تلاش‌های دیپلماتیك ایران برای استقرار صلح در قفقاز جنوبی

در واقع این تماس‌ها نشان دهنده این است كه سیاست همسایگی دولت سیزدهم تقویت روابط با كشورهای پیرامونی به مثابه یك رویكرد راهبردی و درازمدت نگاه می‌شود و نباید آن را به عنوان اقدام تاكتیكی كوتاه مدت دانست.

مذاكرات تلفنی آقای بایرامف و آقای امیرعبداللهیان اقدام بسیار سازنده و سنجیده است. این چهارمین تماس تلفنی است كه در طول دو هفته گذشته بین دو وزیر انجام شد و هدف آن كاهش اختلاف و یافتن راه‌هایی برای برون رفت از وضعیت فعلی است كه به دنبال تهاجم یك فرد مسلح به سفارت آذربایجان رخ داد. حادثه‌ای كه بلافاصله بعد از وقوع از سوی رئیس جمهور و وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران محكوم شد و قوه قضاییه در حال پیگیری پرونده مجرم است. بعد از این اتفاق، جمهوری آذربایجان در یك حركت شتابزده، اقدام به تعلیق فعالیت‌های سفارت خود در تهران كرد كه گامی در مسیر انسداد روابط دیپلماتیك به شمار می‌رود. تماس‌های این دو وزیر نشان می‌دهد كه مسیر دیپلماتیك برای حل اختلافات در حال فعال شدن است و ما خوشحالیم كه دولت آذربایجان به این جمع بندی رسیده كه باید این راه را باز نگه دارد. البته دستگاه دیپلماسی ما از سوی برخی از جناح‌ها تحت فشار است و این جریان ها، سیاست خویشتنداری جمهوری اسلامی در مقابل جمهوری آذربایجان را نمی‌پسندند اما برغم این وضعیت، وزیر خارجه با هوشمندی در مسیر حل مشكلات با جمهوی آذربایجان فعالیت می‌كند و تلاش دارد مسیر دیپلماتیك از طریق گفت و گوهای تلفنی حل شود.

طبیعی است بین كشورهای همسایه معمولا اختلافاتی وجود دارد كه طبیعتا نقش وزیران امور خارجه دو كشور برای مذاكره برای كاهش اختلافات بسیار موثر است.

در این مسیر ما حركت‌های مثبت دیگری را هم شاهد هستیم كه از تاثیر خوب مذاكرات تلفنی وزیران خارجه حكایت دارد. امروز وزیر جوانان و ورزش جمهوری اسلامی ایران برای شركت در یك اجلاس بین‌المللی در باكو بسر می‌برد و با همتای خود در این كشور دیدار می‌كند. همچنین هفته گذشته دیداری خوبی بین آقای بذرپاش وزیر راه و شهرسازی كه رئیس كمیسیون اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان با همتای خود آقای شاهین مصطفی یف كه معاون نخست وزیر و رئیس آذربایجانی این كمیسیون مشترك است در سن پتزربورگ روسیه برگزار و در این دیدار تاكید شد كه در كنار اختلافات سیاسی كه بین دو كشور وجود دارد نیاید مسیر همكاری‌های اقتصادی را مسدود كرد و قرار شد كه در مورد همكاری‌های اقتصادی از جمله احداث خط آهن رشت آستارا مذاكرات خود را در یك چارچوب سه گانه با حضور روسیه ادامه دهند.

این اقدامات را باید تحولی مثبت در روابط میان ایران با همسایگان خود دانست و امیدواریم این تماس‌ها باعث شود سفارت آذربایجان در ایران باز شود.

در عین حال، تلفن‌های مسوولان ایران با مقامات آذربایجانی و ارمنستانی در شرایط فعلی منطقه قفقاز جنوبی از بعد دیگری هم حائز اهمیت است. در حال حاضر جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان در حال مذاكرات جدی برای حل اختلافات هستند و خوشبختانه هر دو طرف بر این مساله تاكید كردند كه به تمامیت ارضی كشور مقابل احترام بگذارند و همچنین با تغییر مرزهای بین‌المللی مخالفت‌اند. این موضعی درست و مبتنی بر موازین بین‌المللی است و جمهوری اسلامی هم از این سیاست حمایت می‌كند. با این فرمول هر منطقه قره باغ به جمهوری آذربایجان برخواهد گشت و باكو امنیت و حقوق شهروندان ارامنه را در این شهر رعایت خواهد كرد و هم گذرگاه لاچین كه در تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان با اعمال حاكمیت این كشور برای ارمنستان باز می‌شود و رفت و آمدهای ارامنه قره باغ و ارمنستان كماكان ادامه پیدا كند.

در عین حال راه جمهوری آذربایجان به نخجوان از مسیر استان سیونیك ارمنستان با اعمال حاكمیت این كشور و در چارچوب تمامیت ارضی ایروان به روی جمهوری آذربایجان حفظ می‌شود. طبیعا دو كشور باید مراقب باشند كه كشورهای ثالث دخالتی در روابط آنها نداشته باشند

این روندها نشان می‌دهد كه جمهوری اسلامی ایران از مذاكرات مسالمت آمیز درچارچوب موازین بین‌المللی حمایت می‌كند.

مذاكرات تلفنی مقامات ایرانی با مسوولان دولتی جمهوری آذربایجان و ارمنستان كه امروز و دیروز اتفاق افتاد تاكیدی بر استقرار صلح بر قفقاز جنوبی است كه البته شواهد هم حاكی از آن است كه برخی از كشورها در پی آنند كه بر روابط میان تهران و باكو تاثیر منفی بگذارند و طبعا باید مراقب چنین تحركاتی بود.