالیت‌های نظامی کره شمالی پرداخته است. البته آنچه مهم است، موضوع ایران و سوژه‌های مرتبط با آن است که اولا در گزارش جامعه اطلاعاتی روی بحث هسته‌ای ایران تمرکز خاصی صورت گرفته و عنوان شده که ایران هرچند در بحث هسته‌ای پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته اما به‌دنبال سلاح هسته‌ای نبوده و اصولا این مسأله دررویکرد دفاعی ایران نقشی ندارد؛ رویکردی که در واقع مؤید موضع ایران بوده است.

قدرت نظامی ایران 
نکته جالب در این گزارش در بخش نظامی و سایبری است که از ایران به‌عنوان یکی از قدرت‌های مهم در این دو حوزه نام برده که در بحث نظامی از قدرت ترکیبی ایران به‌دلیل استفاده از تجهیزات مهم نام می‌برد. در هر دو حوزه سایبری و نظامی این گزارش به‌دنبال تهدیدنمایی از ایران در راستای افزایش تهدیدها علیه آمریکا بوده است. در ادامه این گزارش آمده است: هرچند از سال ۲۰۲۰، تهران اعلام کرده که دیگر به هیچ‌یک از محدودیت‌های برجام (توافق هسته‌ای) پایبند نیست و تا اندازه زیادی برنامه هسته‌ای خود را گسترش داده، اما نظارت آژانس را کاهش داده و فعالیت‌هایی انجام داده و اگر تصمیم به تولید یک سلاح هسته‌ای داشته باشد، این کشور را در این موقعیت قرار می‌دهد.ادعا درباره عدم پایبندی ایران به تعهدات برجامی از سال ۲۰۲۰ در حالی بدون اشاره به دلیل آن مطرح می‌شود که ایران با گذشت یک سال و نیم پس از خروج یکجانبه دولت پیشین آمریکا از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ و بازگردانی تحریم‌ها توسط آن و متحمل‌شدن تحریم‌های جدید و بدعهدی شرکای اروپایی برجام در عمل به وعده‌های خود در زمینه کاهش تأثیر تحریم‌های آمریکا از طریق ایجاد سازوکارهایی برای عادی‌سازی روابط تجاری با ایران، اعلام کرد که مطابق بند ۳۶ برجام از تعهدات داوطلبانه خود در توافق، در چند گام تدریجی فاصله می‌گیرد. همچنین با این‌که دولت جو بایدن مذاکرات غیرمستقیم با ایران در وین را با مشارکت دیگر اعضای برجام برای احیای این توافق در مارس ۲۰۲۱ از سر گرفت و پیشرفت‌هایی نیز در این توافق انجام شد، این مذاکرات به‌دلیل مطرح‌شدن مسائل فرابرجامی از سوی شرکای غربی، از جمله مسائل داخلی ایران و اتهام حمایت نظامی تهران از مسکو در جنگ اوکراین (ادعایی که از سوی ایران و روسیه رد شده) مدتی طولانی است که با وقفه مواجه شده است. با این حال، ایران تاکید کرده اگر طرفین توافق حسن‌‌نیت و اراده سیاسی لازم را نشان دهند، آماده نهایی‌کردن توافقی خوب در وین برای لغو کلیه تحریم‌هاست؛ به‌نحوی که در راستای منافع ملی کشور باشد. در بخش دیگری از گزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا مطرح شده است: چین توان آن را دارد که مستقیم به رقابت با آمریکا و متحدان آن بپردازد و نظم قانونمند جهانی را به گونه‌ای تغییر دهد که با غلبه بر آمریکا، در خدمت قدرت پکن و شیوه حاکمیتی آن باشد. چالش‌های جدی چین در زمینه آمار جمعیت و اقتصاد ممکن است آن را به یک بازیگر جهانی متخاصم‌تر و غیر قابل ‌پیش‌بینی‌تری نیز تبدیل کند.این گزارش می‌افزاید: رئیس‌جمهور «شی جین‌پینگ» چین را قدرت سرآمد شرق آسیا و قدرتی پیشتاز در عرصه جهانی می‌داند. حزب کمونیست چین تلاش خواهد کرد با تضعیف نفوذ آمریکا، ایجاد اختلاف در روابط آمریکا و شرکایش و بدتر کردن آن و حمایت ازهنجارهای جهانی که در راستای نظام خودکامه آن باشد، چالش‌هایی را که در زمینه اعتبار و مشروعیت مطرح است، برطرف کند.مهم‌تر ازهمه، جمهوری خلق چین تایوان را مجبور به وحدت با آن خواهد کرد؛ اقدامی که به برانگیختن حساسیت‌های مهمی در روابط آن با آمریکا منجر خواهد شد. ارزیابی جامعه اطلاعاتی آمریکا همچنین مطرح می‌کند که چین به‌دنبال تبدیل‌شدن به ابرقدرتی جهانی در زمینه علم و فناوری و استفاده از این برتری فنی برای اهداف اقتصادی، سیاسی و نظامی است.این مطلب درباره منطقه قفقاز هم اعلام کرده است: خطرات کمی درباره درگرفتن جنگ تمام‌عیار میان ارمنستان و آذربایجان، برخلاف نبود معاهده صلح دوجانبه وجود دارد. ارزیابی جامعه اطلاعاتی این است که اگر درگیری نیز رخ دهد، کوتاه‌مدت و کم‌شدت خواهد بود.این نهاد اطلاعاتی آمریکا همچنین به افزایش خطر درگیری‌های قومیتی در بالکان غربی در کوزوو و بوسنی اشاره کرده و رهبران ملی‌گرای آن را مقصر استفاده از تنش‌های قومیتی به نفع اهداف سیاسی دانست که از نظر آن، تأثیری منفی بر منافع اتحادیه اروپا ــ ناتو در منطقه خواهد داشت.

اعتراف به چالش ایران و هم‌پیمانان 
این گزاره علنا به صلح‌آمیزبودن برنامه هسته‌ای ایران اشاره کرده اما برخلاف این گزارش‌ها رویکرد کشورهای غربی و حتی آمریکا مبتنی بر تهدیدنمایی از ایران در بحث هسته‌ای است؛ به گونه‌ای که طی هفته‌های اخیر تروئیکای اروپایی ادعاهایی در رابطه با این موضوع عنوان کردند. از سوی دیگر در بحث منطقه‌ای، این گزارش از ایران به‌عنوان قدرتی منطقه‌ای نام برده که همراه با کشورهایی همانند چین، روسیه و بازیگران غیردولتی برتری آمریکا در این چارچوب را به چالش می‌کشند. همچنین در این گزارش عنوان شده که ایران با حمایت گروه‌های مقاومت درمنطقه به‌دنبال تثبیت موقعیت خود و کاهش احتمالی درگیری خود با آمریکاست؛به‌طوری که دراین گزارش دربحث منطقه‌ای روی دو گزاره تاکید ویژه شده است؛ ابتدا حمایت‌های ایران از گروه‌های مقاومت و دوم تلاش ایران برای مختل‌کردن روند عادی‌سازی.دراین گزارش ذکر شده که ایران همچنان ودرآینده نیز به حمایت‌های خود از گروه‌های مقاومت ادامه خواهدداد واین مسأله را درراستای طرح مقابله‌ای خود با آمریکا و اسرائیل می‌داند.