فرجام ۳پرونده جنجالی پس از ۳دهه

«مگر می‌شود بدون رابطه و پارتی مصالح را بالای جنگل برد و آنجا ویلای لاکچری ساخت؟» این را یکی از اهالی روستای زیارت می‌گوید بعد هم به ویلاهایی که در ارتفاعات جنگلی روستا خودنمایی می‌کند اشاره کرد و ادامه داد: «نکته جالب برخوردنکردن با صاحبان این ویلاهاست. اهالی  روستا که در دامنه کوه خانه دارند و برای بازسازی از هزار جا  باید مجوز بگیرند اما این آقازاده‌ها به‌راحتی بالای کوه ویلا ساختند. حتی برخی برای رسیدن به ویلای خود جاده اختصاصی هم درست کردند.»  

حیدر آسیابی رئیس کل دادگستری استان گلستان، محمود اسپانلو دادستان مرکز استان گلستان، مهدی سیاری معاون پیشگیری از وقوع جرم دادستان گلستان و محمدجواد ساوری مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان در بازدید از روستای زیارت خبرنگاران را همراهی ‌کردند. روستای زیارت یکی از مناطق ییلاقی و خوش‌آب‌وهوا و از جاذبه‌های گردشگری استان گلستان است که در مجاورت شهر گرگان قرار دارد. این روستا در حدود ۱۲کیلومتری جنوب پارک جنگلی ناهارخوران و در یکی از دهستان‌های بخش مرکزی گرگان به نام دهستان استرآباد جنوبی واقع شده است. بعد از جاده سرسبز روستا به نزدیکی زیارت که رسیدیم، ساخت‌وسازهای غیرمجاز که با کوه‌وجنگل‌خواری همراه بود توی ذوق می‌زد. تعدادی کمی از ویلاها نیمه‌ساخته مانده و چند ویلا هم تخریب شده بود. ساخت‌وساز‌ها از دامنه کوه آغاز و تا قله ادامه داشت. ویلاهایی لاکچری و چندطبقه که ترک‌فعل برخی مسئولان سابق استان راه را برای ساخت آنها هموار کرده بود.

محمود اسپانلو، دادستان مرکز استان گلستان به جام‌جم گفت: «۵۴۰۰ ویلا در سال‌های قبل در این روستا غیرمجاز ساخته شده که با اقدامات صورت‌گرفته، این روند متوقف شده است.» وی هم معتقد است ترک‌فعل‌هایی که در این زمینه صورت گرفته باعث شده این تعداد ویلای غیرمجاز ساخته شود. «هم‌اکنون برای هفت نفر از مسئولان ازجمله دو مسئول سابق جهادکشاورزی و امور اراضی به دلیل ترک‌فعل در این حوزه، پرونده قضایی تشکیل شده و در حال رسیدگی است.»

بعد از بازدید از وضعیت ساخت‌وساز، سراغ مهدی سیاری، معاون پیشگیری از وقوع جرم دادستان گلستان رفتم. از او پرسیدم: «اگر این ویلاها غیرمجاز ساخته شده، چرا برای تخریب آنها اقدامی انجام نمی‌شود؟»

که او در پاسخ گفت: «برای تخریب ساختمان‌های غیرمجاز در روستای زیارت با مشکلاتی روبه‌رو هستیم. اکثر این ساختمان‌های غیرمجاز حکم تخریب دارند اما برای اجرای آن بحث لجستیکی مطرح است. از لودر نمی‌شود استفاده کرد. لودر چرخی در این شیب‌ها واژگون شده و لودر زنجیری هم فقط ۳۰۰ متر روی زنجیر می‌تواند حرکت کند. راه دیگر استفاده از تی‌ان‌تی یا کارگر است. برای استفاده از تی‌ان‌تی حدود ۲۰۰میلیون تومان هزینه لازم است. درحالی‌که کل بودجه اراضی استان برای مقابله با ساخت‌وساز‌های غیرمجاز فقط ۳۰۰میلیون تومان است. کارگر هم نمی‌تواند این ساخت‌وسازها را تخریب و فضا را مثل قبل ایجاد کند.»

سیاری ادامه داد: «از سازمان‌های دیگر که کمک می‌خواهیم، می‌گویند دستگاه‌ها و تجهیزات‌مان خراب شده و چهره‌مان هم بین مردم و اهالی تخریب می‌شود. اگر دادستانی ورود و پیگیری نکند، اراضی به تنهایی نمی‌تواند پیشگیری یا تخریب کند. در بازدیدها ویلاهایی را دیدیم که شش‌ماه از سال دسترسی به آن وجود ندارد و در شش‌ماه گرم سال هم فقط با ماشین‌های شاسی‌بلند می‌توان به آنجا رفت. حالا ببینید چطور مصالح را به آنجا برده‌اند.»

رئیس کل دادگستری استان گلستان پس از شروع کار در این استان، بحث ساخت‌وساز روستای زیارت را در اولویت‌های استان گلستان قرار داد و با ایست‌‌بازرسی در مسیر روستا، از ورود مصالح به روستا جلوگیری کرد. اجرای این طرح، ساخت‌وسازهای جدید در زیارت را متوقف کرد. حیدر آسیابی در پایان این دیدار در جمع خبرنگاران گفت: «تخلفات صورت‌گرفته در روستای زیارت مربوط به سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۴۰۰ بوده که در این مدت ساخت‌وساز‌های متعددی در خارج از بافت روستا انجام شده است. در سال۱۴۰۰ برای ساماندهی وضعیت ساخت‌وساز‌ها در روستای زیارت، فعالیت‌ها را با استقرار ایستگاه ایست‌بازرسی متوقف کردیم و حتی دوربین نظارتی در ورودی روستا نصب شد تا کمترین تخلفی هم انجام نشود.» 

وی افزود: «دراین‌راستا برای جلوگیری از بروز آسیب به اقتصاد روستا، طرح گردشگری آن در اولویت کار‌ها و برنامه‌های استان گلستان ازجمله اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار گرفته است.»

جزیره آشوراده، مقصد اول خبرنگاران در سفر دو روزه به استان گلستان بود. دیگر از آن برو و بیای شیلات و خانه خوجه ممد در جزیره آشوراده خبری نیست و چند خانه نیمه‌خرابه و ساختمان‌های سوت و کور شیلات جای آن همه شور و حرارت جزیره در فیلم شیلات را گرفته است. همین چند ساختمان هم این روزها پاتوق معتادانی شده که دور از چشم نگهبانان شیلات و ماموران پاسگاه مرزبانی شب‌ها خمار به جزیره می‌آیند و نشئه بر می‌گردند. حالا بعد از سه دهه قرار است دوباره زندگی به این جزیره برگردد و اهالی روستا که سال‌هاست با کم شدن ماهیان خاویاری، کار و بارشان از سکه افتاده میزبان گردشگران به این جزیره باشند. برای مرور پرونده آشوراده باید به سال ۷۱ بازگردیم. زمانی که آب دریای خزر به سمت جزیره پیشروی کرد. ابتدا موضوع جدی گرفته نشد اما کم‌کم زیر آب رفتن جزیره وحشت به دل اهالی انداخت. 

هاشمی‌نژاد، از اهالی قدیمی روستاست که در این سال‌ها برای احیای گردشگری در آشوراده تلاش زیادی کرده است. او به جام‌جم می‌گوید ساکنان آشوراده سال۱۳۴۰ برای املاک خود قولنامه گرفته‌اند و با کار در شیلات امرار معاش می‌کردند. شیلات در سال‌های گذشته در این جزیره رونق خوبی داشت و ماهیان خاویاری صید می‌شد. خاویار آشوراده در جهان معروف و جزو بهترین‌هاست. سال۱۳۷۱ آب دریا به سمت جزیره پیشروی کرد و اهالی تصور نمی‌کردند بعد از چند سال دوباره پس‌روی کند. وحشت زیر آب رفتن جزیره باعث شد اهالی تصمیم به ترک اینجا بگیرند. 

بنیاد مسکن استان گلستان با شرایطی که برای اهالی جزیره پیش آمده بود وارد عمل شد و به اهالی پیشنهاد داد خانه‌های خود را به این بنیاد بدهند و در برابر آن در بندر ترکمن زمین بگیرند. «قرار بود ۳۰۰متر زمین بدهند اما ۱۴۵متر دادند و برای ساخت آن هم وام داده‌اند و پول آن را از اهالی گرفتند. البته ۴۰خانوار راضی به این کار نشدند و خانه‌های خود را به بنیاد مسکن ندادند.»

با کوچ اجباری اهالی و پایین آمدند آب در خلیج گرگان، جزیره به سمت متروکه شدن رفت و گردشگری روستا از رونق افتاد. هاشمی‌نژاد ادامه می‌دهد: «شاید باورتان نشود گاهی‌اوقات برای خارج‌کردن مسافران از جزیره علاوه به قایق‌های‌تفریحی، قایق‌های‌شیلات هم پای کار می‌آمدند اما الان دیگرخبری از گردشگر نیست، چون جاذبه‌ای برای جذب آن وجود ندارد.»

در این بین به دلیل آن‌که آشوراده سال‌ها بدون سکنه بود، اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری در سال ۱۳۸۸ کل جزیره آشوراده را به‌عنوان اراضی ملی اعلام کرد و برای آن سند گرفت. گرفتن این سند یعنی مهر تایید بر مرگ گردشگری در جزیره. در حالی که اهالی و اداره‌کل میراث فرهنگی و گردشگری استان گلستان به‌دنبال احیای دوباره جزیره بودند، رئیس دستگاه قضا در سفر غیر‌رسمی ۲۶مرداد امسال به این استان، با تفویض اختیار به رئیس دادگستری گلستان دستور داد مشکل ۲۵ساله طرح گردشگری و صدور سند اراضی ملی آشوراده حل شود. دستوری که در کمتر از یک ماه به نتیجه رسید.

حیدر آسیابی، رئیس‌کل دادگستری گلستان پس از بازدید از این جزیره در جمع خبرنگاران حاضر شد و به تشریح اقدامات انجام شده برای احیای جزیره پرداخت.«پس از تفویض اختیار رئیس قوه‌قضاییه، اقدامات قضایی برای رفع مشکل گردشگری را آغاز کردیم و دادخواستی از سوی بنیاد مسکن استان گلستان به طرفیت منابع طبیعی در تایخ نهم مرداد در دادگستری ثبت شد. براساس مصوبه سفر سال۱۴۰۰ رئیس دستگاه قضا به استان گلستان به این پرونده به صورت فوق‌العاده رسیدگی شد و در کمتر از ۱۰روز از تشکیل پرونده، کارشناسان از محل بازدید کردند.»

آسیابی تاکید‌ کرد: در روز ششم شهریور امسال رای بدوی این پرونده و شهریورماه نیز حکم نهایی آن صادر شد و ظرف یک ماه این پرونده به ثمر نشست و با این روند، هم روستای آشوراده احیا شد و هم بستر‌های لازم برای اجرای طرح گردشگری فراهم شد، لذا ۱۴روز بعد از دستور رئیس قوه قضاییه مشکلات مالکیتی و حقوقی اراضی جزیره آشوراده 

حل شد.

وی ادامه داد: اشتبا‌ها در سند منابع طبیعی، وسعت اراضی ملی جزیره آشوراده ۱۹هکتار اعلام شده بود اما این منطقه ملی نبود و بخشی از روستا بود که اشتبا‌ها برای آن سند گرفته بودند لذا آگهی تشخیص ۱۹هکتاری را باطل اعلام کردیم. هم‌اکنون افراد، در چارچوب طرح مدیریت منطقه، می‌توانند در این جزیره فعالیت کنند. 

یکی از مشکلات پیش‌روی گردشگری در جزیره آشوراده، بحث شب‌خوابی گردشگران در این جزیره بود که محیط‌زیست با آن مخالفت می‌کرد. پس از صدور رای دادگاه و برگزاری جلساتی برای رفع مشکل آشوراده، این مشکل هم حل شد. کنعانی، مدیرکل محیط‌زیست گلستان در این باره به جام‌جم گفت: «با‌توجه به کوچ پرنده‌های مهاجر به این جزیره و لزوم حفاظت از آنها در برابر شکارچیان غیرمجاز و همچنین حفاظت از زیست‌بوم جزیره، قرار شد بحث بیتوته در ۱۹هکتار مساحت روستا انجام شود اما در ۲۲ هکتار اطراف آن این امکان وجود ندارد.»