جنگ در جنوب‌غربی، ترور در شمال‌غربی

عملیاتی که طی آن با یکی از قدرتمندترین ارتش‌های دنیا که پشتیبانی گسترده‌ای از قدرت‌های جهان می‌گرفت، روبه‌رو شدیم و توانستیم شهر مهم خرمشهر را از چنگال‌شان آزاد کنیم.

در میان اسناد و مدارک به‌جا مانده از آن روزها سراغ روز بیستم اردیبهشت سال ۱۳۶۱ رفتیم تا ببینیم وقتی رزمندگان در حال جنگ در خوزستان بودند، فضای کلی کشور چگونه بود. روزهایی که رزمندگان زیر آتش سهمگین دشمن می‌جنگیدند و عده‌ای از سربازان گمنام هم در شهرها و روستاها باید از امنیت مردم، حفاظت می‌کردند، ترکیبی پیچیده و تأمل برانگیز.

تلاش کنید
در ادامه مرحله سوم عملیات بیت‌المقدس که از شب گذشته آغاز شده بود، رزمندگان ایران تا ساعت ۱۵ امروز توانستند در جناح غربی منطقه عملیات با دستیابی به ۱۳ کیلومتر دیگر از نوار مرزی در مجموع ۱۸ کیلومتر آن را از کیلومتر ۲۵ تا کیلومتر ۱۷ شمال شلمچه تأمین کنند و در جناح جنوبی نیز با گسترش منطقه آزاد شده تا سیل‌بند عرایض به جاده شلمچه ــ خرمشهر نزدیک شوند. سرهنگ حسنی سعدی، فرمانده ارتشی قرارگاه نصر با تأکید بر تسریع در حرکت نصر ۷ خطاب به سرهنگ کریم عبادت فرمانده تیپ ۵۵ هوابرد از نصر۷ بیان کرد: به هر ترتیب شده سریع‌تر اگر نیاز به کمک دارید ما گفتیم برای‌تان آتش بریزند؛ تلاش کنید! تلاشی که سخت بود اما در نهایت جواب داد و موجب موفقیت در این مرحله از عملیات شد.

جبهه‌های غرب و شمال غرب
همزمان با اجرای عملیات بیت‌المقدس در جبهه جنوب تبادل آتش سلاح‌های سبک و سنگین در جبهه‌های غرب و شمال غرب کشور همچنان ادامه دارد. در منطقه میمک دو موضع، تیربار یک موضع آر‌پی‌جی، دو پست دیدبانی و در مناطق گیلانغرب، سومار و سرپل‌ذهاب چند بنه تدارکاتی دشمن منهدم شد و به یک تأسیسات مخابراتی آسیب کلی وارد آمد. در محورهای مریوان و نوسود نیز نیروهای خودی مواضع دشمن را در مناطق سرگینه پنجوین، ارتفاعات نوسود شوشمی بالا و شوشمی پایین زیر آتش قرار دادند و ضمن جلوگیری از حرکات و فعالیت دشمن تعدادی از مواضع آن را منهدم کردند. عده‌ای در سرزمین تفتیده خوزستان زیر‌ آتش بودند و عده‌ای در ارتفاعات شمالغرب باید با سرمایی که هنوز ردش تا اردیبهشت کشیده شده بود، دست و پنجه نرم می‌کردند.

نبرد در مهاباد
در ادامه مقابله با اقدامات عناصر مسلح غیرقانونی در مناطق کردنشین کشور، نیروهای خودی یکی از روستاهای مهاباد را پاکسازی و سه عدد مین را در اطراف بانه کشف و خنثی کردند. به گزارش سپاه پاسداران ارومیه در عملیاتی که بامداد امروز با همکاری پاسداران سپاه مهاباد تیپ مهاباد و عشایر مسلمان منطقه اجرا شد، روستای برده‌میش از توابع شهرستان مهاباد پاکسازی شد. در این عملیات چند قبضه اسلحه و مقداری مهمات و تعدادی سند و مدرک متعلق به ضد انقلاب نیز به دست آمد. همچنین، ستاد لشکر ۲۸ کردستان گزارش داد دو عدد مین پلاستیکی ساخت رژیم صهیونیستی به همراه مقداری مواد منفجره در حوالی دارسرین از توابع شهر بانه و یک عدد مین که عناصر ضد انقلاب در گردنه خان واقع در محور سقز ــ بانه کار گذاشته بودند، کشف و خنثی شد.

ترور در شیراز، کشف در مشهد
امروز عناصر سازمان مجاهدین خلق (منافقین) چند نفر از اعضای سپاه را در شیراز ترور کردند. به گزارش سپاه منطقه ۹ (شیراز) عناصر سازمان منافقین با حمله به یک خودروی حامل ۵ نفر از اعضای واحد آموزش ستاد این منطقه در بلوار مدرس شیراز سه‌ نفر از سرنشینان آن را هدف گلوله قرار دادند و متواری شدند. کمیته مشهد نیز اعلام کرد که در عملیات کشف یک خانه تیمی سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در این شهر یکی از اعضای این سازمان به نام حسن صفری که طراح اصلی ترور شهید مجتبی استکی، نماینده مردم شهر کرد در مجلس شورای اسلامی و شهید امامقلی جعفرزاده، فرماندار این شهرستان بود، کشته و مجری این ترور به نام خداوردی پارسایی دستگیر شد.

بررسی اتفاقات رخ داده در عملیات بیت‌المقدس تا بیستم اردیبهشت
خروج اهواز از تیررس توپخانه
اجرای موفقیت‌آمیز عملیات فتح‌المبین در دهه اول فروردین سال ۱۳۶۱ که به آزادسازی منطقه غرب شوش و دزفول از دست اشغالگران عراقی انجامید، لزوم تسریع در اجرای عملیات بعدی با هدف آزادسازی بخش‌هایی دیگر از مناطق اشغالی استان خوزستان را در منطقه غرب رود کارون موجب شد، از این‌رو فرماندهان ارشد سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی پس از در‌نظر گرفتن یک توقف کوتاه‌مدت برای استراحت رزمندگان و بازسازی یگان‌های رزمی از دهه سوم فروردین مباحث مربوط به طراحی عملیات مورد نظر را آغاز کردند و هم‌زمان نیز یگان‌های رزمی به‌تدریج در شرق رود کارون و شمال رود کرخه کور مستقر شدند. این اقدامات با شروع اردیبهشت‌ماه- بازه زمانی کتاب حاضر -ادامه یافت.حضور فرماندهان نظامی در نشست‌های مختلف و بحث‌های فراوان در‌خصوص طرح نهایی عملیات و همچنین اقدامات یگان‌های رزمی برای شناسایی منطقه و مواضع دشمن، تجهیز و تدارک رزمندگان و... از آماده شدن نیروهای ایران برای اجرای این عملیات حکایت می‌کرد. فرماندهان نظامی ایران در طراحی و برنامه‌ریزی عملیات جدید، ابتدا به‌دنبال آن بودند که علاوه بر آزادسازی منطقه اشغالی غرب کارون به‌خصوص خرمشهر، زمینه ورود نیروهای ایران به داخل عراق در منطقه شرق بصره را برای ایجاد خط دفاعی مطمئن در پشت شط‌العرب فراهم کنند تا از تهاجم دوباره ارتش عراق در امان باشند. با وجود این، پس از جلسات متعدد که به طراحی و اتفاق نظر درباره نحوه اجرای مرحله اول عملیات انجامید، اخبار دریافتی در روز هشتم اردیبهشت در‌خصوص ورود لشکر ۳ زرهی عراق به منطقه اشغالی و احتمال چسبیدن دشمن به کارون در شمال سلمانیه ـ که می‌توانست عملیات عبور از این رود را منتفی کند ـ فرماندهی قرارگاه مرکزی کربلا را بر آن داشت تا در اجرای اولین مرحله عملیات شتاب کند و طراحی و دیگر اقدامات مربوط به مراحل بعدی عملیات را به زمانی دیگر موکول کند.

به این ترتیب اولین مرحله این عملیات که بیت‌المقدس نام گرفت در نخستین ساعت روز دهم اردیبهشت آغاز شد و رزمندگان دو قرارگاه عملیاتی فتح و نصر توانستند با عبور از کارون و پیشروی تا جاده اهواز ــ خرمشهر حدود ۸۰۰ کیلومتر مربع از مناطق اشغالی را از دست متجاوزان عراقی خارج کنند. رزمندگان قرارگاه قدس نیز که در شمال منطقه عملیاتی وارد عمل شده بودند، هر چند فقط نقاطی کوچک در جنوب رود کرخه کور را به عنوان سرپل تصرف کردند اما موفق شدند دو لشکر ۵ مکانیزه و ۶ زرهی عراق را در این منطقه درگیر نگه دارند. در دومین روز عملیات، در حالی‌که رزمندگان قرارگاه‌های فتح و نصر پاتک‌های پی‌درپی دشمن را دفع می‌کردند، رزمندگان قرارگاه قدس بار دیگر به‌منظور تداوم فشار بر دشمن در شمال منطقه عملیاتی وارد عمل شدند اما بر اثر فشار سنگین نظامیان عراقی به مواضع اولیه خود در شمال کرخه کور بازگشتند.

در دوازدهم اردیبهشت نیروهای قرارگاه فتح و نصر در تلاشی دیگر موفق شدند با ترمیم رخنه میان خود در جاده اهواز ـ خرمشهر با یکدیگر الحاق کنند و در روزهای سیزدهم تا شانزدهم اردیبهشت نیز در حالی‌که این دو قرارگاه با دفع تلاش‌های متوالی عراقی‌ها برای تصرف مجدد این جاده آماده می‌شدند تا دومین مرحله عملیات را با پیشروی به طرف نوار مرزی و جاده خرمشهر ـ شلمچه آغاز کنند، قرارگاه قدس نیز با این‌که ادامه عملیاتش در شمال منطقه عملیاتی امکان‌پذیر نبود، همچنان به فشار خود بر دشمن در این منطقه ادامه می‌داد. مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس در آخرین ساعات روز شانزدهم اردیبهشت آغاز شد و در روز بعد، رزمندگان ایران برای نخستین‌بار از زمان آغاز جنگ به نوار مرزی مقابل کیلومتر ۸۰ ایستگاه حسینیه جاده اهوازــ خرمشهر رسیدند.روز هیجدهم اردیبهشت شهر هویزه، پادگان حمید و قسمت دیگری از جاده اهواز ـ خرمشهر آزاد و شهر اهواز نیز پس از حدود ۲۰ ماه از تیررس توپخانه عراق خارج شد.

سومین مرحله عملیات در شامگاه نوزدهم اردیبهشت به‌منظور تأمین قسمتی دیگر از نوار مرزی و نیز پیشروی از جناح چپ تا جاده خرمشهر ـ شلمچه برای بستن راه عقب‌نشینی دشمن در خرمشهر و در نتیجه تکمیل محاصره این شهر آغاز شد و تا روز بعد، رزمندگان قرارگاه فتح به قسمت دیگری از نوار مرزی شمال شلمچه دست یافتند. قرارگاه نصر بار دیگر در شامگاه بیستم اردیبهشت وارد عمل شد تا این جاده را آزاد کند ولی این بار نیز در تأمین هدف ناکام ماند.