افزایش تسهیلات ازدواج و فرزندآوری

تبصره و بندهایی که گویا کم‌کم در حال اجرایی شدن است. حال که مجلس شورای اسلامی لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ را بررسی می‌کند، نمایندگان تصمیم گرفتند تا برای سال آینده ۳۰۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات را به بحث ازدواج، فرزندآوری، ودیعه یا خرید یا ساخت مسکن اختصاص دهند که می‌توان گفت این تصمیم به نوعی حمایتگر خانواده‌‌ها خواهد بود. 

مساله جمعیت ونیروی انسانی، به عنوان مهم‌‌ترین رکن هر برنامه‌ریزی توسعه‌‌ای درکشور‌ها شناخته می‌شود. کشور‌های مختلف هم با ارائه مشوق‌های متعددی سعی دارند خانواد‌ه‌ها را به فرزندآوری تشویق کنند تا در دام پیری جمعیت گرفتار نشوند. بر همین اساس درکشور ما هم قانون حمایت از خانواده وجوانی جمعیت در آبان ماه ۱۴۰۰ ازسوی نمایندگان مجلس تصویب شد که با این موضوع امید‌ها به بهبود وضعیت شاخص‌‌های جمعیتی کشور افزایش یافت‌ اما گزارش‌های مختلف‌ حاکی است که خیلی به این قوانین مصوبی اهمیتی داده نمی‌شود ‌ولی با توجه به تصمیم جدید مجلس برای بودجه سال بعد و در راستای اجرای هر چه بیشتر و بهتر طرح جوانی جمعیت، گویا قرار است تسهیلات ویژه‌ای برای حمایت از خانواده و فرزندآوری پرداخت‌شود. 
   
خبر خوب مجلس برای جوانان و خانواده‌ها
در همین راستا نمایندگان مجلس شورای اسلامی با افزایش سقف وام قرض‌الحسنه ازدواج، فرزندآوری و ودیعه یا خرید یا ساخت مسکن به ۳۰۰ هزار میلیارد تومان، مبلغ وام ازدواج را برای سال ۱۴۰۳ با حدود ۶۵ درصد رشد به ۳۵۰ میلیون تومان برای دختران زیر‌۲۳‌سال و پسران زیر ۲۵ سال و ۳۰۰ میلیون تومان برای سایرین با بازپرداخت ۱۰ ساله تعیین کردند. همچنین تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری در سال آینده فرزند اول ۴۰ میلیون تومان، فرزند دوم ۸۰ میلیون تومان، فرزند سوم ۱۲۰ میلیون تومان، به ازای فرزند چهارم ۱۵۰‌میلیون تومان و فرزند پنجم و به بعد ۲۰۰ میلیون تومان خواهد‌بود.
   
