ارتش جمهوری اسلامی ایران قویترین نیروی نظامی منطقه

به گزارش جام جم آنلاین، دو ماه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی در اقدام ابتکاری 29 فروردین را به عنوان روز ارتش نامگذاری کردند.

این اتفاق در شرایطی رخ داد که از همان روزهای آغازین سقوط نظام شاهنشاهی بسیاری از مردم  و انقلابیون در پی حذف مظاهر و نمادها و نشانه های دوران پهلوی و در فضای هیجانی و احساسی آن روز برخی بر این باور بودند که این نیروی رسمی نظامی از جمله مواریث دوران رضا شاه و محمدرضا شاه است و باید منحل شود.

امام خمینی بزرگترین حامی ارتش

طرح موضوع انحلال ارتش مورد مطالبه بسیاری از گروه های سیاسی چب و راست آن دوره بود و  و آنها بر این باور بودند که باید زمینه تشکیل ارتشی خلقی را ایجاد کرد و حتی در مجلس اول شورای اسلامی هم  این موضوع از سوی برخی از چهره ها دنبال می شد.

گروه هایی مثل سازمان چریک های فدایی خلق، سازمان مجاهدین خلق(منافقین)، جبهه ملی، برخی از سازمان های وابسته به حزب توده و برخی دیگر از گروه هایی که اساسا پیوندی با آرمان های انقلاب اسلامی نداشتند در شمار موافقان انحلال ارتش بودند.

امام اما از همان ابتدا در برابر این القائات ایستاد و از ارتش حمایت و در عین حال بر لزوم پاکسازی آن تاکید کرد.  ایشان هم در دیدارهایی که با ارتشیان داشتند و هم در پیام هایی که به مناسبت های مختلف منتشر می کردند  مهر تاییدی  بر همبستگی و وفاداری ارتش به ملت می زدند.

معمار بزرگ انقلاب در پیام نوروزی خود گروه های سیاسی را از تضعیف ارتش نهی کردند و در روز  17 فروردین 58 در دیدار با اهالی قم، موضوع انحلال این نیروی نظامی را از توطئه های دشمنان عنوان کردند.

 آیت الله خامنه ای که آن موقع  عضو شورای انقلاب بود در کنار آیت الله طالقانی، آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله دستغیب از دیگر چهره هایی بودند که مخالف انحلال ارتش بودند.

رای نهایی اما در نهایت از سوی امام در روز 26 فرودین 58 صدر شد و ایشان در دیدار با جمعی از پرسنل پادگان فرح آباد با قاطعیت گفتند: «من اعلام می‌کنم که اگر کسی با ارتش ما مخالفت امروز بکند، با اسلام مخالفت کرده است؛ با پیغمبر اسلام مخالفت کرده است. امروز ارتش، ارتش طاغوتی نیست؛ ارتش محمدی است.»  

همچنین امام خمینی طی پیامی در 26 فروردین  1358بر ضرورت حفظ ارتش تأکید و در جهت انسجام، یکپارچگی و وحدت ارتش، فرمان تاریخی و مهمی را صادر فرمودند و روز 29 فروردین را «روز ارتش» نامگذاری کردند:

«روز چهارشنبه 29 فروردين روز ارتش اعلام مى‌‏شود. ارتش محترم در اين روز در شهرستان‌هاى بزرگ با سازوبرگ به رژه بپردازند و پشتيبانى خود را از جمهورى اسلامى و ملت بزرگ ايران و حضور خود را براى فداكارى در راه استقلال و حفظ مرزهاى كشور اعلام نمايند.»

ارتش شاهنشاهی و توهم پنجمین نیروی نظامی دنیا

برخی رضا شاه را پایه گذار ارتش نوین می دانند. این در حالی است که از دوره قاجار بخصوص در مقطعی که میان ایران و روسیه دو جنگ طولانی درگرفت موضوع تشکیل نیروی نظامی منظم مورد توجه برخی از چهره های از جمله عباس میرزا ولیعهد فتحعلیشاه و در دروه های بعد امیر کبیر مورد توجه قرار گرفت و تلاش های زیادی هم در این زمینه صورت گرفت که البته به  خاطر برخی کارشکنی ها به نتیجه نرسید. با این وصف، از زمانی که رضا شاه روی کار آمد بحث نوسازی ارتش و تقویت  و تبدیل آن به عنوان مهمترین پیکره اصلی سازمان رزم ایران مورد توجه قرار گرفت.

تشکیل بزرگ‌ترین و قوی‌ترین نیروی مسلح منطقه بزرگترین سودای رضا شاه و محمدرضا شاه بود. البته بر پایه سبک خاصی از تاریخ نویسی که مبتنی بر پهلوی ستایی است و در گذشته هم سابقه داشته و اکنون به مدد گسترش دستگاه تبلیغی در عرصه رسانه ای و مجازی از وسعت بیشتری برخودار شده  تلاشی صورت گرفته تا با رنگ و لعاب دادن به چهره نظام شاهنشاهی گذشته رضا شاه را به عنوان منجی ایران زمین و محمدرضا را ادامه دهنده راه او در مسیر ساخت ایرانی مستقل قلمداد کنند.

یکی از پایه های فرضی این سبک تاریخ نویسی پهلوی گرا تاکید روی اقتدار نظامی ایران و معرفی ارتش شاهنشاهی به عنوان پنجمین قدرت نظامی جهان است.

واقعیت  آن است که شاهان پهلوی اهتمام زیادی به گسترش قدرت ارتش داشتند و در طول دوران سلطنت آنها و بویژه بعد از افزایش قیمت نفت در آغاز دهه 50 شمسی صدها جنگنده نورثروب اف 5  ، اف 4 فانتوم، هلیکوپترهای بل ای اچ و حجم گسترده ای از تسلیحات نظامی شامل تانک های چیفتن، ام 47، ام 48 و ام 60 خریداری شد.

علاوه بر این در برخی از تحولات سیاسی مثل ماجرای شیخ خزعل و اسماعیل سیمیقو و همچنین غائله آذربایجان و جمهوری مهاباد در سال 1325 ارتش شاهنشاهی خودی نشان داد و در جریان شورش چریک های چپ در ظفار و سلطان نشین عمان عملیات نظامی کرد  اما با این وصف، در مقاطع سرنوشت سازی مثل اشغال ایران از سوی متفقین در سال 1320 این ارتش که پهلوی ها به اقتدار آن می بالیدند جربزه ای از خود نشان نداد و غیر از مقاومت محدود و ابتدایی که از سوی برخی از واحدها آن هم به صورت مستقل انجام شد در نهایت به دستور مستقیم رضا شاه، اسلحه ها را بر زمین گذاشتند و تسلیم نیروهای اشغالگر شدند.

در دوران پهلوی دوم هم اگرچه  برای توانمندسازی ارتش هزینه های فراوانی صرف شد و این نیروی نظامی در معرض ورود سیل آسای تجهیزات نظامی آمریکایی قرار گرفت و از سوی دولتمردان ایالات متحده  ایران عنوان جزیره ثبات پیدا کرد و نقش ژندارمی منطقه به کشورمان واگذار شد اما با توجه به تسلط مستشاران آمریکایی که بر همه ارکان نظامی کشور تسلط داشتند  نمی توان به هیچ وجه ارتش شاهنشاهی را یک نیروی نظامی مستقل به حساب آورد.

از سویی دیگر بعد از تحولات کودتای 28 مرداد 1332 و تغییر سازمان رزم ارتش و جایگزینی آمریکا به جای انگلیس در منطقه به تدریج مستشاران نظامی ایالات متحده وارد کشورمان شدند تا نظامیان ایران را با نحوه کاربرد تسلیحات تازه خریداری شده آشنا کنند اما نکته جالب اینکه آمریکایی ها به هیچ وجه اجازه نمی دانند پرسنل فنی ارتش ایران به اصول فنی ، تکنیکی و تخصصی اشراف داشته باشند و تنها این مستشاران نظامی آمریکایی بودند که اجازه دسترسی به بخش های فنی و تخصصی تسلیحات و تجهیزات را داشتند. رویه ای که به طور کلی خوداتکایی را در حوزه نظامی و تسلیحاتی در بین نیروهای رزمی ایران از بین برد و عملا بعد از خروج مستشاران آمریکایی باعث عدم کارایی بسیاری از تجهیزات خریداری شده نظامی شد.

صدام: اگر با ارتش شاه طرف بودیم، یک ماهه جنگ را می بردیم

ارتش اما بعد از پیروزی انقلاب بعد از حمایت های امام خمینی و برخی از چهره های شاخص نظام جمهوری اسلامی اعتماد به نفس بالایی پیدا کرد و در بسیار از تحولات آغازین روزهای شکل گیری نظام جدید و در جریان تنش هایی که در برخی از شهرهای نقاط مختلف کشور گروه های سیاسی و تجزیه طلب براه انداخته بودند نقش فعال و پویایی را ایفا کرد.

ارتش جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس در کنار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی مقاومت بسیج مردمی حماسه آفرید و همگام و همراه با رفتار انقلاب امام و امت شد.

دیکتاتور عراق که  بعد از سقوط نظام شاهنشاهی و جایگزینی نظامی جدید تصور ضعف و سستی ایران را داشت و می پنداشت در صورت حمله نظامی می تواند سه روزه موفق به اشغال همه جانبه کشورمان شود با نیروهای تا دندان مسلح خود به مرزهای ایران تجاوز کرد و با استفاده از نابسامانی های اولیه حاصل از استقرار نظام جدید در ایران توانست بخشی های از قسمت های جنوبی و غربی کشورمان را تصرف کند بعد از مدت کوتاه در نتیجه مقاومت همه جانبه ارتش، سپاه و بسیج و نیروهای مردمی زمینگیر شد و بعد از مدتی مجبور به تغییر سازمان رزم خود شد  و از حالت تهاجمی درآمد و در لاک دفاعی فرو رفت و سنگر به سنگر مجبور به عقب نشینی شد.

این حقیقت بعدها در جریان بازجویی از دیکتاتور سابق عراق توسط ماموران اف بی آی  پس از دستگیری در دسامبر 2003 از زبان صدام حسین بیان شد.

وی در جریان جلسه دوم بازجویی خود در هشتیم فوریه 2004 در مرکز عملیات بغداد تاکید کرد: ارتش ایران در سال 1980 ضعیف شده  بود و و اگر ارتش شاه هنوز وجود داشت ما آنها را ظرف یک ماه شکست می دادیم.

دکترین نظامی و دفاعی جمهوری اسلامی

انقلاب که به پیروزی رسید چشم طمع غرب برای دستیابی به منابع طبیعی، زمینی و زیر زمینی کشورمان کور شد  و همین مساله دشمنی آنها را علیه جمهوری اسلامی برانگیخت و زمینه اعمال تحریم فراوان اقتصادی و نظامی آن هم در دوران جنگ را فراهم کرد. تحریم هایی که در ابتدا شامل قطعات فنی جت ها و هواپیماهای نظامی و اسلحه های انفرادی می شد  و تا حدی گسترش یافت که به بخش مسافربری و تجاری هم رسید.

تحریم ها اگرچه ظالمانه بود اما عزم جوانان این مرز و بوم را بخصوص در حوزه صنایع دفاع و نظامی جزم کرد. در این حوزه نیروی هوایی ارتش بیش از پیش تحت تاثیر تحریم ها قرار گرفت و از همین نقطه بود که نیروی انسانی بومی و متعهد ضمن اشراف بر دانش های نوین به صورت تجربی آگاهی های خود را نسبت به حوزه تعمیر و نگهداری تجهیزات بالا بردند و با تولید برخی تسلیحات و به روز رسانی برخی تجهیزات پای به پای سایر بخش های نظامی و دفاع کوشیدند تا  مبادا ذره ای خاک ایران را به یغما ببرد.

نقش مهندسی معکوس تا پایان دوران جنگ تحمیلی و همچنین ساخت نمونه های بومی از تجهیزات با قوت سوی نیروهای متخصص در ارتش جمهوری اسلامی پیگیری شد.

مجموع این تلاش ها در نیروی های زمینی، دریایی و هوایی به ساخت رادار، سیستم های پدافند و تانک و زره پوش و هواپیما رسید.

بزرگترین ارتش خاورمیانه

طی این سال های تلاش های بسیاری در عرصه افزایش توان نظامی و دفاعی جمهوری اسلامی صورت گرفت و ارتش در کنار سپاه شاهد پیشرفت های بسیاری بویژه در حوزه های موشکی بود.

رونمایی از سامانه های جمر و هشدار دهنده لیزری و حرارتی بالگردهای ارتش، رونمایی از خط تولید آموزشی یاسین، رونمایی از نخستین سامانه بومی شبیه ساز هواپیمای اف 14، تونل های زیر زمینی سامانه های موشکی پدافند هوایی، موشک کروز برد بلند عاصف، رونمایی از پایگاه زیر زمینی نیروی هوایی ارتش با نام عقاب 44، تجهیز ناوشکن های نیروی دریایی ارتش به سامانه پدافندی صیاد، افتتاح مرکز بین المللی امنیت دریایی شمال اقیانوس هند، تجهیز یگان صابرین به پهبادهای انتحاری معراج 521 با سه سرجنگی متفاوت، رونمایی از اولین ناودسته پهپادبر نیروی دریایی راهبردی ارتش،رونمایی از موشک کروز 200 کیلومتری حیدر در کنار افتتاح کارخانه تولید پهپاد ایرانی ابابیل 2 در تاجیکستان، از مهمترین دستاوردهای نیروی های مسلح بویژه ارتش جمهوری اسلامی ایران در سال 1401 بودند.

از دیگر تحولات مربوط به حوزه نظامی برگزاری رزمایش ذوالفقار 1401ارتش بود  که با هدف کسب آمادگی  جهت مقابله با تهدیدات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در منطقه عمومی در حدفاصل شرق بندر جاسک تا جزیره لارک و سواحل جنوبی ایران با شرکت یگان‌های زمینی، هوایی، پدافندی و دریایی و به‌کارگیری آخرین دستاوردهای دفاعی در برگزار شد.

این در حالی بود که چند ماه پیش تر، ارتش جمهوری اسلامی از یک پایگاه زیرزمینی با عنوان پایگاه پهپادی 313 پرده برداشت و مرحله دیگر از اولین ناودسته پهپادبرهای متشکل از یگان‌های شناور سطحی و زیرسطحی و انواع پهپادهای رزمی، شناسایی و انهدامی بود  رونمایی کرد.

برگزاری این رزمایش حکایت از آن داشت که جمهوری اسلامی ایران قدرت بازدارندگی خود را از تنگه هرمز تا قعر دل اقیانوس های کشانده است و اکنون و در شرایط امروز ایران ارتش پرتوان جمهوری اسلامی  نشان داد که در اوج آمادگی قرار خود قرار دارد و به  درستی در جایگاه بزرگترین ارتش خاورمیانه جای  گرفته است.