تشریفات یک دفاع

با دنبال کردن هشتگ‌های الصاقی به این تصویر متوجه می‌شوید که عکس مشهور شده یک نمونه معمولی از آن چیزی است که حالا مدت‌هاست رواج دارد.

ماجرا از این قرار است که مراسم دفاع از پایان‌نامه تبدیل شده به یک آیین برای تفاخر به تجمل‌گرایی. مراسمی که انگار موضوع دفاع درسی در حاشیه آن قرار می‌گیرد و مجلل بودن میز سرویس پذیرایی به متن می‌آید. آن‌قدر که در حاشیه این خودنمایی، بازاری هم به راه افتاده است و فروشگاه‌های آنلاینی شکل گرفته برای تهیه ابزار پذیرایی از این مراسم‌.

فارغ از تجملی بودن چنین رویه‌ای ــ که شاید تنها کارکردش کسب لایک بیشتر در صفحات شخصی دانشجویان در شبکه‌های اجتماعی باشد ــ ممکن است این کار تاثیری در شیوه نمره‌دهی استادان هم داشته باشد. این را حتی می‌توان از حجم کامنت‌های این عکس هم متوجه شد.

بسیاری باور دارند نسبت نوع پذیرایی به کیفیت پایان‌نامه ارائه شده نسبت معنی‌داری است به این مفهوم که هر چه پایان‌نامه خالی‌تر باشد، سینی پذیرایی دفاع پرتر می‌شود! آن‌طور که خیلی‌ها از تجربه مراسم پایان‌نامه‌شان نوشته‌اند ناخودآگاه بسیاری از استادان هم گوشه چشمی به نوع پذیرایی این مراسم دارند. موضوع پذیرایی در مراسم پایان‌‌نامه آن‌قدر باب شده که دانشگاه تهران دو سال پیش مصوب کرده پذیرایی دفاع فقط همراه با آب معدنی باشد و نه بیشتر! حتی سال گذشته هم دانشگاه آزاد اسلامی بخشنامه ممنوعیت پذیرایی اجباری و تهیه هدیه در جلسات دفاع پایان‌‌نامه و رساله را در دانشگاه آزاد ابلاغ کرد.

در یکی از بندهای این بخشنامه آمده است: «با توجه به این‌که برخی دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی در زمان برگزاری جلسات دفاع از پایان‌نامه و رساله متحمل هزینه‌هایی اجباری برای تهیه اقلام پذیرایی و بعضا هدیه شده‌اند، به این وسیله موکدا اعلام می‌شود انجام این امور به هر نحو ممکن ممنوع است.»

هم مصوبه دانشگاه تهران و هم بخشنامه دانشگاه آزاد بر این مبناست که این کار غیرقانونی است اما آنچه عکس‌های مراسم دفاع و بازار پررونق تهیه‌کننده‌های پک‌های پذیرایی حکایت می‌کند این ماجرا همچنان مرسوم است.

برخی از دانشجویان دانشگاه‌ های برتر می‌گویند این موارد مربوط به دانشگاه آنها نیست و تا به حال چنین چیزی را در این دانشگاه‌ها ندیده‌اند.

به این معنی که آنها چنین مراسم‌هایی را بیشتر منسوب به دانشگاه‌های آزاد می‌کنند. یکی از استادان دانشگاه تهران هم پذیرایی‌های پایان‌نامه در این دانشگاه را «نامرسوم»‌ نمی‌داند و می‌گوید: «پذیرایی‌ها اصلا عجیب و غریب نیست. آنچه در جلسات دفاع پایان‌نامه به‌عنوان پذیرایی استفاده می‌شود معمولا شیرینی و میوه است.

پذیرایی‌های لوکس و مجلل عموما در دانشگاه تهران رخ نمی‌دهد.» چرخی در سایت‌های فروش بسته پذیرایی پایان‌نامه ــ‌ که کم هم نیستند ــ نشان می‌دهد اغلب این سایت‌ها با دو نوع بسته خدمات می‌دهند.

یک شیوه بر این مبناست که خوراکی‌ های پذیرایی براساس سلیقه مشتریان تعیین می‌شود به این مفهوم که شما می‌توانید از پنج نوع نوشیدنی یکی را انتخاب و به بسته پذیرایی‌تان اضافه کنید و شیوه دیگر به گونه‌ای است که این حق انتخاب را به شما نمی‌دهند و بسته را با سلیقه خودشان به صورت مجموع به شما می‌فروشند.

برخی از این سایت‌ها در کنار ارائه محصولات توصیه‌هایی هم برای این کار دارند؛ یعنی توصیه می‌کنند که برای موفقیت در ارائه پایان‌نامه چه بسته‌های پذیرایی باید تهیه کرد! به‌عنوان نمونه متن یکی از این فروشگاه‌های آنلاین جالب توجه است. این فروشگاه پیش از پیشنهادهای خود، متنی نوشته که با این جمله آغاز می‌شود: «‌پذیرایی از حضار و استادان یکی از دغدغه‌های مهم در مراسم دفاع از پایان‌ نامه است که می‌تواند نظر استادان را تغییر دهد.»