یک‌ چهارم اسرا در یک روز!

مبادله بزرگ در مرداد و شهریور۱۳۶۹ انجام شد. بعد از آن هم مبادله‌هایی انجام شد که تا سال۱۳۸۱ ادامه داشت.

۶۰درصد از اسرای ما از مفقودان بودند که در همان شهریور آزاد شدند. از بین این ۴۰هزار نفر، فقط حدود ۱۹هزار نفر ثبت‌نام و شناخته شده بودند.

بقیه مفقود بودند و تنها زمان مبادله بزرگ، عراق آنها را به صلیب‌سرخ نشان داد. از مجموع اسرای ما در عراق، تعداد ۵۷۴ اسیر هم «شهید» یا «کشته» شدند.

تعداد معدودی از افراد به‌دلیل همکاری با دشمن و اذیت و آزار اسرای ایرانی توسط بچه‌ها تنبیه شدند. به تعداد کمتر از تعداد انگشتان یک دست هم کشته شده یا آسیب شدید دیدند یا این‌که به سازمان مجاهدین پیوسته بودند که در درگیری‌ها کشته شدند.

اینها عموما با حمایت عراقی‌ها موجب دردسر برای بقیه اسرا می‌شدند. دار و دسته راه انداخته و سعی می‌کردند برای امتیازهای بسیار ناچیز از سمت عراقی‌ها بچه‌های خودمان را به دشمن بفروشند. پناهنده‌ها هم ۷۵۰ نفر بودند. اکثر این افراد تاکنون به کشور برگشته‌اند و فقط انگ پناهندگی به خود چسبانده‌اند.

مسأله اصلی ما در تعداد اسرا‌ست. حدود ۲۴هزار نفر از ۴۰هزار نفر اسیر در دوران دفاع‌مقدس در سال ۶۷ اسیر شده‌اند. از ۲۴هزار و ۳۷۸ اسیر در سال ۶۷، ۱۹هزار و ۳۸۷ نفر برای تیرماه سال ۶۷ است. یعنی ۲۰هزار اسیر ما که می‌شود نصف اسرا، برای یک ماه از هشت سال جنگ بوده است!

گستره جغرافیایی این اسارت‌ها بیشتر از جبهه‌های میانی، یعنی سومار و نفت‌شهر تا جبهه‌های جنوبی بوده. بعد از پذیرش قطعنامه هم در شهریور ۶۷ این اتفاق افتاده است. در روز ۳۱تیرماه، ۹۶۴۹ اسیر یعنی حدود ۲۵درصد اسرای جنگ را از ما گرفته‌اند! حالا وقتی چند دهه می‌گذرد دیگر نمی‌توانیم به‌سادگی از کنار آن بگذریم.

به نظرم این مسأله را وقتی با وقایع پیش آمده در دو سال آخر جنگ کنار هم می‌گذاریم، نتایج جالبی می‌دهد.

وقتی طول اسارت افراد را حساب می‌کنیم، بیشترین اسرای ما مدت اسارتشان دو سال و چهار ماه است که همین بچه‌ها هستند. هیچ مجموعه‌ای که تاکنون مسئول رسیدگی به امور آزادگان بوده پاسخی برای این مسأله ارائه نکرده است.

عراق در سال‌های پایانی جنگ تمام نیروهایش را جمع کرد و با این نیروی فراوان دست به حمله زد، درحالی که ما از آن اطلاع نداشتیم. ارتش عراق از آخر سال ۶۵ یا اول ۶۶، تمام دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها را تعطیل کرد و به افراد ۱۶ تا ۴۰ سال ذکور فراخوان داد.

عراق از کشورهای عربی نیرو می‌آورد و کارهای اداری را به آنها می‌سپرد و مردم خودش را به خدمت سربازی می‌فرستاد.