انواع جراحی‌ در درمان تومورهای مغزی

 در حال حاضر نیز بهترین روش برای خارج‌کردن اغلب تومورهای مغزی استفاده از میکروسکوپ جراحی است.

برای استفاده از میکروسکوپ معمولا لازم است قسمتی از جمجمه بازشده و از طریق این پنجره به مغز و تومور درگیرکننده آن نگاه کرده و جراحی را با دقت و خطر حداقل انجام داد.

محدودیت میکروسکوپ در انجام برخی جراحی‌ها مانند جراحی تومورهای هیپوفیز که از طریق بینی انجام می‌شدند باعث شد در سال‌های اخیر روش‌های دیگری برای انجام این جراحی‌ها ارائه شوند که استفاده از آندوسکوپ قاعده جمجمه یکی از آنها بود.

به کمک این آندوسکوپ از طریق بینی می‌توان به محدوده قابل‌توجهی از قاعده جمجمه دسترسی پیدا کرد و تومورهای این بخش را بدون بازکردن جمجمه از بالا و از سوی دیگر با خطر کمتر و دسترسی بهتر تخلیه کرد.

آدنوم‌ها که شایع‌ترین تومورهای هیپوفیز هستند و همین‌طور تومورهای دیگر این منطقه می‌توانند از طریق بینی و با آندوسکوپ جراحی شوند.

گرچه در مواردی هنوز هم میکروسکوپ می‌تواند برای جراحی این تومورها مفیدتر باشد. در نهایت این که فناوری سوم برای جراحی تومورهای مغزی نوروآندوسکوپی یا آندوسکوپی مغز است.

این نوع آندوسکوپی از طریق بینی انجام نمی‌شود؛ بلکه با ایجاد سوراخی کوچک روی سطح جمجمه، آندوسکوپ وارد مغز و بطن‌ها شده و جراحی انجام می‌شود.

برخلاف دو روش اول، این روش در تعداد بسیار محدودی از تومورها کاربرد دارد و بیشتر تومورهایی که با این روش می‌توانند درمان شوند به شکل کم‌خطرتری با میکروسکوپ قابل جراحی هستند.

در واقع از آندوسکوپی مغز اکثرا به‌عنوان کمک به درمان عوارض ناشی از تومورها مانند هیدروسفالی استفاده می‌شود.

به شکل دیگری هم می‌توان انواع جراحی‌های تومورهای مغزی را طبقه‌بندی کرد. برداشتن کامل تومور، برداشتن نزدیک به کامل آن، صرفا تخلیه قسمتی از تومور یا نمونه‌برداری، چهار شکل نسبتا متفاوت از انجام درمان جراحی برای تومورهای مغزی هستند.

طبیعتا اگر بتوان تمام یک تومور مغزی را برداشت، انجام این جراحی در اولویت خواهد بود اما در برخی موارد چنین چیزی امکان‌پذیر نبوده یا با خطر زیادی همراه است و حتی گاهی سودی هم برای بیمار نخواهد داشت.

اما نمونه‌برداری یا بیوپسی از تومور مغزی روش دیگری است که در آن صرفا بخش بسیار کوچکی از تومور به‌عنوان نمونه برداشته می‌شود تا نوع آن تشخیص داده شده و بعد در مورد ادامه درمان تصمیم‌گیری شود.

یک روش مفید و کم‌خطر برای نمونه‌برداری، «استریوتاکسی» است که در آن به کمک دستگاهی مختصات سه‌بعدی محل تومور مشخص‌شده و با کمک سوزنی باریک وارد مغز و تومور می‌شویم و نمونه‌برداری را با حداقل خطر ممکن انجام می‌دهیم.

دكتر علیرضا طبیب خویی - جراح مغز ‌و ‌اعصاب / روزنامه جام جم