سرگیجه رمدسیویر

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از روزنامه جام جم، تجربه مواجهه با موج‌های قبلی کرونا مسوولان بهداشتی کشور را به این نتیجه رسانده که در میانه هر موج باید تدبیری بیندیشند تا از مراجعه وحشتناک بیماران به مراکز درمانی بکاهند، دلیل هم واضح است؛ این‌که کادر درمان فرصت رسیدگی به بیمارانی را که با وضعیت وخیم‌تری روبه‌رو هستند داشته باشد.

 

به همین دلیل در موج چهارم که تعداد مراجعان سرپایی تا 50درصد نسبت به بیشترین مراجعات قبلی هم افزایش داشته‌است توصیه شد ترجیحا بیماران در خانه بستری شوند. این ترجیح و توصیه پزشکان در موج چهارم تحت عنوان یک بخشنامه از سوی وزارت بهداشت به مراکز درمانی ابلاغ شد.

 

موضوع این بخشنامه در رابطه با تزریق داروی رمدسیویر در کلینیک‌های سرپایی بیمارستان‌ها بود. به این مفهوم که بیمارستان‌ها برای تزریق این دارو بیماران را بستری نکنند و پس از تزریق این دارو، بیماران را مرخص کنند. اما این تدبیر تنها با ابلاغ یک بخشنامه به سرانجام نرسید، چرا که بسیاری از بیمارستان‌ها حالا تنها در صورتی اقدام به این کار می‌کنند که بیماران را در بیمارستان خود بستری کنند! شهروندان مبتلا هم نمی‌دانند در این سردرگمی چه کار کنند. بیمارستانی که تزریق داروی رمدسیویر را تنها منوط به بستری یا تجویز و تایید پزشکان خود کرده و بخشنامه‌ای که هنوز جوهر ابلاغ آن خشک نشده، بی‌تاثیر شده‌است.

 

این گمان که در دسترس نبودن داروی رمدسیویر بیشتر مربوط به موج‌های اول و دوم فراگیری بود و حالا به‌سهولت یافت می‌شود خیال خامی بیش نیست، شاید قیمت آن حالا نسبت به موج‌های پیشین کمتر شده باشد اما همچنان در بازار دارویی ایران کالای نایابی محسوب می‌شود. در میانه موج دوم در آبان سال گذشته برای خرید هر دوز این دارو باید 15 میلیون تومان نقد می‌پرداختید و البته از جایی مطمئن آن را تهیه می‌کردید اما حالا اگر خوش شانس باشید و بتوانید از داروخانه‌ها آن را پیدا کنید با دفترچه و امکانات بیمه‌ای می‌توان آن را با 800هزار تومان هم تهیه کرد. اما مرکز اصلی تهیه این دارو داروخانه‌های خود بیمارستان‌هاست، البته اشکالاتی هم در این میان وجود دارد. به‌عنوان مثال شما حتما باید دستور پزشک همان بیمارستان را داشته باشید تا بتوانید این دارو را از داروخانه آن بیمارستان تهیه کنید.

مرتضی رضایی، بیماری که حالا چند هفته‌ای است با ویروس مرموز و عجیب مبارزه می‌کند از مصائب پیدا کردن رمدسیویر به جام‌جم می‌گوید: «این‌که کسی فکر کند بعد از تجویز پزشک، دسترسی به رمدسیویر راحت است و به‌سادگی می‌تواند آن را تهیه کند، تصور اشتباهی است.» آن‌طور که او می‌گوید در زمان تجویز نسخه، پزشک معالج پیش از هرچیز، از وضعیت مالی بیمارانش می‌پرسد که اگر توان خرید داروی رمدسیویر را دارد، این دارو را تجویز کند، در غیر این صورت آن را برای بیمار ننویسد! او به جام‌جم می‌گوید: «بعد از تجویز پزشک، چند ساعت از این داروخانه به آن داروخانه رفتم و بالاخره توسط یکی از آشنایان، توانستم آن را پیدا کنم. آن هم با قیمتی که از توان مالی خیلی از بیماران مبتلا به کرونا خارج است. با نسخه و دفترچه، هر ویال رمدسیویر را ‌800هزار تومان تهیه کردم.» به این مفهوم که خرید شش‌عدد تجویزی از این دارو در خوشبینانه‌ترین حالت چهار میلیون و 800هزار تومان هزینه داشته‌است.

 

 

این خلاصه ساده شده ماجرای دستیابی یک بیمار مبتلا به کرونا به داروی رمدسیویر است. چرا که اصل ماجرای دستیابی حکایت‌های تلخ بیشتری در خود دارد. حکایت‌هایی شامل تناقضات آشکار در روند تصمیم‌ها و ابلاغیه‌ها و بخشنامه‌ها با آنچه در کف خیابان‌ها و پای پیشخوان داروخانه‌ها و در آستانه میز پذیرش بیمارستان‌ها می‌گذرد.

 

این‌که چقدر یک بیمار با همان شرایط نامناسب گرفتاری‌اش باید استناد کند به بخشنامه‌هایی که انگار فقط خاصیتی تزئینی دارد. مسؤولان وزارت بهداشت و درمان بارها اعلام کرده‌اند ارجاع بیمار به داروخانه‌ها برای تهیه رمدسیویر تخلف است،‌ اما آنچه مرتضی رضایی می‌گوید درست پیش‌روی همین خط تخلف است. تخلف از بخشنامه وزارتخانه اگر تنها راه دسترسی به رمدسیویر نباشد قطعا که سریع‌ترینش است. او به جام‌جم می‌گوید: «من به خواست خودم در بیمارستان بستری نشدم و زمانی که پزشک این دارو را برایم تجویز کرد، چون بیمارستان آن را در اختیار نداشت، من را به داروخانه‌های مشخصی ارجاع دادند.»

داروخانه‌هایی که یا صف بسیار عریض و طویلی از متقاضیان دارو مقابل آن قرار داشت یا در همان برخورد اول، آب پاکی را روی دست بیمار می‌ریختند که رمدسیویر نداریم. در میانه این استیصال اما حضور آشکار دلالان دارو در محیط‌های بیمارستانی خوب به چشم می‌آید. رضایی می‌گوید: «زمانی که بعد از جست‌وجو در چند داروخانه، این دارو را پیدا نکردم و دوباره به بیمارستان برگشتم، برخی از افراد، شماره دلالی را به من دادند و گفتند می‌توانم با اطمینان از او خرید کنم. دلالانی که قیمتی چند برابر قیمت اصلی و مصوب دارو را به بیماری که شرایط اضطراری دارد اعلام می‌کنند.»

 

بیماران کرونایی که مدتی است دربه‌در دنبال داروی رمدسیویر می‌گردند از دو نکته قطعا بی‌خبرند. اول از قیمت‌های پرتی که بعضا مجبورند بابت این دارو بپردازند و دوم این که چرا این دارو سخت به دست می‌آید. در تماسی که با قائم‌مقام بزرگ‌ترین شرکت تولید‌کننده رمدسیویر در کشور داشتیم پاسخ این دو مساله روشن شد و حالا با قاطعیت و به نقل از محمدعلی ملکی،‌ قائم‌مقام شرکت روناک دارو در پاسخ ابهام اول می‌نویسیم که قیمت مصوب هر ویال رمدسیویر700 هزار تومان است و یک ریال بالاتر از این بی‌شک تخلف و سوء‌استفاده است.

اما پاسخ سؤال دوم درباره این که چرا مدتی است رمدسیویر به‌سختی به‌دست بیماران کرونایی می‌رسد و حتی بیمارستان‌ها نیز مردم را برای خرید این دارو به بیرون از مرکز درمانی هدایت می‌کنند، جالب‌تر است چون به بحران کرونایی هند مربوط است.

ملکی به جام‌جم این‌گونه توضیح داد: به‌واسطه بحرانی که در هند پیش آمده یکسری از مواد اولیه اصلی و یکسری از مواد جانبی دچار کمبود شده که این مساله، کشورهای واردکننده از جمله ما را تحت تاثیر قرار داده است. در واقع هند که از اصلی‌ترین تامین‌کنندگان مواد اولیه دارویی در جهان است این روزها دست به کار خرید مواد اولیه از کشورهای دیگر شده و به این ترتیب، مواد اولیه داروهای پرکاربرد در درمان کرونا از‌جمله رمدسیویر را از بازارهای جهانی جمع کرده‌است.

ملکی ادامه داد: در دوره‌ای که موج کرونا در کشورمان افت کرد ما 300 هزار ویال رمدسیویر در اختیار داشتیم که مصرف هم نداشت و چون تصور نمی‌کردیم موجی جدید ایجاد شود و نیاز به این دارو افزایش یابد،‌ تولید انجام نشد و در نتیجه عرضه از تقاضا عقب افتاد که البته این فاصله اکنون در حال پر شدن است.

ملکی به ما خبر داد که  امروز  100 هزار ویال داروی رمدسیویر تحویل وزارت بهداشت می‌شود و هفته بعد از آن نیز محموله‌ای که 200 تا 400 هزار ویال را در برمی‌گیرد تحویل خواهد شد و به این ترتیب کمبود رمدسیویر در کشور مرتفع می‌شود.

مدیرانی که از نزدیک با کرونا دست و پنجه نرم می‌کنند نیز مشکلات بیماران برای تهیه رمدسیویر را تایید می‌کنند. نادر توکلی، معاون درمان ستاد ملی مبارزه با کرونای شهر تهران به ما می‌گوید به دلیل افزایش ابتلا و آمار بیماران بستری دچار کمبود داروی رمدسیویر شده‌اند. به همین دلیل است که با شرکت‌های پخش و تولیدکننده وارد مذاکره شده‌اند تا تولید بیشتر شود. توکلی می‌گوید: «با هماهنگی‌های انجام شده، قرار است کارخانه‌ها ظرفیت خط‌تولید خود را افزایش دهند.»

به گفته معاون درمان ستاد ملی مبارزه با کرونای شهر تهران فقط در پایتخت، روزانه بیش از هزار ویال داروی رمدسیویر استفاده می‌شود.

اما این دارو برای کدام بیماران مبتلا به کرونا استفاده می‌شود، محمدرضا صالحی، فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره به ما می‌گوید: «هیچ قطعیتی درباره اثربخشی یا معجزه‌آسا بودن این دارو وجود ندارد.» به گفته صالحی در برخی مطالعات از داروی رمدسیویر به‌عنوان عامل کاهش مدت‌زمان بیماری یادشده اما موضوع این است که تزریق این دارو در برخی افراد مبتلا، اثربخش و در بعضی دیگر هیچ تأثیری ندارد. به گفته این فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی در افرادی که بیماری زیاد پیشروی کرده و با کمک دستگاه اکسیژن نفس می‌کشند، نمی‌توان داروی رمدسیویر تجویز کرد.

 مسعود مردانی، متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری نیز در گفت‌وگو با ما، دایره استفاده کسانی را که می‌توانند از دارو استفاده کنند، محدودتر می‌کند و می‌گوید نباید به 85درصد افراد مبتلابه ویروس کرونا، رمدسیویر تجویز کرد.

 

تهیه داروی رمدسیویر بیرون از بخشنامه یا حتی تحت همه ابلاغیه‌های وزارت بهداشت و درمان بدون شک یک موفقیت است، اما تمام ماجرا نیست. حکایت یک بیمار مبتلا با در دست داشتن داروی رمدسیویر حتی پس از این موفقیت ضمنی ادامه دارد. حتما که به این مصائب برمی‌گردیم اما بگذارید نگاهی کنیم به همان حکایت بخشنامه‌های ابلاغ شده از سوی وزارت بهداشت و درمان.

 آن‌طور که از پروتکل تازه سازمان غذا و دارو می‌توان متوجه شد این‌که لازم نیست داروی رمدسیویر  حتما در بیمارستان‌ها تزریق شود. آن‌طور که نادر توکلی، معاون درمان ستادملی مبارزه با کرونای شهر تهران می‌گوید، پیک چهارم کرونا باعث شده پروتکل استفاده از داروی بیمارستانی رمدسیویر  دچار تغییراتی شود. پیش از شروع پیک چهارم ویروس کرونا، داروی رمدسیویر ، یک داروی بیمارستانی بود و هیچ داروخانه‌ای به جز داروخانه‌های بیمارستانی اجازه خرید و فروش آن را نداشت. این در حالی است که با افزایش آمار ابتلا و مراجعه بیش از اندازه افراد به بیمارستان‌ها، پروتکل‌های ویژه‌ای برای بستری و استفاده از این دارو  ابلاغ شد.

 

توکلی به جام‌جم می‌گوید این روزها هر کسی که به ویروس کرونا مبتلا می‌شود، در بیمارستان بستری نمی‌شود و در صورتی که افراد مبتلا، نیازی به خدمات تنفسی نداشته‌باشند، به خانه فرستاده می‌شوند. او مدعی است با این کار، دو سوم از تعداد بستری‌های بیمارستانی کم شده‌اند. با این حال اما برای افراد مبتلا به ویروس که به تزریق داروی رمدسیویر  نیاز دارند، تصمیمی گرفته‌شد. توکلی می‌گوید: «به همه بیمارستان‌های پایتخت ابلاغ شد بخشی به نام کلینیک کووید-19 درنظر بگیرند تا افراد مبتلا به ویروسی که نیاز به خدمات تنفسی دارند یا روزانه باید داروی رمدسیویر  تزریق کنند، به آنجا مراجعه کنند.»

 توضیح این بخشنامه از زبان معاون درمان ستادملی مبارزه با کرونای شهر تهران بسیار سهل است. به این مفهوم که آنچه قرار بوده توسط بخشنامه ابلاغ شده اجرا شود، روند مثبتی به نظر می‌رسد. با این حساب افرادی که در خانه قرنطینه هستند، روزانه و در ساعات مشخصی از روز، به کلینیک مراجعه می‌کنند و ویال روزانه داروی رمدسیویر شان را در کلینیک و زیرنظر پزشک متخصص عفونی دریافت می‌کنند. اما این کار چقدر شدنی است؟ بخشنامه که به گفته توکلی به همه بیمارستان‌ها ابلاغ شده پس مشکل چیست؟ باید برگردیم به همان مصائب بیماران پس از تهیه رمدسیویر!

 

این بار برای دریافت مصائب یک بیمار مبتلا تنها به روایت‌های بیماران استناد نکردیم. به عنوان همراه یک بیمار با 10بیمارستان پایتخت تماس گرفتیم. گفتیم بیمارمان داروی رمدسیویر  دارد و می‌خواهد بدون آن‌که بستری شود در بیمارستان شما تزریق انجام شود.

 

درست طبق بخشنامه‌ابلاغی. این برداشت صریحی بود که می‌شد از بخشنامه سازمان غذا و دارو به بیمارستان‌های تهران متوجه شد. آنچه شنیدیم اما تناقضات بسیار بیشتری را پیش چشم ما آشکار کرد. البته برخی از این بیمارستان‌ها هم طبق بخشنامه اقدام به این کار می‌کردند. در کنار انجام دادن این کار باید به هزینه عجیب تزریق این دارو هم اشاره کنیم.

 

در فهرست همه مصائب بیماران مبتلا به کرونا هزینه تزریق چیز دیگری است. هزینه‌ای که گاه از قیمت خود داروی رمدسیویر  هم بیشتر است. بخش اورژانس بیمارستان خاتم می‌گوید امکان تزریق بدون بستری وجود دارد فقط باید بیمارمان با دستور پزشک بیمارستان آنها مراجعه کرده‌باشد. این یعنی طبق همان بخشنامه. هزینه پنج دوز مجموعا 15میلیون تومان.

 

بیمارستان پاسارگاد هم تزریق رمدسیویر  بدون بستری شدن در بیمارستان را امکان‌پذیر می‌داند و برای دریافت هزینه وصلمان می‌کند به بخش حسابداری که به شکل عجیبی از این هزینه اطلاعی ندارد. به جز این دو بیمارستان، هر هشت بیمارستان دیگر بخشنامه‌ابلاغی را یا رعایت نمی‌کنند یا به شکل جالب توجهی دور می‌زنند!

 

بیمارستان پارسیان آب پاکی را همان ابتدا روی دست ما و بیمار خیالی‌مان می‌ریزد: « باید تحت نظر ما باشد تا رمدسیویر  را تزریق کنیم.» بیمارستان آریا یک قدم پیشتر است؛ «بیمار کرونایی پذیرش نمی‌کنیم و تزریق هم نداریم.» بقیه بیمارستان‌ها روایت تقریبا مشابهی دارند. یکی از کارکنان بخش اورژانس بیمارستان لاله می‌گوید: «رمدسیویر  را فقط به بیمارانی تزریق می‌کنیم که پزشکان خود بیمارستان تجویز کرده‌باشند.» این یعنی اگر شما تجویز پزشک متخصص را داشته و دارو را هم تهیه کرده‌باشید باید یک خوان به عقب برگردید و همین مسیر را با خرج هزینه بیشتری دوباره تکرار کنید. بیمارستان لاله هزینه تزریق هر سری را 750‌هزار تومان عنوان می‌کند.

 

بیمارستان‌های گاندی، عرفان و البته جم هم همین رویه را دارند البته با تفاوت قیمت‌های تزریق رمدسیویر . یکی از کارکنان جم به ما می‌گوید « امکان تزریق بدون بستری وجود دارد فقط باید نسخه تجویز پزشک توسط پزشک اورژانس جم هم تایید شود. در صورت تایید پزشک اورژانس بیمارستان پنج جلسه 13میلیون تومان هزینه تزریق می‌شود.»

بیمارستان خاتم طبق دستورالعمل ابلاغی عمل می‌کند البته با تغییراتی. مسؤولان بیمارستان خاتم می‌گویند برای این کار «کلینیک ویژه‌ای دارند اما داروی رمدسیویر  از بیرون قبول نمی‌کنند.» به این مفهوم که شما اگر حتی آن موفقیت ضمنی در تهیه دارو را هم با همه سختی‌هایش کسب کرده‌باشید دوباره چند پله عقب‌تر باید بایستید و این‌بار دارو را از خود بیمارستانی که قرار است تزریق کند بخرید! تزریق به شرط خرید.

 

یکی از کارکنان اورژانس بیمارستان شهدای تجریش هم برای داروی رمدسیویر  به نوعی بازاریابی می‌کند اما می‌گوید تزریق آن از بیرون منعی ندارد. هزینه تزریق هر دوز رمدسیویر  در این بیمارستان با دفترچه تامین اجتماعی 300هزار تومان و بدون دفترچه 700هزار تومان ناقابل است!

 

و البته در نهایت بیمارستان کیان قرار دارد که نه تلاشی برای اجرای بخشنامه‌ابلاغی دارد و نه حتی اعتقادی به دور زدن این بخشنامه. یکی از کارکنان این بیمارستان با صراحت می‌گوید: « برای تزریق باید بستری بشوید. بستری شدن 50میلیون تومان هزینه دارد و در صورتی که در خانه بخواهید قرنطینه شوید باید از پرستار بیمارستان برای تزریق هر روزه استفاده کنید که هر شب هفت‌میلیون تومان هزینه دارد.»

 

هر چند موضوع هزینه تزریق رمدسیویر  موضوع اصلی این گزارش نیست اما مشاهده مصائب بیماران با توجه به وضعیت معیشتی و اقتصادی موجود تلخ و گزنده است. شکاف طبقاتی اگر در موضوعاتی همچون مسکن، اشتغال و قدرت خرید شهروندان دیگر خیلی به چشم نیاید همچنان در موضوعاتی همچون آموزش همگانی و بهداشت عمومی تاسف‌آور است.

نادر توکلی به جام‌جم می‌گوید: «در بیمارستان‌های خصوصی هزینه‌ها آزاد است و البته هر بیمارستان خصوصی هم نرخی برای ارائه خدمات کلینیکی کووید-19 درنظر گرفته‌است. اما در بیمارستان‌های دولتی، هم دارو و هم تزریق با مصوب دولتی و با حق بیمه، کمتر از یک‌میلیون تومان هزینه دارد.» آمار دیروز تعداد مبتلایان به کرونا نشان می‌دهد فقط طی یک روز گذشته بیش از 17هزار مبتلای قطعی شناسایی شده‌است. این یعنی روزانه بیماران زیادی در چرخه مشکلات این‌چنینی قرار می‌گیرند، با امید به بخشنامه‌های قانونی که در اغلب بیمارستان‌ها توجهی به آن نمی‌شود. بماند هزینه‌های بالای درمانی که جای زخم‌هایش تا مدت‌ها برای افراد دچار خواهدماند.