شرایط گرفتن وام ازدواج
پرداخت وام ازدواج از سال‌های دور، ابزاری برای تشویق جوانان به ازدواج بود تا بتوانند با دریافت این وام قرض‌الحسنه بخشی از هزینه‌‌های تشکیل خانواده را تامین و تحمل بار اقتصادی تشکیل خانواده را سبک‌تر کنند. مطابق با قانون بودجه امسال، مبلغ وام ازدواج که به پرداخت آن در ماده ۶۸ قانون جوانی جمعیت نیز تاکید شده است، در سال جاری برای دختران زیر‌۲۳‌سال و پسران زیر ۲۵ سال ۲۲۰ میلیون تومان و برای سایرین ۱۸۰ میلیون تومان در نظر گرفته شد. ۱۳ اردیبهشت امسال بود که بانک مرکزی دستور‌العمل اجرایی تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج، مبتنی بر قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور را برای اجرا به شبکه بانکی ابلاغ کرد و در آن مطرح شده بود که تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای هریک از زوج‌‌ها، مبلغ ۱۸۰‌میلیون‌ تومان با دوره بازپرداخت ۱۰‌ساله است. نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی بخش هزینه‌‌ای لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ کل کشور و بند (ث) این لایحه، پس از تعیین سقف تسهیلات تکلیفی ازدواج جزئیات ضمانت‌های آن را هم مشخص کردند. بر اساس دستورالعمل اجرایی ابلاغ شده از سوی بانک مرکزی، از آنجا که امکان اعطای تسهیلات ازدواج به هر ایرانی وجود دارد، چنانچه متقاضی وام ازدواج قبلا از تسهیلات موصوف استفاده نکرده باشد (به‌رغم ازدواج دوم یا بیشتر) می‌تواند از تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج بهره‌مند شود. در واقع به هر یک از متقاضیان صرفا یک مرتبه این تسهیلات تعلق می‌گیرد. اقساط مربوط به این وام نیز ۱۲۰ ماهه و سررسید اولین قسط و کارمزد آن یک ماه پس از پرداخت تسهیلات مزبور است. البته این موضوع که وام ازدواج تا چه میزان می‌تواند در تشویق جوانان به امر ازدواج موثر باشد، جای بحث بسیاری دارد اما نباید فراموش کرد که این مشوق به تنهایی کافی نیست.
   
همه چیز درباره وام فرزندآوری
بر اساس قانون بودجه امسال، مبلغ وام فرزندآوری که پرداخت آن درماده۱۰قانون جوانی جمعیت نیز تاکید شده است، درسال جاری تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری به ازای فرزند اول۳۰میلیون تومان، فرزند دوم۶۰میلیون تومان، فرزند سوم ۹۰‌میلیون تومان، فرزند چهارم ۱۲۰میلیون تومان و فرزند پنجم و به بعد ۱۵۰میلیون تومان است. وام مذکور برای فرزندانی است که از سال۱۴۰۰ به بعد به دنیا آمده‌اند ومتقاضیان حداکثر تا دو سال پس ازتولد فرزند می‌توانند درخواست دریافت وام فرزندآوری را ثبت‌ کنند.
     
مشکلاتی که شاید حل شود
مشکلی که طی امسال با آن مواجه بودیم، پایین بودن سقف پرداخت تسهیلات بانک‌ها برای وام ازدواج و فرزندآوری بود. مجلس برای سال جاری ۲۰۰هزار میلیارد تومان به منظور پرداخت تسهیلات ازدواج و فرزندآوری پیش‌بینی کرده بود که این میزان کمتر از تقاضاها بود و منجر به طولانی شدن صف وام ازدواج شده بود.در واقع در سال جاری ۱۴۴ هزار میلیارد تومان برای تسهیلات ازدواج و ۵۶ هزار میلیارد تومان برای تسهیلات فرزندآوری در نظر گرفته شده که این عدد کفاف صفر کردن صف وام ازدواج را نمی‌داد. اگرچه نظام بانکی معتقد است که افزایش مبلغ تسهیلات ازدواج و محدود بودن منابع قرض‌الحسنه سبب شده تا نتوانند پاسخگوی متقاضیان وام ازدواج باشند اما آمارهای نظام بانکی نشان می‌دهد که بانک‌ها از ظرفیت و منابع لازم در این زمینه برخوردارند و کوتاهی برخی بانک‌ها در پرداخت وام ازدواج در تشکیل صف پشت نوبتی‌ها موثر بوده است‌ اما موضوعی که به رغم افزایش وام ازدواج و فرزندآوری پیش می‌آید این است که احتمالا بانک‌ها با بالا رفتن مبالغ وام، در تضمینات سختگیری‌‌های بیشتری را نسبت به قبل اجرا کنند و این مشکلات زوج‌های جوان رادو‌چندان می‌کند. دراین راستا لازم است بانک مرکزی نظارت خود را بیشتر و دقیق‌تر انجام دهد و به اصطلاح از چاه در نیاییم و به چاله نیفتیم!