خوش به حال کسی که دلش بشکند

اصلا همین سه شب فرصت خوب است.همین بزرگی خدا را نشان می‌دهد و حکمت این‌که به ما بنده‌ها همیشه فرصت می‌دهد.

همین قشنگ است که سه شب فرصت می‌دهد، نه بیشتر که به تصور همیشگی‌مان فکر کنیم همیشه عمر فرصت داریم و می‌توانیم کارها را از امروز به فردا و بعد روز دیگر و ماه و سال دیگر بیندازیم.

پیمانه مشخص است، یک سال و در یک ماه مشخص که ماه رمضان است و در سه شب که شب‌های قدر است.در همین زمان مشخص می‌توانی وصل شوی و قدر پیدا کنی.همین قدر دانستن و قدرشناسی و مقرب‌شدن و قدردیدن قشنگ است.

یک شب از شب‌های سه‌گانه قدر سپری شده و امشب شب دوم است و شب بیست‌و سوم را هم داریم.اگر یک فرصت را از دست دادیم فرصت‌های دوگانه را داریم.

با حاج مهدی قاسمی هم‌صحبت شدم تا این خطیب و کارشناس مذهبی برایمان از فضیلت‌های شب قدر بگوید و این که چطور به این شب‌ها وارد شویم و چگونه حال و هوای آن را در طول سال حفظ کنیم.

حاج‌آ قا قاسمی یکی از خطیبان شمیران است که جلسات نهج‌البلاغه و مکارم‌الاخلاقش در مسجد همت تجریش زبانزد است.

مخاطبان اصلی او جوانان و نوجوانان هستند.تحصیلات حوزوی و دانشگاهی داشته و چند کتاب نیز در باب اخلاق و اعتقادات دینی نوشته است.

شبی با ارزش یک عمر

حاج آقا قاسمی درباره فضیلت شب‌ های قدر می‌گوید: در باب فضیلت شب‌های قدر همین کافی است که خداوند در سوره قدر می‌فرماید: شبی است که از هزار شب برتر است. شبی است که قرآن نازل شده و تقدیر انسان‌ها رقم می‌خورد. هزار ماه حدود ۸۳ سال است که یک عمر است.کسی که شب قدر را درک کرده و از فضیلت‌های آن بهره ببرد به اندازه یک عمر رشد کرده است.شب قدر شبی است که ملائک بر زمین نازل می‌شوند و در کنار دعاهای انسان‌ها آمین می‌گویند تا استجابت شود.اینها برخی فضیلت‌های شب‌های قدر است که اگر بتوانیم از آنها بهره ببریم به خدا و زندگی بهتر و مومنانه نزدیک‌تر شده‌ایم.

از حاج‌آقا قاسمی درباره استغفار در شب‌های قدر می‌پرسم و این که طلب آمرزش چقدر قبل از ورود به شب‌ های قدر اهمیت دارد و چقدر در طول این شب می‌گوید: بزرگان و عارفانی مثل مرحوم ملکی تبریزی در طول سال مراقب بودند و استغفار می‌کردند که فضیلت‌های شب قدر را از دست ندهند.کسی که می‌خواهد شب قدر را درک کند، باید در طول سال مراقبت کند که مبادا غفلتی کند که شب قدر را از دست بدهد.این نکته مهمی است که معمولا از آن غافل هستیم.شب قدر، شب دریافت عنایات الهی است، بنابراین برای درک این شب باید ظرف وجودی ما پاک و شفاف باشد.استغفار؛ مانع‌زدایی می‌کند، روح انسان را از کدورت‌هایی که بر آن نقش بسته پاک کرده و سبب می‌شود انسان با خلوص و پاکی وارد این شب‌ها شود.باب رحمت خداوند در این شب‌ها باز است و اگر کسی از ته قلب از خدا بخواهد که او را ببخشد، دعای او استجابت خواهد شد و خداوند او را به شب‌های قدر که بزم اولیاء است راه خواهد داد.ارتباط مستقیمی بین استغفار و دستگیری و بهره‌بردن از عنایات خداوند وجود دارد.

استغفار همیشگی لازم است

حاج آقا قاسمی درباره استغفار در طول سال می‌گوید: باید مراقبت مداوم داشت. در طول سال هر گناهی که انسان مرتکب شود، دلی بشکند، غیبت کند، مال مردم را بخورد و... مانعی شده بین او و خدا و سبب می‌شود انسان از فضیلت‌های شب‌های قدر دور بماند. شب‌های قدر مراتب گرانقدر و بزرگی دارد که ما از آن غافل هستیم. شب قدر ملائک روی زمین می‌آیند.‌ شبی است که وحی نازل شده. این شب مقام معنوی بزرگی دارد.

اگر انسانی در طول سال مراقب باشد که خطا نکند حتما شب قدر خوبی خواهد داشت. این که برخی تصور می‌کنند در طول سال می‌توانند اشتباهاتی را انجام‌ دهند و شب‌های قدر استغفار کرده و پاک شوند، اشتباه بزرگی مرتکب می‌شوند. انسان ممکن‌الخطاست و امکان دارد اشتباهاتی از او سر بزند و یادش برود استغفار کند. آغوش خدا همیشه برای انسانی که توبه می‌کند باز است. این سه شب اما ویژه است.

اگر انسانی تصمیم بگیرد شب‌های قدر توبه کند، خداوند حتما می‌پذیرد اما به این شرط که دیگر مراقب باشد آنها را تکرار نکند.

تاثیر احوالات شب قدر بر روح جامعه

از این خطیب می‌پرسم، در آداب دینی ما آمده است دعاهای شب قدر و کلا مراسم این‌شب‌ها به صورت جمعی برگزار شود. این جمعی برگزار کردن مراسم چه تاثیری بر روح افراد و روح جمعی جامعه خواهد داشت و آیا آنها را اصلاح خواهد کرد؟

می‌گوید: دین اسلام، دین جمع است. به ما توصیه شده نماز را جماعت بخوانیم. این باعث می‌شود دعا از شکل انحصاری خارج شود. به ما توصیه شده اول دیگری را دعا کنیم بعد خودمان را. در روایت‌ها آمده است در یک جمع مثلا در شب‌های قدر اگر فقط دل یک نفر بشکند و او مورد عنایت خداوند قرار گیرد همه آن جمع از این عنایت بهره خواهند برد. فردی که در شب‌های قدر مورد عنایت قرار می‌گیرد، اگر این حال خوب را با خود به خانه و خانواده و محل کار خود ببرد حتما باعث تغییرات خوبی در جامعه می‌شود. اما اگر در همان مکان و همان زمان آن را جا بگذارد و موقتی به آن نگاه کند، تاثیری بر جامعه و روح جمعی مردم نخواهد داشت.

یکی از فضیلت‌ های دیگر شب‌های قدر همین خوب شدن دل و حالات قلبی است که جمعی است. اگر این حال خوب جمعی در طول روزها و ماه‌های دیگر سال هم حفظ شود حتما حال و روز جامعه نیز بهتر خواهد شد.

کشیک نفس را بکشیم

حاج‌آقا قاسمی درباره حفظ حال و هوای خوب شب‌های قدر و این که چگونه می‌توان آن را در طول سال حفظ کرد، می‌گوید: با مراقبت از نفس. آیت‌ا... علامه طباطبایی سفارش کرده بذر سعادت انسانی در مراقبت دائمی از نفس است که به خطا نرود. استاد آیت‌ا...حسن‌زاده آملی می‌فرمایند: کشیک نفس را بکشید که به بیراهه نرود. همان‌طور که گفتم باید در طول سال مراقبت کنیم و با روح جلا داده شده به شب‌های قدر وارد شویم و از برکات آن بهره ببریم. پیامبر اسلام فرموده‌اند اگر مردم بدانند ماه رمضان چه فضیلت‌هایی دارد، آرزو می‌کنند هر ماه، ماه رمضان باشد. این حدیث به این معنا نیست که همه سال نخوریم و نیاشامیم. مقصد همان پرهیزگاری است.در ماه رمضان، مراقبت ما بیشتر است. از حرام و شکم‌بارگی پرهیز می‌کنیم، بیشتر عبادت کرده و قرآن و نماز می‌خوانیم. پس ای‌کاش همه سالمان را با مناسک ماه رمضان سپری کنیم. نکته دیگری که در شب‌های قدر اهمیت دارد حلالیت‌طلبی است. برای ورود به شب‌های قدر اگر حق مالی به گردن داریم حتما باید قبل شب قدر آن را بپردازیم اما اگر حق کلامی بر گردن داریم مثلا غیبت کرده‌ایم و می‌دانیم به طرف بگوییم بیشتر باعث فتنه‌انگیزی می‌شود، باید نزد خدا استغفار کرده و برای آن فرد دعا کنیم و از خدا بخواهیم ما را ببخشد. این را بدانیم که خداوند شاید از حق خود بگذرد اما از حق مردم نمی‌گذرد. پس این بخش هم به مراقبت زیادی نیاز دارد.

طاهره آشیانی - روزنامه نگار / روزنامه جام جم