سهمیه‌بندی روغن در جهان

به گزارش جام جم آنلاین ، در همان هفته، زن۴۹ساله دیگری به نام ریتا ریانی هم در صف روغن بیهوش شد و چند روز بعد در بیمارستان درگذشت. این اتفاقات در اندونزی رخ داد؛ کشوری که بزرگ‌ترین صادرکننده روغن پالم جهان است و حالا به‌دلیل کمبود روغن، تصمیم گرفته است صادرات این محصول را متوقف کند. تصمیم اندونزی در کنار جنگ روسیه و اوکراین، بحران غذایی را گسترش داده به‌ویژه در اروپا که سیاستمدارانش، در وضعیت بحرانی و عجیبی قرار دارند. مردم از وضعیتی که به آن دچار شده‌اند، سخت عصبانی هستند و نمی‌توانند صف‌های طویل را برای دریافت یک لیتر روغن خوراکی تحمل کنند. آن‌ها انفجار قیمت‌ها را محصول بی‌کفایتی دولت‌های خود می‌دانند و معتقدند اگر غرب، سیاست‌های بهتری را در پیش می‌گرفت، اوضاع معیشت آن‌ها دچار چنین اختلالی نمی‌شد.

کمبود عرضه جهانی روغن خوراکی در سراسر جهان از بازار‌های اندونزی گرفته تا فروشگاه‌های ماهی و چیپس در انگلستان احساس می‌شود. روسیه و اوکراین در مجموع نزدیک به دو سوم روغن آفتابگردان جهان را صادر می‌کنند، بسیاری از غذا‌های بسته‌بندی شده و آماده به روغن آفتابگردان و روغن‌های گیاهی وابسته است، اما اختلال گسترده در عرضه جهانی روغن به چالش خشکسالی اضافه شده‌است تا سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد اعلام کند دنیا باید خود را برای یک بحران بزرگ غذایی آماده کند.

نظرسنجی بلومبرگ از هشت تحلیلگر نشان می‌دهد که کانادا، بزرگ‌ترین صادرکننده روغن کلزا در جهان، امسال با وجود افزایش تقاضا برای این کالا، احتمالا از سطح زیر کشت کمتری برای کشت دانه‌های روغنی استفاده خواهد کرد، زیرا ترس از خشکسالی و قیمت بالای کود، کشاورزان را به سمت گندم و سویا سوق داده‌است.

مصرف‌کنندگان بین‌المللی هم در واکنش به این اتفاقات در حال تلاش برای ذخیره‌سازی روغن یا یافتن راهکار‌های جایگزین هستند: قفسه‌ها در اسپانیا خالی است، مصرف‌کنندگان در هند به صورت عمده خرید می‌کنند و فروشگاه‌های مواد غذایی در آلمان و انگلستان فروش روغن را سهمیه‌بندی کرده‌اند.

براساس آمار منتشر شده حدود ۱۰‌هزار و ۵۰۰ فروشگاه عرضه ماهی و سیب‌زمینی سرخ‌شده در انگلیس فعالند که یک‌سوم از آن‌ها به علت بالا رفتن بهای روغن نباتی، قادر به ادامه کار نیستند.

دردسر اندونزی

بازار روغن‌های آشپزی زمانی متزلزل‌تر شد که اندونزی که معمولا بیش از هر کشور دیگری روغن پالم صادر می‌کند، تصمیم گرفت در پاسخ به کمبود روغن‌های خوراکی در داخل، صادرات روغن پالم را ممنوع کند در حالی که این محصول، سهم اصلی را در صادرات این کشور دارد.

شاخص قیمت مواد غذایی فائو که قیمت‌های پنج گروه کالایی را دنبال می‌کند در ماه مارس به بالاترین حد خود رسید و قیمت روغن پخت‌وپز سریع‌تر از غلات، لبنیات، گوشت یا شکر افزایش یافت. یکی از صاحبان فروشگاه‌های ماهی و چیپس در شمال غربی انگلستان به بیزینس اینسایدر گفت که هزینه‌های ماهانه او برای روغن پخت‌وپز تنها بیش از ۵۰۰‌پوند (۶۱۷ دلار) افزایش یافته‌است.

کف بازار در اروپا

در میان کشور‌هایی که با بحران مواجه شدند وضعیت آلمان وخیم‌تر است. تصاویر منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی نشان می‌دهد قفسه‌های سوپرمارکت‌های آلمانی فاقد روغن و آرد هستند؛ شبیه مارس ۲۰۲۰ که قفسه‌ها از کاغذ توالت، ضدعفونی‌کننده دست و ماکارونی خالی شدند.

انجمن فدرال تجارت مواد غذایی آلمان (BVLH) از مردم خواسته که از خرید عمده خودداری کنند. کریستین بوچر، سخنگوی انجمن فدرال تجارت مواد غذایی آلمان گفت: «در ابتدای بحران کرونا، ما باید با یکدیگر همبستگی داشته باشیم و فقط محصولات را در مقادیر معمولی خریداری کنیم.»

اخیرا، هزینه روغن پخت‌و‌پز به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته به‌طوری که قیمت روغن‌های معمولی از یک یورو به دو‌یورو افزایش یافته است و روغن هم دچار سهمیه‌بندی شده و به هیچ‌یک از خریداران روغن، بیش از یک دو بطری روغن فروخته‌نمی‌شود. به‌گفته رسانه‌های خبری محلی، سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای در اسپانیا، یونان، ترکیه، بلژیک و سایر کشور‌ها برای عرضه و فروش روغن‌های پخت‌و‌پز محدودیت برقرار کردند.

 

برخی از این کشور‌ها می‌گویند کمبود روغن داریم و البته برخی دیگر این تصمیم را یک اقدام احتیاطی می‌نامند تا مردم نگران قحطی نباشند. سیاستمداران اروپایی، اما روسیه را مقصر این اتفاق می‌دانند و می‌گویند روس‌ها مهم‌ترین مانع در صادرات روغن اوکراین به کشور‌های این قاره هستند. اروپا حدود ۳۵ تا ۴۵‌درصد روغن مصرفی خود را از اوکراین وارد می‌کند و انجمن صنایع روغن خوراکی اروپا می‌گوید جایگزین کردن این حجم روغن اگر غیرممکن نباشد در کوتاه‌مدت بسیار سخت خواهد بود.

 

از زمان آغاز درگیری نظامی بین روسیه و اوکراین، بنادر اوکراین در ساحل دریای سیاه تعطیل شده و صادرات و واردات این کشور مختل شده‌است. پیش از آغاز جنگ، اوکراین حدود ۴۸‌درصد و روسیه ۲۴‌درصد از نیاز جهانی روغن آفتابگردان را تامین می‌کردند.

روند تغییرات بازار جهانی روغن خوراکی
۱-آغاز جنگ روسیه و اوکراین
۲-ممنوعیت صادرات روغن پالم اندونزی
۳-اختلال ۴۰‌درصدی عرضه جهانی روغن خوراکی
۴-افزایش شدید قیمت روغن خوراکی
۵-هشدار فائو درباره آغاز بحران روغن خوراکی
۶-سهمیه‌بندی روغن در کشور‌های جهان

وحید حاجی پور - گروه اقتصاد / روزنامه جام جم