داستان دوری از دلار

ایران و چین شرکای تجاری دیرینه هستند. از نیم‌قرن پیش تاکنون هر سال حجم تجارت ایران و چین افزایش داشته است. به طوری که در سال ۲۰۱۴ حجم تجارت دو کشور از ۵۰‌ میلیارد دلار فراتر رفت. حالا ایران و چین یک سند راهبردی ۲۵ ساله تعریف کردند تا دو کشور نیازمندی‌های خود را در حوزه سرمایه‌گذاری و تامین انرژی پایدار رفع کنند. تحریم‌ها در طول چهار دهه گذشته روند افزایشی داشت و هر سال ایران به دنبال کاهش اثر آن در کشور بود. چین توسعه اقتصادی در کشورهای مختلف را دنبال می‌کند و از آنجا که ایران به دنبال کاهش اثرگذاری تحریم در اقتصاد خود است، توافق‌هایی را با شریک دیرینه و استراتژیک خود انجام داده تا سلطه دلار را در گردش اقتصاد کمرنگ کند. حالا باید دید ایران و چشم‌بادامی‌های چینی چه روش‌هایی را برای پیشبرد اهداف خود به‌کار می‌گیرند.

یکی از پرسش‌هایی که در این روزها بسیار شنیده می‌شود این است که سفر هیات تجاری ایران به چین چقدر اهمیت دارد؟ در شرایط فعلی چین به دنبال توسعه روابط اقتصادی خود با کشورهای دیگر است و ایران نیز یکی از شرکای استراتژیک چشم‌بادامی‌ها محسوب می‌شود. ایران نیز برای برون‌رفت از سلطه دلار و توسعه روابط تجاری خود به یک کشور قدرتمند اقتصادی نیاز دارد. چین ۱۸درصد اقتصاد جهانی را در اختیار دارد و پس از آمریکا در رتبه دوم قرار گرفته است. استراتژی چشم‌بادامی‌ها این است که بتوانند اقتصاد اول جهان شوند و سیاست آمریکا در زمان ترامپ رئیس‌جمهور پیشین آمریکا برای مقابله با چین هم نتوانست این کشور را از این موضوع منحرف کند.

چرا قراردادهای ایران و چین مهم است؟

ایران به‌عنوان یک کشور دارای منابع به‌نوعی مکمل اقتصاد چین است. به بیان بهتر ایران صادر‌کننده نفت خام است و چین خریدار آن. ایران صادر‌کننده مواد اولیه فولاد و آهن است و چین وارد‌کننده آن. ایران متقاضی فناوری و همچنین برخی کالاهای آماده است و چین صادر‌کننده آن. ایران به تجهیزات و فناوری خاص در حوزه نفت و گاز نیازمند است و چین صادرکننده آن. ایران به سرمایه‌گذاری خارجی نیاز دارد و کشوری مانند چین که دومین اقتصاد جهان است این امکان را در اختیار دارد. برای دستیابی به این هدف کانال‌های جدید مالی میان ایران و چین باید منعقد شود که یکی از مباحث در سفر مقامات بلندپایه ایران به سرزمین اژدهای سرخ است. برخی کارشناسان بر این باورند چین اکنون به دنبال معاهده انرژی با ارز ملی خود در منطقه با بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان است و اگر این اتفاق بیفتد، ایران نیز از آن بهره‌مند خواهد شد.

اگر برجام احیا شود...

سال ۲۰۱۵ زمانی که برجام امضا شد، شرکت‌های غربی وارد ایران شدند اما خبری از شرکت‌های درجه یک اروپایی و آمریکایی نبود و درنهایت در سال ۲۰۱۸ در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا تحریم‌ها بازگشت و برجام کنار گذاشته شد. مشخص است در شرایط تحریمی روال کار تجارت کشورها تغییر می‌کند و روابط ایران و چین نیز آن‌طور که پیش‌بینی می‌شد، پیش نرفت اما با این حال، فعالیت‌های اخیر بین دو کشور حاکی از پیشبرد تجارت و سرمایه‌گذاری است. حالا پرسش اینجاست اگر برجام احیا شود، تکلیف قراردادهای تجاری در گذشته مانع ورود شرکت‌های جدید خارجی نمی‌شود که برای پاسخ به این پرسش باید صریحا گفت، خیر.

کاهش سلطه دلار در نفت

محمدعلی خطیبی، مسئول فروش نفت ایران در زمان تحریم شورای امنیت سازمان ملل در گفت‌و‌گو با جام‌جم تصریح کرد: چین به دنبال توسعه ارز ملی خود برای فروش نفت است که این کار را با نفتی که قصد خرید دارد، می‌خواهد جامه عمل بپوشاند.

خطیبی تاکید کرد: چین به دنبال کاهش سلطه‌ دلار در جهان است و قصد دارد ارز کشور خود را برای مبادلات استفاده کند و این راه را از یک دهه گذشته پیش گرفته و اکنون وارد فاز اجرایی شده است. به بیان بهتر برای خرید نفت قصد دارد دلار را کنار بگذارد.

مسئول فروش نفت ایران در زمان تحریم شورای امنیت سازمان ملل ادامه داد: در تحریم‌های ایران توسط شورای امنیت سازمان ملل تهاتر کالا مطرح بود و بخشی از پول باقیمانده با ارزهای دیگر پرداخت می‌شد که هنوز هم همان سیاست اجرا می‌شود.

ایران معطل غرب نیست

محمد کهندل، کارشناس اقتصادی به اهداف دو کشور ایران و چین اشاره کرد و به جام‌جم گفت: دو کشور به دنبال کاهش تقاضای دلار در کشورهای‌شان هستند و این اولین گام برای پیشبرد این اهداف است. تجارت دو کشور مدت‌هاست براساس ارز ملی ایران و چین مورد استفاده قرار می‌گیرد و در برخی موارد شاهد تهاتر کالایی هستیم. به گفته این کارشناس اقتصادی، ایران به دنبال کمرنگ کردن اثر تحریم‌های غرب در کشور است و توافق با کشورهای قدرتمند اقتصادی مانند چین می‌تواند اثربخش باشد. سفر مقامات بلندپایه ایران به چین به عنوان شریک استراتژیک، می‌تواند از اثر تحریم‌ بکاهد.

کهندل می‌گوید: ایران نمی‌تواند کشور را معطل برجام کند و به صورت مداوم به دنبال تضمین قول‌ غربی‌ها باشد. از این رو ارتباط با کشورهای همسایه و شرکای استراتژیک خود را در اولویت قرار داده است.

روزنامه جام جم