ضرورت اقناع افکار عمومی

در همین زمینه براساس مصوبات مجلس، هیاتی به منظور نظارت بر رفتار نمایندگان تشکیل شد تا از این طریق نسبت به تخلفات و اتهاماتی که متوجه نمایندگان است، بررسی‌های لازم را انجام دهد.

طبعا انتظار این است که این هیات به این مساله ورود بیشتری داشته‌باشد تا بتواند به ابعاد مختلف ماجرا رسیدگی کند و به ابهامات پاسخ دهد و در صورتی که مشخص شد نماینده‌ای خطا کرده‌است، مراحل قانونی درباره آن طی شود.

با این وصف و با وجود این‌که از مجلس هشتم زمینه‌های شکل‌گیری این هیات ایجاد شد اما عملکرد آن بازتاب چندانی در عرصه جامعه‌ نداشته‌است.

واقعیت آن است که از منظر قانونی هیچ خلأ حقوقی درباره این هیات و وظایف آن وجود ندارد. وظیفه هیات نظارت بر رفتار نمایندگان این است که در صورت تشکیل پرونده‌ای درباره رفتارهای حاشیه‌ ساز نمایندگان، بررسی‌های لازم انجامد گیرد تا مشخص شود آیا این رفتار خلاف شان نمایندگی است یا خیر. همچنین در صورتی که هر کدام از این رفتارهای حاشیه‌ساز نمایندگان وصف مجرمانه‌ای پیدا کرد، گزارش‌ مربوط به آن در اختیار مرجع قضایی قرار گیرد.

به اعتقاد من مشکلی که در این زمینه داریم ربطی به خلأ قانونی ندارد چون قانون از این منظر کاملا روشن و شفاف است اما مساله اصلی برمی‌گردد به همان معضل مهمی که در بسیاری از حوزه‌های دیگر داریم و آن هم ناشی از رودربایستی‌ها و ملاحظات نابجاست.

به هر صورت قرار است اعضای این هیات درباره همکاران خود اعلام نظر کنند و طبعا این ملاحظات بعضا جلوی برخی تصمیمات درست را می‌گیرد.

البته بخشی از مشکلات این حوزه ناشی از این است که برخی نمایندگان چندان قائل به این نیستند که نماینده‌ای از شان و جایگاهی بالاتر برای نظارت بر عملکرد نماینده‌ای دیگر برخوردار باشد البته از یک جهت سازوکار نظارت می‌تواند به عنوان یک نکته مثبت برای نمایندگان تلقی شود.

به این معنا که برای نظارت بر عملکرد نمایندگان، هیاتی را از بین نمایندگان مجلس انتخاب شوند و نه جایگاهی بالاتر از مجلس. رویه‌ای که مشابه آن در برخی نهادها هم وجود دارد و بعضی از اعضای یک صنف بر عملکرد همکاران خود نظارت می‌‌کنند.

در عین حال معتقدم برای کارایی بیشتر این هیات بهتر است اعضای تشکیل‌دهنده هیات‌نظارت بر رفتار نمایندگان شامل نمایندگان و همچنین افرادی خارج از مجلس به انتخاب نمایندگان باشند تا کمتر شاهد رعایت برخی از مصلحت اندیشی‌های نابجا در این زمینه باشیم.

نکته دیگر این‌که باید نتیجه بررسی‌های هیات نظارت بر رفتار نمایندگان به سمع نمایندگان برسد. طبعا اگر نتایج بررسی‌ها درباره رفتار‌های حاشیه‌ساز برخی نمایندگان از سوی این هیات انعکاسی پیدا نکند، یقینا افکار عمومی نسبت به عملکرد این مجموعه قانع نخواهد شد.

حسین میرمحمدصادقی - استاد دانشگاه شهید بهشتی / روزنامه جام جم