با پیشرفت علم نجوم و اندازهگیریهای دقیق فاصله زمین تا خورشید و کشف و رصد سیارههای دیگر که بهخصوص از زمان ورود تلسکوپ به دنیای اخترشناسی شدت گرفت و بعدها با پروازهای انسانی و رباتیک به فضای ماورای جو و عکسهای فضایی که تاکنون از زمین گرفته شدهاند جای تردیدی باقی نمانده است که زمین سیارهای تقریبا کرویشکل در منظومه خورشیدی است که همراه هفت سیاره دیگر دور خورشید در گردش است. اما جالب است که همچنان تفکر «زمین تخت» در سراسر جهان طرفدارانی دارد.
سال ۱۳۳۵شمسی/۱۹۵۶میلادی، درست پنج سال پیشاز پرواز تاریخی یوری گاگارین به فضای بیرونی زمین، فردی بهنام ساموئل شِنتون، انجمن بینالمللی «تحقیقات زمین تخت» را در شهر دوور انگلستان بنیان گذاشت.
انجمنی که تا امروز فعالیت میکند و در کشورهای مختلف شاخههای رسمی و غیررسمی دارد. طرفداران ایده زمین تخت بهخصوص در سالهای اخیر به لطف شبکههای اجتماعی و برگزاری جلسات مختلف درتلاشند کروی بودن زمین را توطئه سازمانهای فضایی دنیا بهویژه سازمان فضایی آمریکا (NASA) و سازمان فضایی اروپا (ESA) معرفی کنند و تصورات خودشان را در مورد تخت بودن زمین گسترش دهند.
محعمولا در گفتوگو با زمینتختگرایان (flat Earthers) جز پارهای توجیهات غیرعلمی که بعضا خود آنها هم از تکمیل آن ناتوان میمانند چیزی حاصل نمیشود.
مسأله جالبتوجه درباره پیروان این تفکر در همه جای دنیا، سطح تحصیلات این افراد است که مدرک کارشناسی هم دارند! مسألهای که بر این نکته کلیدی تاکید میکند که تحصیلات علمی بیاندیشه میتواند به از دستدادن توان تشخیص علم از شبهعلم منجر شود.
یکی از انجمنهایی که فعالیت گستردهای در ترویج این باور دارد، «انجمن زمینتختگرایان ایتالیا» است که تا پیش از شیوع کووید ۱۹ و محدودیتهای ناشی از آن، در طول سال چند اجلاس در نقاط مختلف ایتالیا بهخصوص در شهرهای میلان و پالرمو برگزار میکرد.
از اینرو، خبرنگار جامجم گفتوگویی تلفنی را با آلبینو گالوپینی (Albino Galuppini) از فعالان اصلی این انجمن انجام داده است.
گالوپینی دانشآموخته رشته علوم طبیعی در دانشگاه دولتی پارما است و سالهاست در مجلاتی مثل آرکئومیستریمگزین، یوفو اینترنشنال و اسپچاله اِنیگمی مینویسد؛ نشریاتی که همه به ترویج شبهعلمهایی چون بیگانگان فضایی و ایده جهان زمین مرکزی (مربوط به دوران پیش از گالیله و کپرنیک) میپردازند.
او همچنین کتابی با عنوان «کتابچه هایی از زمین تخت» را در دو جلد به رشته تحریر درآورده است. گفتوگوی ما با این زمینتختگرای سرشناس قرار نبود جنبه بحث و جدل علم با شبهعلم به خود بگیرد.
با او گفتوگو کردهایم تا پاسخهایش به سوالات یک خبرنگار علمی را ببینید و قضاوت کنید.
آیا اجلاس زمین تخت گرایان بهصورت سالانه برگزار میشود یا خیر و معمولا چهکسانی در آن شرکت میکنند؟ از چه طیف سنتی و با چه سطحی از تحصیلات هستند؟
تاکنون چند اجلاس در شمال و جنوب ایتالیا برگزار کردهایم. ما گروهی از زمینتختگرایان ایتالیایی هستیم که همدیگر را میشناسیم و همه در این جلسات شرکت میکنیم و روزنامهنگاران و خبرنگاران بسیاری را هم در رسانههای مختلف برای پوشش خبری دعوت میکنیم. تماشاچیان و شرکتکنندگان اجلاس ما معمولا از هر سن و هر سطح تحصیلاتی در جامعه هستند. اما تقریبا همه برگزارکنندگان و سخنرانان مدرک کارشناسی دارند که البته این لیسانس میتواند در حوزهها و رشتههای مختلف باشد.
برای شرکت در این اجلاس چه شرایطی درنظر گرفته شده است؟
بهطورکلی شرط شرکت در این اجلاس فقط خرید بلیت ورودی است که بین ۲۰ تا ۲۵ یورو است و این مبلغ صرف هزینههای اجلاس شامل اجاره سالن، خریدها و همچنین صرف دعوت از برگزارکنندگان و سخنرانان میشود زیرا سفر از شمال به جنوب ایتالیا و برعکس بسیار هزینهبر است.
میدانیم که به لطف دستگاههای پیشرفته، امروز ما عکسهای فضایی بسیاری از زمین داریم که فضانوردان گرفتهاند و در تمام این عکسها، شکل کروی سیاره ما بهوضوح دیده میشود. فرضیه تخت بودن زمین در قرن بیست و یکم چگونه توضیحپذیر است؟
توضیح درباره زمینتختگرایی بر این حقیقت استوار است که تاکنون هیچ اثبات تجربیای وجود ندارد که نشان دهد زمین شکل کروی دارد یا دور خودش میچرخد. فقط کافی است تصور کنید تمام تصاویر فضایی که از زمین گرفته شدهاند ساخته و پرداخته ناسا است تا مردم را متقاعد کنند زمین توپی است که دور خورشید میگردد.
با این جواب شما، به ذهن من این سوال خطور میکند که به چه دلیل و چرا تاکنون هرگز هیچ عکسی از زمینتخت گرفته نشده است؟ آیا علتش کمبود منابع مالی است؟ یا بهدلیل نداشتن یک فناوری خاص است یا دلایل دیگری دارد؟
در واقع، عکسهایی از زمین تخت وجود دارد و این عکسها محیطی حدود ۴۰ هزار و ۱۰۰ کیلومترمربع برابر با صفحهای به قطر ۱۲ هزار و ۷۵۶ کیلومتر را نشان میدهند. این خودش اثبات میکند که زمین تخت است، زیرا این فاصله برای اینکه بتواند نشان دهد شاید زمین واقعا انحنا داشته باشد بهحد کافی زیاد است. اما با این اثبات دیداری تایید میشود که حتی در این مسافت هم زمین همچنان تخت است.
پس با این حساب هنوز عکسی وجود ندارد که بتواند زمین تخت را با زاویه ۱۸۰ درجه و از ابتدا تا انتها پوشش داده و لبههای آن را نشان دهد؟
طبیعی است که در حال حاضر هنوز کسی این عکس را در اختیار ندارد و هنوز نمیتوان چنین عکسی از زمین گرفت. زیرا تاکنون فقط میشود تا ارتفاع ۴۰ تا ۵۰ کیلومتری در آسمان بالا رفت و بالای آسمان فقط سیاهی است و نمیدانیم در این تاریکی بالای آسمان چه چیزی وجود دارد. پس کسی نتوانسته به آن وارد شود و از کل زمین عکس بگیرد. چون کل زمین بسیار بزرگتر از آن چیزی است که ناسا تصور میکند و برای گرفتن عکسی از تمام آن باید از آسمان بالاتر رفت. این کار بسیار دشوار است زیرا دور زمین را کمربندی از یخ احاطه کرده است.
بنابراین از دیدگاه زمینتختگرایان نقاط قطبی هم وجود ندارند؟
زمین سیاره (Planet/Pianeta) نیست بلکه صفحهای تخت (Plane/Piano) شبیه پیتزا است که در آن، فقط قطب شمال وجود دارد و درست از این نقطه است که زمین گسترش مییابد؛ یعنی قطب شمال در مرکز صفحه زمین قرار گرفته و قطب جنوب وجود ندارد و کشورهایی مانند استرالیا و نیوزيلند در سوی دیگر قطب شمال قرار دارند و در این مورد میتوان چند اثبات ارائه کرد. برای مثال وقتی از استرالیا به سوی آمریکا پرواز میکنید از آلاسکا که در قطب شمال است رد میشوید. درحالیکه اگر زمین گرد باشد، استرالیا نزدیک قطب جنوب است و بنابراین باید از مکزیک بالا بروید اما مسیر از استرالیا به آمریکا ازطریق قطب شمال، آلاسکا و کاناداست و تا آمریکا پایین میآید و میبینید زمین واقعا تخت است.
بین زمین تخت گرایان، برای نمونه کسی است که موفق شده باشد به مرزهای دنیا رسیده باشد و از لبههای دنیا عکاسی کرده باشد؟ زیرا میدانیم چند ماه قبل یک زوج ونیزی تلاش کردند با رسیدن به سیسیل به لبه دنیا برسند اما موفق نشدند.
معتقدم این خبر، تبلیغات دروغین بود تا مسیر ما را از پژوهشهای واقعی دور کند. متاسفانه نمیتوان به لبههای دنیا رسید، بهخصوص برای مردم عادی اینکار غیرممکن است زیرا آنجا برای مردم عادی دستنیافتنی است.
بین استادان دانشگاه، فیزیکدانها و جغرافیدانان هم کسانی هستند که معتقد باشند زمین تخت است؟ اگر اینگونه است، براساس اصول فیزیک چگونه چنین چیزی امکانپذیر است؟
اصول فیزیک در حقیقت بیشتر از آنکه کرویبودن زمین را تایید کنند بر تختبودن آن صحه میگذارند و چیزی که در این عرصه قابل بررسی است در واقع همان زمین تخت است؛ زیرا هیچ اثباتی برای اینکه نشان دهیم زمین حرکت میکند و دور محور خودش میچرخد وجود ندارد. برای مثال، وقتی با هواپیما فاصله رُم تا تهران را میپیماییم اگر زمین دور خودش بچرخد باید در مسیری منحنی حرکت کنیم درحالیکه هواپیما همیشه در خطی مستقیم حرکت میکند نه خطی منحنی. طبیعی است که در ایتالیا هیچ استاد یا شخصیت دانشگاهی به زمین تخت باور ندارد. در واقع بهطور رسمی باور ندارد اما احتمالا کسانی هستند که به این مسأله معتقدند اما بهدلیل ترس از دست دادن موقعیت حرفهای خودشان ترجیح میدهند این اعتقاد را علنی نکنند.
در اجلاس زمینتختگرایان ایتالیایی که سال گذشته در میلان برگزار شد گفته شد خورشید در فاصله حدود ۵۰۰۰ کیلومتری از زمین قرار دارد و نه در فاصله تقریبا ۱۵۰میلیون کیلومتری که اخترشناسان میگویند. از کجا به این نتیجه رسیدید فاصله خورشید تا زمین حدود ۵۰۰۰ کیلومتر است؟
این اندازهگیری را یکی از همکاران من به اسم آگوستینو فاواری (Agostino Favari) اهل سیسیل انجام داده و برپایه قوانین مثلثات با اندازهگیری ارتفاع خورشید از سطح زمین نسبت به خط افق در ساعات مختلف روز مشخص کرده است که ارتفاع خورشید تا زمین ۵۰۰۰ کیلومتر است. اما زمینتختگرایان دیگری هستند که این ارتفاع را ۱۸۰۰ کیلومتر اندازهگیری کردهاند.
زمینتختگرایی اختلاف ساعت بین کشورها را چگونه توضیح میدهد؟ برای مثال اکنون که این گفتوگو را انجام میدهیم در ایران و ایتالیا شب است اما در ایالاتمتحده خورشید در آسمان است.
این مسأله با پیشفرض این حقیقت توضیح داده میشود که زمین اینگونه ساخته و برنامهریزی شده است و بهسادگی میتوان گفت که براساس یک طرح از پیش تعیین شده، تغییر و تناوبی میان شب و روز و فصلها وجود دارد و آنطورکه در انجیل آمده، زمین برای مرد و زن و جانوران و سایر چیزها خلق شده است. بنابراین ما معتقدیم همانکسی که عالم را خلق کرده مقدر کرده که خورشید بچرخد و نور محدودی تولید کند و در زمانهایی مثل اکنون، مدت زمان نور درحال افزایش است و در زمانهایی دیگر زمان آن کاهش مییابد.
عقیده زمینتختگرایی درباره گرانش چگونه است؟ چرا سیب از درخت میافتد؟
در زمینتختگرایی، گرانش آنگونه که نیوتن گفته است توضیح داده نمیشود؛ بلکه به این ترتیب است که در مرکز صفحه زمین، جرم سنگینتر و چگالتری نسبت به جرم نقاط دیگر وجود دارد و در واقع مرکز زمین همان مرکز جرم است و بالای آن، بهشت و زیر آن جهنم قرار دارد. اما متاسفانه ما اروپاییها از ۵۰۰ سال پیش و بهواسطه افرادی چون کپرنیک، گالیله و تمام کسانی که این مناظرات را بهوجود آوردند گرفتار فریب بزرگی شدهایم و در واقع قربانیان این تقلب بزرگ هستیم.
ماه کجای فرضیه زمینتختگرایی قرار میگیرد؟
ماه جرمی جامد نیست و آنگونه که عهد عتیق میگوید نوری شفاف در آسمان است و این نور خلق شده و بازتابی از نور خورشید نیست.
پس منظومه خورشیدی و سایر سیارات چه جایگاهی دارند؟
سایر سیارات هم نورهایی سرگردان در آسمان هستند و اکتشافات فضایی و سفر به مریخ هم از دیگر فریبهای ناسا و دیگر سازمانهای فضایی کشورهاست.
هدا عربشاهی - دانش / روزنامه جام جم
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
بهتاش فریبا در گفتوگو با جامجم:
رضا کوچک زاده تهمتن، مدیر رادیو مقاومت در گفت گو با "جام جم"
اسماعیل حلالی در گفتوگو با جامجم: