هفتهنامه «دی تسایت» و شبکه یک تلویزیون آلمان (ARD) گزارش دادهاند براساس سند محرمانهای که به دستشان رسیده، سرویسهای اطلاعاتی ایالات متحده ازجمله سازمان سیا، احتمالا از نشست نمایندگان وزارت دفاع آلمان با یک هیأت چینی در روز ۲۰ فوریه (اول اسفند ۱۴۰۱) جاسوسی کردهاند. این سند که یک تکه کاغذ کوچک زردرنگ است، ازجمله اطلاعات فوقسری پنتاگون بهشمار میرود که توسط یک عضو گارد ملی آمریکا افشا شد؛ این جوان ۲۱ ساله شامگاه پنجشنبه ۱۳ آوریل (۲۴ فروردین) توسط ماموران افبیآی به اتهام افشای اسناد محرمانه نهادهای اطلاعاتی آمریکا بازداشت شد. براساس گزارش دویچهوله، گفته میشود که این سند پس از مدت کوتاهی از اینترنت پاک شد اما هفتهنامه دی تسایت و شبکه یک تلویزیون آلمان موفق شدند ضمن دستیابی مجدد به آن، این سند محرمانه را مورد ارزیابی قرار دهند؛ با اینحال تنها نهادهای دولتی در آمریکا میتوانند صحت این سند را تایید کنند؛ درخواستی که فعلا ازسوی آنها بیپاسخ مانده است. این گزارش میافزاید که نهادهای امنیتی در آلمان مشغول تحقیق روی این سند و محتوای آن هستند.
آمریکا همچنان از متحدان جاسوسی میکند
به هر حال نکته حائزاهمیت در مورد این سند، نه تنها محتوای آن بلکه این امر است که ایالات متحده همچنان از سازمانهای دولتی در آلمان جاسوسی میکند. پیشتر در سال ۲۰۱۳ «رسوایی شنود» میلیونها شهروند آلمانی ازجمله صدراعظم وقت آلمان، آنگلا مرکل، از سوی سازمان امنیت ملی آمریکا (اناسای) جنجالبرانگیز شده بود.در بالای این پیام عبارت اختصاریTS آمده که احتمالا مخفف «فوقسری»(top secret) است؛ همچنین IS دیگر عبارت اختصاری در این سند است که به گزارش دی تسایت و شبکه یک تلویزیون آلمان میتواند اشارهای به «شنودالکترونیک»(signal intelligence) باشد؛ از اینرو جاسوسی میتواند با رهگیری یک ایمیل یا هک کردن سیستمهای فناوری اطلاعات وزارت دفاع آلمان انجام شده باشد. مأمورهای اطلاعاتی آمریکا در گزارش خود از جلسه روز ۲۰ فوریه (اول اسفند ۱۴۰۱) میان مقامات آلمان و چین مینویسند: «نمایندگان وزارت دفاع فدرال با هیأتی از نیروهای مسلح چین گفتوگو کردند. بر این اساس، این دیدار در چارچوب دیپلماسی نظامی معمول و با هماهنگی سایر بخشهای دولت فدرال انجام شد.»
وقتی سفارت آمریکا هم به برلین اعتماد ندارد
جنگ در اوکراین، تنشها در رابطه با تایوان و حمایت نظامی سازمان ملل ازجمله موضوعهایی بودند که طبق این سند در جلسه یاد شده میان آلمانیها و چینیها مورد بحث قرار گرفت. نکته عجیب اما در مورد جاسوسی احتمالی این است که طبق تحقیقات دو رسانه یاد شده، طرف آلمانی در آن زمان، سفارت آمریکا در برلین را بهطور رسمی در جریان ملاقات با چینیها قرار داده بود! مقامهای آمریکایی تاکنون نسبت به این موضوع واکنشی نشان ندادهاند. آلمان از لحاظ اطلاعاتی، همکاری تنگاتنگی با دستگاههای اطلاعاتی ایالات متحده دارد و بهویژه با توجه به ادامه جنگ در اوکراین، سعی میکند تا از تیرگی روابط با این کشور خودداری کند. در همین زمینه، یک کارشناس نظامی در آلمان با ابراز تعجب از جاسوسی ایالات متحده از نهادهای آلمانی گفته است که آمریکاییها «میتوانستند بهطور مؤدبانه با ما تماس بگیرند و سؤالهای خود را مطرح کنند.»
این کارشناس ابراز نگرانی کرده کشورهایی که با آلمان روابط دوستانه کمتری دارند نیز شاید از طریق جاسوسی بتوانند به اطلاعات محرمانه و تعیینکنندهای درباره تصمیمهای افراد و نهادهای ارشد آلمانی در زمینههای مختلف دست یابند.
خیانتهای دنبالهدار میان غربیها
همانگونه که اشاره شد، طی سالهای اخیر شاهد افشاگریهای متعددی درخصوص همکاریهای امنیتی آلمان و آمریکا بودهایم. حتی در مواردی اعلام شده که آلمان به نیابت از آمریکا، از دیگر کشورهای عضو منطقه یورو و اتحادیه اروپا جاسوسی کرده و اطلاعات جمعآوری شده را در اختیار واشنگتن قرار داده است.در سال ۲۰۱۴ میلادی برخی منابع خبری و امنیتی از شنود تلفن همراه آنگلا مرکل صدراعظم وقت آلمان توسط آمریکا خبر دادند. انتشار این خبر، خشم شهروندان آلمانی را برانگیخت اما مرکل ترجیح داد برخورد بازی با این موضوع داشته باشد. صدراعظم سابق آلمان تنها اعلام کرد متحدان امنیتی نباید از یکدیگر جاسوسی کنند! شاید مرکل درآن زمان از افشای همکاریهای امنیتی حقیرانه ژرمنها با آمریکا و حتی اقدام جنجالی اما غیراعلامی دولت برلین درخصوص ارسال اطلاعات برخی شهروندان آلمانی به دستگاههای امنیتی ایالات متحده به بهانه تشکیل بانک افراد مظنون تروریستی، واهمه داشت. پس از یک سال یعنی در سال ۲۰۱۵ میلادی، شاهد افشاگری دیگری در اینخصوص بودیم. در اینباره، مقامات آلمانی و آمریکایی به جاسوسی مشترک از فرانسه و تلاش برای دریافت اطلاعات شهروندان فرانسوی متهم شدند. با این حال مقامات فرانسوی نیز ترجیح دادند در مقابل آلمان سکوت کنند! بهنظر میرسد شبکه خیانت متقابل مقامات غربی به یکدیگر، گستردهتر از حد تصور است! قطعا افشای جاسوسی مقامات آمریکایی از اعضای وزارت دفاع آلمان، این روند را پیچیدهتر خواهد ساخت.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد