سال رشد اجباری

 این روزها زندگی بسیاری از ما به اینترنت وابسته است و بخش بزرگی از زمان ما در روز در فضای آنلاین سپری می‌شود.

در نتیجه با نگاهی به آمارهای جست‌وجوهای کاربران و نیز روند فعالیت آنها در فضای مجازی در سال گذشته می‌توانیم به نکات جالبی برسیم.

این‌که چطور درگیری ما با این ویروس ناشناخته شروع شد، نبرد ما با آن چطور پیش می‌رود، چه تاثیری بر زندگی ما داشت و عادت‌های ما را چگونه دستخوش تغییر کرد.

به بهانه گذشت بیش از یک‌سال از این همه‌گیری در سراسر دنیا و پایان سال ۹۹، تصمیم گرفتیم ردپای این همه‌گیری و تاثیر آن بر زندگی کاربران ایرانی را در فضای مجازی بیشتر بررسی کنیم.

گزارش لحظه به لحظه

با شروع همه‌گیری، سرویس‌های آنلاین مطرح و به‌خصوص گوگل تمهیدات ویژه‌ای برای تسهیل اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی درباره این بیماری تدارک‌دیدند.

کافی است عبارت coronavirus trends by country را در گوگل جست‌وجو کنید. اگر دستگاه شما مجوز استفاده از موقعیت مکانی را داشته باشد یا آی‌پی شما مربوط به کشور ایران باشد، می‌توانید نمودار تاریخچه موارد بیماری در کشورمان را براساس گزارش‌های رسمی مشاهده کنید.

متاسفانه آذر سال 1399 سخت‌ترین روزهای کرونایی بود و بیشترین میزان درگیری و فوت بر اثر ویروس کرونا را داشتیم.

این نمودار تاثیر به‌کارگیری پروتکل‌های بهداشتی در پیشگیری از روند پرشتاب افزایش موارد بیماری در کشور را به‌خوبی نمایش می‌دهد. حجم انبوه موارد بیماری و شیب مثبت نمودار به‌خوبی نیاز ما به ادامه مراقبت‌ها و رعایت پروتکل‌های بهداشتی را نشان می‌دهد.

در بازه 12 ماهه گذشته، جست‌وجوی کلیدواژه کرونا بین کاربران ایرانی روندی همواره نزولی داشته است اما به‌مرور زمان، جست‌وجو برای کلیدواژه‌های مرتبط با این بیماری افزایش یافته‌است.

داده‌های گوگل نشان می‌دهد سه عبارت برتر در جست‌وجوهای مرتبط با کرونا چه مواردی بوده‌اند. مقام‌های اول بین جست‌وجوهای مرتبط با کرونا به‌ترتیب «بیمه بیکاری کرونا»، «وام یک میلیونی کرونا» و «غربالگری کرونا» بوده‌اند.

تاثیرات منفی کرونا بر کسب‌وکارها بر کسی پوشیده نیست. درنتیجه وجود دو عبارت بیمه بیکاری کرونا و دریافت وام یک‌ میلیونی کرونا بین پرجست‌وجوترین کلیدواژه‌های مرتبط با این بیماری جای تعجبی ندارد.

دو طرحی که سازمان تامین اجتماعی و دولت برای تسکین برخی مشکلات معیشتی اجرایی کردند و همان‌طور که می‌توان دید از مطالبات اصلی مردم هم بوده‌اند. موضوع مهم بعدی از نظر کاربران، غربالگری کرونا بوده است.

موضوعی که در کل سال گذشته و با افزایش تدریجی میزان مرگ و میرهای ناشی از همه‌گیری کرونا، به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم تبدیل شده بود. آگاهی از روش‌های انجام آزمایش، هزینه‌های انجام آزمایش و مراکز آن، علائم بیماری و درمان‌های اولیه از دیگر کلیدواژه‌های پرکاربرد سال گذشته ما بوده‌اند.

کرونا و بلوغ زودرس زندگی مجازی

طبق آمارهای جهانی، ایران در اوج کرونا بیشترین فشار را به زیرساخت‌های ارتباطی وارد کرده است. به بیان دیگر، ایران بیشترین تاثیر افزایشی در مصرف اینترنت ناشی از کرونا را در یک‌سال اخیر مشاهده کرده است.

سوئد و مالزی دو کشوری هستند که بعد از ایران بیشترین افزایش مصرف اینترنت و افزایش فشار به زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطاتی را داشته‌اند.

میزان گسترش همه‌گیری ویروس کرونا در سوئد و مالزی، بسیار کمتر از ایران بوده‌ است اما چرا میزان مصرف اینترنت ما تا این حد افزایش یافته است؟ پاسخ این سؤال را می‌توان با درنظر گرفتن چند نکته بسیار روشن دریافت. اولین دلیل این‌ رشد ناگهانی، اجبار بسیاری از کسب‌وکارهای ایرانی برای انجام کارها به صورت دورکاری بود.

این امر به‌نوبه خود میزان مصرف پهنای باند اینترنت را برای ارسال فایل‌ها و برقراری جلسه‌های آنلاین بسیار افزایش داد. تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها هم باعث تشدید این روند و جهش ناگهانی پهنای باند موردنیاز برای حفظ این حجم از تبادل اطلاعات شد.

قرنطینه و خانه‌نشینی بخش بزرگی از جمعیت هم عامل اصلی بعدی بود که باعث جهش مصرف اینترنت در کشورمان نسبت به سال پیش شد.

هرچند این رشد اجباری بدون مشکل نبوده است. در سال اخیر مسائل بسیاری از افت کیفیت اینترنت و مسائل سیستم‌های آموزش از راه دور را شاهد بودیم، اما می‌توانیم امیدوار باشیم رشد پهنای باند در سال آینده شتاب بیشتری بگیرد و این توفیق اجباری افزایش ظرفیت زیرساخت باعث بهبود خدمات در سال پیش رو شود.

به‌علاوه، در سال اخیر شاهد کوچ اجباری بسیاری از مشاغل و فعالیت‌ها به فضای مجازی بودیم، توفیقی اجباری که شاید اگر ضرورتی نداشت تا مدت‌ها بعد به آن دست پیدا نمی‌کردیم.

محسن سمسارپور - پژوهشگر تحول دیجیتال / ضمیمه کلیک روزنامه جام جم