آنان که جمال‌شان آفتاب این روزهای ماست

حماسه آزادسازی خرمشهر در طول این چند دهه در هنر ایران بسیار ثبت و ضبط شده و آثار متعددی توسط هنرمندان برای نمایش روح ایثار جوانمردان حقیقی ایران خلق شده است. زندهیاد حبیبا... صادقی، ایرج اسکندری، کاظم چلیپا، ناصر پلنگی، مصطفی گودرزی و بسیار هنرمند دیگر، در آثار خود حماسهآفرینی جوانان ایرانی را به رنگ و نقش آوردند که خوانش تمامی این آثار میتواند برای جوانان امروز که از آن دوران بیخبرند، نوعی جهاد تبیین باشد و چه حیف که اغلب این آثار در گنجینههای دربسته نگهداری میشوند و کمتر در موزههای هنری در معرض دید علاقهمندان قرار میگیرند.در سالروز آزادی خرمشهر نگاهی به یکی از این آثار و خوانشی اجمالی از این تابلو میکنیم تا ما را به آن روزگاران پیوند دهد: تابلوی «جمالآفتاب» اثر سیدحمید شریفیآلهاشم که نگاهی تمثیلی به موضوع هشت سال دفاعمقدس داشته و اتفاقا یکی از فرماندهان جنگ، شهید حمید زرچینی که در آزادی خرمشهر حاضر بود را ترسیم کرده است. تابلوی جمالآفتاب اثری است در ابعاد ۷۰ در ۱۰۰ با تکنیک ایر براش و در جهت تکمیل، فضاسازی و بهتصویرکشیدن افکار و دیدگاه ذهنی هنرمند، همراه با تلفیقی از رنگهای جرمی و روحانی. جمالآفتاب، یکی از زیباترین آثاری که به وظیفه عظیم استقامت و پایداری در جنگ و انقلاب به فلسفه عاشورایی اشاره دارد، با قلم توانای سیدحمید شریفیآلهاشم در سال ۱۳۶۳ خلق شده است.شریفیآلهاشم بهواسطه حضور در دوران جنگ تحمیلی و فضای حاکم بر قلب و روح رزمندگان نگاهی عاریتی دارد به فلسفه عاشورایی و نظام و ایدئولوژی اسلامی. همچنین المانهای محیطی عینی و موجود در مکان مورد نظر نقاش و کنایههایی لطیف از سرزمین مقدسی به نام کربلا و اسطورههای بینظیری که خالقین عاشورا را در بر گرفته، با فضایی مملو از پیام ترسیم شدهاست. این هنرمند که سال ۱۳۶۲ در جنگ تحمیلی حضور پیدا کرد و با کاراکتر شهید حمید زرچینی آشنا میشود در این اثر روح حقیقتیابی و شهادت را در چهره این شهید نمایان میکند. شهید زرچینی، جوان دانشجویی بود که دانشگاه را رها کرده و به سبب احساس تکلیف، در گردان حبیببنمظاهر، لشکر ۲۷ محمد رسولا...(ص) که حاجاحمد متوسلیان آن را تشکیل داد حضور پیدا کرد و در آزادسازی خرمشهر در عملیات بیتالمقدس نیز حضور داشت. شهید زرچینی بعد از آزادسازی خرمشهر به سمت فرمانده گردان نایل شد و یکم فروردین ۱۳۶۲ در عملیات خیبر در طلاییه براثر اصابت ترکش شهید شد. تاثیر شهید حمید زرچینی به گونهای بوده است که آلهاشم با الهام از این شهید، تابلوی جمالآفتاب را در سال ۱۳۶۳ به تصویر کشید. به نظر میرسد که این کاراکتر نماد و نشانهای از یک مجاهد یا به عبارت کاملتر مجاهدی در راه خداست که کاملا در محیطی زمینی وجود داشته و دارد و ماهیت اصلی اثر را در بر میگیرد. تابلو انگار شهید زرچینی را بر لب شاخه کور کارون بهعنوان نمادی از پیروزی و ظفر ترسیم کرده که در دل سیاهی شب چهرهاش بر لب رود خورشید را منعکس میکند. این تصویر آشنای زمینی اما اشاره به فرهنگ عاشورایی دارد و به صحرای کربلا، فرات و جمال سقای کربلا حضرتعباس(ع) نیز پیوند خورده است. شهید زرچینی در این تابلو نمادی از میلیونها مجاهدی است که در نبرد حق علیه باطل شرکت داشته و به تصویر کشیده شده است. از عنصرهای بهکاررفته در اثر میتوان چنین استنباط کرد که او جمعی است از اضداد که جمال و کمالش در قالب نماد و تمثیل گنجانیده شدهاست.تابلوی جمالآفتاب درواقع از دو قسمت عمده تشکیل شده؛ بخش بالایی اثر، عالم ناسوت و بخش پایین به عالم ملکوت اشاره دارد. فضای اصلی اثر نه در این زمان و نه در این مکان، که در سیالیت بهسر میبرد و هویت نخلها در مرکز اثر هم این تاثیر را دوچندان کرده است. وجود عناصر بصری و استفاده از رنگهای تیره در اثر بیشتر حامل یک ایدئولوژی و کنایه از زمانهای دور و مکانهای غریب اما آشناست و در همین نقطه است که کاراکتر اصلی تصویر، مجاهدی است که برخلاف نماد و سمبلهای تمدن و فرهنگ دیگر ملیتها، وجود و ماهیت کاملا حقیقی و عینیدارد.