روزگار سیاه رودخانه قره سو کرمانشاه

کرمانشاه،زهره کریم زاده

بوی متعفنی که به هنگام تردد در شهر به مشام می رسد از نزدیک شدن به رودخانه قره سو حکایت دارد، رودخانه ای که از وسط شهر کرمانشاه می گذرد و سالهاست که باید شاهد ریختن آلودگی های فاضلاب به آب پاک خود باشد.

از کمربندی شرقی عبور کنیم در نزدیکی ایستگاه راه آن بوی بسیار بد این فاضلاب بیشتر به مشام می رسد و طبق بررسی های علمی بعمل آمده، انتشار این بوی بد در درازمدت نیز موجب کندذهنی می شود.

قره سو می توانست به دلیل موقعیت مکانی همانند زاینده رود اصفهان به تفرجگاهی برای رهگذران و شهروندان کرمانشاه تبدیل شود، قره سو می توانست با خاطری آسوده از نداشتن هرگونه آلودگی به سمت اراضی کشاورزی حواشی خود سرازیر شود و چرخ زندگی کم بضاعتان را بهتر بچرخاند ولی هنوز هم پس از گذشت سالها در انتظار اخذ اعتبارات برای ساماندهی فاضلاب شهر کرمانشاه در بلاتکلیفی ناباورانه ای باقی مانده است.

در این فاضلاب انواع فلزات سنگین، میکروب، قارچ و تخم انگل وجود دارد که موجب آلودگی خاک، منابع آب زیرزمینی حاشیه رودخانه و موجب انتشار بوی بد در رودخانه قره سو می شود.

رودخانه قره‌سو يكي از مهمترين رودخانه هاي كرمانشاه به شمار رود كه از سراب روانسر در ۵۰ کیلومتری شمال غرب کرمانشاه سرچشمه می‌گیرد و در ۱۵ کیلومتری کرمانشاه رودخانه رازآور و شاخه‌های فرعی آن به قره‌سو می‌ریزد.

اين رودخانه در ادامه مسير خود با یک شیب آرام از داخل شهر كرمانشاه عبور کرده و در این محدوده دو رودخانه چم بشير و آبشوران نیز بدان می‌ریزند و در نهایت پس از عبور ازاين شهر در نزدیکی فرامان به رودخانه گاما سياب می پیوندد و تشکیل رودخانه سيمره را می دهد.

از همین رو مسوُول بهداشت محیط مرکز بهداشت شهرستان کرمانشاه به خبرنگار جام جم، گفت: نزدیک به سه مترمکعب در ثانیه فاضلاب شهر کرمانشاه به قره سو وارد می شود و از بالادست نیز فاضلاب شهرستان روانسر و همه روستاهای حاشیه وارد رودخانه قره سو می شود.

بهمن خدادادیان با بیان اینکه آب بالادست رودخانه تا حدی زیاد است و خاصیت خودپالایشی دارد، ادامه داد: آنچه که بیشتر جای نگرانی و آلودگی دارد تولید فاضلاب سه مترمکعب در ثانیه است که از پایین دست شهرک ولایت و شهرک نجفی تا انتهای شهر و پایین دست شهرک حافظیه را شامل می شود و بخشی از فاضلاب فرودگاه و ده پهن نیز وارد همین رودخانه می شود.

خدادادیان ادامه داد: در پایین دست رودخانه 22روستا وجود دارد که در حاشیه رودخانه قره سو قرار دارد، اهالی این روستا به امور کشاورزی می پردازند و سالهاست که از آب رودخانه استفاده می کنند.

چه میزان زمین های آلوده تحریب شده اند؟

به گفته وی، از سال 88تاکنون از 680هکتار سبزیکاری غیرمجاز که با فاضلاب شهر کرمانشاه آّبیاری می شد به 15هکتار در سال 98 کاهش یافته که 15هکتار نیز با حکم قضایی تخریب شده و امسال نزدیک به 4هکتار شناسایی شده که با توجه به گشت های نظارتی که داشته ایم این میزان نطفه تخریب شده است.

این مسوول یادآور شد، این چهارهکتار در کشت دوم از تیرماه شناسایی شد که با همکاری جهادکشاورزی، بخشداری مرکزی و نیروی انتظامی تخریب شد.

آلودگی های بیشمار قره سو

خدادادیان درخصوص آلودگی های رودخانه قره سو اضافه کرد، در این فاضلاب انواع فلزات سنگین، میکروب، قارچ و تخم انگل وجود دارد که موجب آلودگی خاک، منابع آب زیرزمینی حاشیه رودخانه و موجب انتشار بوی بد در رودخانه قره سو می شود.

وی عنوان کرد، آنچه که مهم تر است آلودگی آب و خاک بواسطه فلزات سنگین و آلودگی های این فاضلاب است مثل ترکیباتی که در باتری سازی های ،رنگ کاری ها، صافکاری ها و نقاشی ها مناطقی همچون دیزل آباد و آریاشهر وجود دارد که همگی موجب انتشار  و وورد مواد شیمیایی و فلزات بسیار سنگین به داخل آب رودخانه می شود و سالها در خاک به ویژه در خاک کشاورزی باقی می ماند و وارد زنجیره غذایی مردم می شود و بسیار خطرناک است.

مسوولان استانی پیگیر باشند

این مسوول یادآور شد، سالهاست که انتقال فاضلاب به تصفیه خانه مطرح شده و تاکنون کار خاصی برای عملی شدن آن به دلیل نبود بودجه نشده

وی بر پیگیری مستمر توسط مجمع نمایندگان و استانداری تاکید کرد و افزود: قره سو آلودگی زیست محیطی بالایی دارد این در حالی است که از نظر زیباشناختی رودخانه زیبایی در وسط شهر داریم که می تواند به تفرجگاهی مثل زاینده رود اصفهان تبدیل شود ولی اکنون کانون آلودگی است.

پیگیری ها برای راه اندازی تصفیه خانه کرمانشاه

در ادامه معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست کرمانشاه در گفت و گو با خبرنگار جام جم، راه اندازی مدول نهایی تصفیه خانه کرمانشاه را یکی از مطالبات جدی و قدیمی از دکتر نوبخت معاون رییس جمهوری در سفر به کرمانشاه عنوان کرد.

آذر ولی زاده افزود: در این سفر استاندارکرمانشاه نیز اعتبارات لازم را از سازمان برنامه و بودجه خواستار شدند و بازدیدی از تصفیه خانه به منظور اطلاع از وضعیت آن به عمل آمد و امور آّبفا نیز پیگیر راه اندازی فاز  تصفیه خانه شهر کرمانشاه هست.

ولی زاده ادامه داد: با توجه به شرایط موجود امیدواریم که امسال بخشی از اعتبارات جذب شود تا قسمتی از تصفیه خانه راه اندازی شود.

سه هزار لیتر در ثانیه فاضلاب وارد قره سو می شود

ولی زاده به پیگیری های مستمر و چندین ساله اداره کل محیط زیست برای ساماندهی قره سو اشاره کرد و اضافه کرد، در حال حاضر نزدیک به سه هزار لیتر در ثانیه فاضلاب شهر کرمانشاه وارد رودخانه قره سو می شود.

این مسوول با تاکید براینکه ساماندهی فاضلاب و رودخانه قره سو برای شهر کرمانشاه بسیار مهم است، ادامه داد: باتوجه به کمبود آبی که در کشور و استان وجود دارد خیلی از مزارعی که در پایین دست رودخانه هستند از این آب برای آبیاری محصولات کشاورزی استفاده می کنند و در نتیجه اراضی اطراف قره سو با این آب آبیاری می شود.

وی افزود: حذف زمین های آلوده و جلوگیری از عدم کشت  انجام شده ولی باید پرسید تا چه اندازه دستگاه های متولی می توانند این حجم از زمین ها را که به وسیله فاضلاب قره سو آبیاری شده اند را کنترل کنند.

به گفته وی، بخشی مهمی از این آلودگی از طریق سبزیجات و صیفی جات وارد خانه های مردم می شود.

این مسوول یادآور شد، از سوی دیگر رودخانه قره سو به حوزه کرخه که در خوزستان قرار دارد هدایت می شود و استان های پایین دست همچون لرستان و خوزستان را درگیر می کند که کشکان و سیمره مهم ترین آن است.

ولی زاده تاکید کرد، به عنوان نهاد متولی از ریاست سازمان خواهان پیگیری شده ایم که هماهنگی لازم با وزارت نیرو و دستگاه های مختلف را به عمل آورده اند، و همواره گزارش و شکایات را به نهادهای قضایی ارائه داده ایم که کمبود اعتبار دلیل آن عنوان شده است.

برای به پایان رساندن فاز نخست تصفیه خانه کرمانشاه در تلاش هستیم

در پایان مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه در گفت و گو با جام جم،  با بیان اینکه طرح ساماندهی فاضلاب شهر کرمانشاه و طرح تصفیه خانه هنوز ناکامل است، گفت: در این طرح وجود سه مدول تصفیه فاضلاب ضروری است که تنها یکی از آن برای جمعیت تقریبی 350هزار نفر ساخته شده است که آنهم نقص هایی دارد.

علیرضا کاکاوند علت ضعف این طرح را نبود اعتبار عنوان کرد و گفت: علاوه براین اختلافات حقوقی و قضایی با پیمانکار در این زمینه وجود دارد که درصدد هستیم تکمیل یکی از فازهای این طرح را تا پایان سال جاری انجام دهیم.

این مسوول با بیان اینکه در طرح ساماندهی فاضلاب کرمانشاه به صورت پراکنده برای کل شهر کار شد، افزود: علاوه براین 19 نقطه انفصال در خطوط انتقال وجود دارد که موجب ریختن فاضلاب به رودخانه می شود و دو ایستگاه پمپاژ نیز برای اجرا باقی مانده است.

شبکه فاضلاب کرمانشاه یک هزار و 800میلیارد تومان اعتبار می خواهد

به گفته وی، یک هزار و 800 میلیارد تومان اعتبار برای ساماندهی کل فاضلاب شهر کرمانشاه نیاز است که فعلا چنین اعتباری وجود ندارد به همین دلیل درخواست کردیم نزدیک به 100میلیارد تومان برای ساماندهی نقاط انفصال و دو ایستگاه پمپاژ اختصاص دهند تا بتوانیم فاضلاب را تا حدودی از داخل شهر جمع کرده و ساماندهی کنیم و این بدان معناست که فاضلابی که به سمت رودخانه های قره سو و آبشوران سرازیر می شود را جمع کرده و به سمت تصفیه خانه هدایت کنیم.

این همه محرومیت جای تعجب دارد

وی افزود: درخواستی که در سفر اخیر دکتر نوبخت به کرمانشاه داشتیم این بود که این اعتبار در مرحله اول برای این امر تعلق گیرد.

کاکاوند افزود: سالهاست که برای اخذ این اعتبار پیگیر هستیم و جای تعجب است که شهر کرمانشاه تا این اندازه از قافله جامانده است و کمتر استانی با چنین مشکلی اینچنینی مواجه است.

تحریم و بلاتکلیفی اعتبار

وی معتقد است، اختصاص این میزان اعتبار کلان است و با اختصاص اعتبارات استانی حل نمی شود و بحث درخواست وام از بانک جهانی در گذشته نیز داده شده و تا مراحل خوبی پیش رفت ولی به دلیل مسئله تحریم هنوز بلاتکلیف باقی مانده است.

کاکاوند یادآور شد، از نمایندگان مجلس و استاندارکرمانشاه می خواهیم  که به صورت جدی تر پیگیر این موضوع باشند، به محض وقوع بارندگی شاهد روانه شدن فاضلاب به ساکن حوالی رورخانه به ویژه در مناطق محروم جنوب شههر می شویم.

اکنون یک عزم ملی برای حل این بحران ضرورت دارد و اگر میخواهیم در رویداد 2020 موفق عمل کنیم باید قره سو را به یک رودخانه زنده و سالم تبدیل کنیم.