در نانواییها عموما کیسههای زردرنگ آرد یارانهای نوع دوم هستند و کیسه سفیدرنگ حاوی آرد نان یارانهای نوع یک است؛ آرد نان یارانهای نوع دو در ابتدای دهه۹۰ در دولت دهم که یکبار آزادسازی اتفاق افتاد تحت عنوان نانواییهای آزادپز مطرح شد. این اصطلاح از آن زمان باقی مانده و عمدتا در نانواییهای سنگکی این اصطلاح رایج است که این یک عبارت مصطلح شده اشتباه است.
در برخی موارد از این موضوع و اصطلاح از سوی نانوایان استفاده نادرست و باعث گمراه شدن مشتریان میشود وگرنه نانوایی سنتی آزادپز به شکل معنیداری در کشور وجود ندارد. یعنی نانوایی سنتی که آرد را با نرخ آزاد تهیه و با آن نان پخت کند در کشور وجود ندارد.
محمد جلال، مشاور وزیر اقتصاد با بیان اینکه آرد نانواهای سنتی بهصورت یارانه تامین میشود، میگوید: «حدود ۶۵ تا ۷۰درصد آرد نانواییهای کشور از طریق آرد یارانهای نوع یک تامین میشود و برای باقی آن ــ حدود ۳۰ درصد ــ آرد یارانهای نوع دو توزیع میشود، اما باید توجه داشت که تمام نانهای سنتی از طریق آردهای یارانهای پخت میشود.»
به گفته وی، بالای ۹۹درصد نانواییهای سنتی ازجمله نان لواش، سنگک، بربری و تافتون از آرد یارانهای استفاده میکنند و تنها در برخی از مناطق محدود در شمال شهرهای پرجمعیت مواردی بوده که به نانواییها مجوزهایی داده شده که از آرد غیریارانهای استفاده کنند و نرخ نان این نانواییها هم آزاد است. البته آرد نانهای سنتی محلی که بعضا برای پخت آنها از روغن و شکر استفاده میشود، از نوع یارانهای نیست و نرخ آنها متفاوت از نانهای سنتی در چهار نوع شناخته شده است.
مشاور وزیر اقتصاد با پرده برداشتن از تخلفات برخی از واحدهای نانوایی عنوان میکند: «البته برخی از نانواییهای سنتی که از آرد یارانهدار استفاده میکنند بهدلیل همان اصطلاح اشتباه که در استفاده از آرد یارانهای نوع دو رایج شده یا با این تعبیر که وزن چانه افزایش داده شده، نسبت به گرانفروشی نان با عنوان آزادپز اقدام میکنند که این تخلف است.»
یکی از مشکلات واحدهای نانوایی، تامین رول کاغذی برای کارتخوانهای هوشمند بوده که جلال از ارائه مشوقهایی در جهت حمایت از محیطزیست خبر داد و در این خصوص گفت: «این موضوع تا حدودی ایجاد حاشیه است چرا که مشکلی ایجاد نمیکند، اما از مجموعه ارائه این خدمات، این پیشنهاد مطرح شده که در راستای صرفهجویی در مصرف کاغذ و به نفع محیطزیست، هر نانوایی که با رویکرد مسئولیت اجتماعی تمایل به این صرفهجویی داشت، میتواند بهازای عدم استفاده از رول کاغذی، یک نفر در نانوایی را برای مشمول شدن به خدمات بیمه تکمیلی درمان معرفی کند. در نظر داریم که این امکان ایجاد شود یک نفر از هر نانوایی که از دریافت رول کاغذی انصراف دهد، مشمول بیمه تکمیلی درمانی شود و البته این موضوع کاملا اختیاری است.»
جلال، احتمال اختصاص آرد یارانهای به نانواییهای صنعتی و فانتزی را رد نکرد، اما برای ارائه آن پیششرطهایی عنوان کرد. به گفته وی اختصاص آرد یارانهای به نانهای صنعتی و فانتزی در دستور بررسی قرار دارد، اما این ایده که آرد ورودی آنها ارزان شود یا در روش دوم، قیمت آرد تغییر نکند بلکه دولت بخشی از هزینههای تولید نان فانتزی و صنعتی را تقبل کند در دست بررسی است. در ایده دوم فروشنده همان قیمت قبلی نان را دریافت میکند، اما از آنجایی که بخشی از این هزینهها را دولت پرداخته، در نهایت قیمت برای مصرفکننده کاهش پیدا میکند؛ یعنی بهجای اینکه تمام پول را مصرفکننده بگیرد، بخشی از آن را از دولت دریافت خواهد کرد.
روزنامه جام جم