مرگ برنامه ریزی شده سلول چیست؟

به گزارش جام جم آنلاین، تمام سلول‌های موجودات زنده چند سلولی، دچار رشد و مرگ می‌شوند.

مرگ سلولی برای رشد و زنده ماندن یک موجود زنده ضروری است.

بدن انسان از تعداد بی‌شماری سلول در قسمت‌های مختلف بدن تشکیل شده است و به طور عمده سلول از دو طریق دچار مرگ می‌شود یا از طریق قرار گرفتن در معرض محیط آسیب رسان مانند جراحت یا از طریق از هم پاشیدگیِ از قبل برنامه ریزی شده و تنظیم شده.

مرگ سلولی از طریق نکروز و آپوپتوز (Apoptosis) که فرآیند مختلفی دارد، رخ می‌دهد.

به گزارش جام جم آنلاین، نکروز یک فرآیند مرگ سلولی است که وقتی اتفاق می‌افتد که سلول‌ها در معرض شرایط حاد که بسیار متفاوت از شرایط طبیعی زندگی اش است، رخ می‌دهد؛ که این روند منجر به آسیب به محیط داخلی سلول و آسیب سریع سلول و بافت می‌شود؛ بنابراین ناتوانی اساسی سلولی در حفظ تعادل هنگام قرارگیری در معرض شرایط سخت منجر به اختلاف کامل در عملکرد سلول و درنهایت مرگ آن می‌شود.

آپوپتوز یک فرآیند از پیش برنامه ریزی شده و منظم مرگ سلولی است که در بدن رخ می‌دهد، جایی که سلول به طور فعال در مرگ خود شرکت می‌کند که به عنوان بخشی از تعادل سلولی و گردش طبیعی رخ می‌دهد؛ بنابراین سلول‌ها به طور طبیعی می‌میرند تا تعادل سلولی را حفظ کنند. آپوپتوز برای عملکرد درست بدن لازم است.

بیشتر سلول‌های بدن ماندگاری دارند برای مثال، گلبول‌ های قرمز خون که طول عمرشان ۱۲۰ روز است و در پایان، آن‌ها در بدن از بین می‌روند، این یک روش آپوپتوز است. نکروز یک روند آسیب شناختی است که برای بدن مضر است. هنگامی که سلول‌ها در معرض سموم یا در معرض شرایط حاد قرار بگیرند از جمله افزایش دما، کاهش شدید اکسیژن ممکن است اتفاق بی‌افتد.

این شرایط منجر به آسیب به دیواره یا غشای سلول می‌شود. عدم توانایی در حفظ عملکرد سلول در این شرایط منجر به عدم تعادل در محیط داخلی سلول می‌شود. این منجر به التهاب و آسیب بافتی می‌شود که منجر به تجمع بقایای سلولی می‌شود. آپوپتوز یک فرآیند عادی و طبیعی بوده و برای بدن ضروری است. زیرا تعادل تعداد سلول‌های بدن را حفظ می‌کند.

اگر سلول‌ها به موقع از بین نروند، می‌تواند منجر به تومور یا ایجاد سرطان شود که تجمع سلول‌های ناخواسته است. اگر سلول‌ها خیلی سریع بمیرند، می‌تواند منجر به بیماری‌هایی مانند ایدز، بیماری‌های قلبی و کبدی شود؛ بنابراین اگر آپوپتوز آنطور که باید اتفاق نیفتد نشانه‌هایی از بیماری دیده می‌شود.

تفاوت در تغییرات ساختاری

در نکروز از بین رفتن یکپارچگی دیواره سلولی وجود دارد که منجر به تورم محتوای سلول و همچنین تجزیه اجسام کوچک سلول می‌شود در آپوپتوز از هم پاشیدگی غشای سلول (دیواره) وجود ندارد بلکه انقباض محتوای سلولی همراه با جمع شدن وجود دارد، این منجر به تشکیل اجسام متراکم می‌شود که با عنوان اجسام آپوپتوز شناخته می‌شوند.

تفاوت در واکنش‌های بیوشیمیایی

نکروز یک فرآیند منفعل است که به انرژی نیازی ندارد و می‌تواند در هر برهه از زمان اتفاق بیفتد و این رویداد تصادفی بوده که تنظیم نشده است.

آپوپتوز فرآیند فعال بوده که به انرژی نیاز دارد و به صورت سازمان یافته رخ می‌دهد. برای انجام مراحل مختلف این فرایند آنزیم‌ها و عوامل زیادی مورد نیاز است.

آپوپتوز و نکروز انواع مرگ سلولی هستند که از همه جهات به غیر از نتیجه‌ نهایی بسیار متفاوتند. نکروز نوعی مرگ سلولی است که در آن سلول به علت عوامل کنترل شده خارجی به مرگ نابهنگام می‌انجامد.

در پایان نتیجه می‌گیریم که فرآیند مرگ برنامه ریزی شده سلول، سلول‌ها را در حین رشد از بین می‌برد، در این حالت سلول‌های سرطانی و آلوده به ویروس از بین رفته و در نتیجه تعادل در بدن حفظ می‌شود.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان