کاسبان تحریف

رهبر انقلاب پیش از این هم بارها نسبت به مسیر و اهداف مشترک دو جریان تحریم و تحریف روشنگری کرده و نسبت به هم‌افزایی این دو جریان هشدار داده‌اند اما تحولات بین‌المللی به‌ویژه انتخابات آمریکا بار دیگر جریان تحریف را به میدان آورده است.

از زمانی که انتخابات ریاست‌ جمهوری آمریکا برگزار شده، جریانی در کشور تلاش دارد به هر شکل ممکن و در سریع‌ترین زمان، باب مذاکره را باز کرده و به قول خودشان تحریم‌ها را رفع کند.

این در حالی است که تجربه گذشته نشان می‌دهد تحقق رفع تحریم از مسیری که این جریان پیگیری می‌کند عملی نیست و به خواب و خیالی می‌ماند که پایانش جز خسارت و ضرر چیز دیگری نست، اما این جریان آنقدر نسبت به بازگشت آمریکا به برجام و رفع تحریم‌ها امیدوار است که چشم خود را بر گذشته بسته و در هر جایی فقط به دنبال مطالبی می‌گردد که به نوعی تاییدکننده مذاکره باشد.

رسانه‌های این جریان در همین راستا پس از سخنرانی که رهبر انقلاب روز چهارشنبه در دیدار اعضای ستاد بزرگداشت حاج قاسم داشتند تیتر مشترکی را از سخنان رهبر انقلاب، استخراج کردند که اگر کسی این سخنان را نشنیده و نخوانده باشد این تصور برایش ایجاد می‌شود که منطق بیانات رهبر انقلاب بر پیگیری مذاکره و توافق برای رفع تحریم استوار است، در حالی که در منظومه بیانات ایشان بر خنثی‌ سازی تحریم‌ ها از مسیر «قوی شدن» تاکید شده است.

اصل ماجرا چیست؟

یکی از سوژه‌های داغ این روزها پیش‌بینی تحولات بین‌المللی پس از روی کارآمدن جو بایدن به عنوان رئیس‌ جمهوری آمریکاست و در این زمینه آنچه بیش از همه مورد توجه قرار گرفته است، چشم‌انداز توافق هسته‌ای (برجام) است.

در نشست خبری رئیس‌جمهوری که دوشنبه گذشته برگزار شد بخش عمده‌ای از سوالات به همین مساله اختصاص داشت و رئیس‌جمهوری هم در پاسخ‌های مبسوطی که داد موضع دولت در این زمینه را تشریح و بر ضرورت رفع تحریم‌ ها تاکید کرد. جریانات حامی برجام پس از این نشست در صفحات اول خود تیترهایی را با این مضامین انتخاب کردند که «نمی‌گذاریم پایان تحریم را به تاخیر بیندازند» یا «پایان تحریم را به تاخیر نمی‌اندازم حتی یک ساعت».

دوگانه ‌سازی کاذب

پس از سخنرانی رئیس‌جمهوری و بهره‌گیری که حامیان برجام از آن داشتند موجی از موضع‌گیری‌ها به‌راه افتاد. برخی تاکید داشتند این‌گونه موضع‌گیری به معنی ضعف در مقابل آمریکاست و موضع مذاکره‌کنندگان ایرانی را تضعیف می‌کند. بعضی از تحلیلگرانی که در این طیف قرار دارند معتقدند با توجه به تجربه گذشته به هیچ‌وجه نباید به مقوله رفع تحریم اندیشید و باید با پیگیری خط مقاومت، طرف مقابل را به کرنش واداشت، اما در طرف مقابل، حامیان دولت و برجام تاکید دارند با توجه به فرصت ایجادشده پس از انتخابات آمریکا و حمایت بایدن از برجام، نباید در تشویق آمریکا برای بازگشت به برجام تعلل کرد و ایران باید از روش‌های مختلف راه را برای بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای فراهم کند. پس از این دوگانه که در فضای کشور شکل گرفت رهبر انقلاب در سخنرانی چهارشنبه خود، مسیر اصولی کشور در مقابل آمریکا و تحریم را تبیین کردند؛ مسیری که می‌توان گفت هیچ‌یک از دو مسیر مطرح‌شده در بالا نیست بلکه ترکیبی از این دو مسیر است که با قید اولویت‌هایی به هر کدام از آنها می‌پردازد.

رهبر انقلاب چه گفتند؟

رهبر انقلاب در سخنرانی که روز چهارشنبه داشتند بخش مهمی را به بحث تحریم‌ها اختصاص دادند و با تکرار موضعی که چند وقت قبل در خصوص اولویت «خنثی‌سازی تحریم‌ها» بر رفع تحریم‌ها داشتند فرمودند: رفع تحریم به‌دست دشمن است اما خنثی‌سازی آن به دست خودمان است بنابراین باید بیش از آن‌که به فکر رفع تحریم باشیم بر خنثی ‌کردن آن تمرکز کنیم.

رهبر انقلاب اسلامی در ادامه سخنانشان باب «رفع‌تحریم» از طریق تعامل را با قید این‌که لزوما این مسیر باید توام با عزت و قدرت باشد، بدون اشکال دانستند. ولی مسیر اصولی را همان خنثی‌سازی دانستند اما برخی جریان‌ها با تحریف کلیت منطق رهبری فقط بخش معطوف به «رفع تحریم» را برجسته کردند.

حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای در این بخش تصریح کردند: البته نمی‌گوییم دنبال رفع تحریم نباشیم، چرا که اگر بتوان تحریم را رفع کرد، حتی یک‌ساعت هم نباید تأخیر کنیم، گرچه اکنون چهار سال است که تأخیر شده و از سال۹۵ که بنا بود همه تحریم‌ها یک‌باره برداشته شود تا امروز نه‌تنها تحریم‌ها برداشته نشد بلکه زیادتر هم شد. ایشان برای مساله رفع تحریم، قیدهای مشخصی را نیز بیان کرده و خطاب به مسؤولان گفتند: اگر بتوان با روش درست، عاقلانه، ایرانی- اسلامی و عزتمندانه تحریم‌ها را برطرف کرد باید این کار را انجام داد اما تمرکز عمده باید بر خنثی‌سازی تحریم‌ها باشد که ابتکار آن به دست شما است.

رسانه‌های اصلاح‌طلب چه گفتند

پس از سخنرانی رهبر انقلاب در روز چهارشنبه، رئیس‌جمهوری در سخنانی که در مراسم بهره‌برداری رسمی از ۹۹ پروژه ملی وزارت کشور در حوزه عمران و مدیریت شهری در روز پنجشنبه داشت با بیان این‌که، اساس شکسته شدن تحریم‌ها است، گفت: همه باید برای بی‌اثر کردن و رفع تحریم‌ها تلاش کنیم و همان‌طور که مقام معظم رهبری تاکید فرمودند نباید اجازه دهیم این مهم حتی یک ساعت به تاخیر بیفتد.

روحانی تاکید کرد: دولت همه توانش را برای عمل به این رهنمود بسیار مهم مقام معظم رهبری به کار خواهد گرفت و اطمینان می‌دهم که ایستادگی و مقاومت مردم و وحدت ملی ملت ایران، موجب شکست دشمن خواهد شد.

با توجه به مجموع تحولات هفته گذشته، بررسی بیانات رهبری به صورت کاملا واضح نشان می‌دهد که ایشان اولویت را به خنثی‌سازی تحریم‌ها می‌دهند و معتقدند نباید انرژی اصلی خود را برای رفع تحریم‌ها بگذاریم هرچند اگر رفع تحریم هم به شکلی که منافع ما را تامین کند ممکن باشد باید در آن جهت اقدام کرد.

چنین موضعی در بیانات رهبر انقلاب کاملا روشن و شفاف است و نیازی به هیچ‌گونه تفسیر و تعبیری ندارد با این حال هفت روزنامه اصلی جریان اصلاح‌طلب در روز پنجشنبه تیتری با این مضمون را برای بیانات رهبر انقلاب انتخاب کردند که با روح حاکم بر بیانات ایشان همخوانی ندارد: «رهبر انقلاب: در رفع تحریم‌ها یک‌ساعت هم نباید تاخیر کنیم.»

انتخاب چنین تیتری از سخنان رهبر انقلاب هرچند به یکی از جملات صحبت‌های ایشان اشاره دارد اما با توجه به دوگانه‌ای که در روزهای قبل از آن شکل گرفته بود این‌گونه القا می‌کند که رهبر انقلاب نیز اولویت را به رفع تحریم‌ها می‌دهند و این در حالی است که مضمون بیانات رهبری، خلاف چنین چیزی را نشان می‌دهد.

نگاهی به مواضع کارشناسان مسائل رسانه نیز نشان می‌دهد که گرچه یکی از روش‌های تیترزنی، انتخاب یکی از جملات سخنران است و این کار به لحاظ اصولی، مشکلی ندارد اما در صورتی که جمله انتخاب‌شده، مقدمه و موخره‌ای داشته باشد و انتشار جداگانه آن با روح حاکم بر سخنرانی، همخوانی نداشته باشد انتخاب این جمله، حرفه‌ای و اخلاقی نیست.

مشابه چنین مساله‌ای در سخنرانی‌های مقامات و مسؤولان فراوان است که نمونه نزدیک آن سخنرانی رئیس‌جمهوری در نشست خبری روز دوشنبه بود که در بخشی از آن گفت: دلیل بی‌ثباتی قیمت‌ها در بازار، این است که در این دولت، وزیری که حامی مردم و مصرف‌کنندگان باشد، نداریم.این بخش از سخنان رئیس‌جمهوری در ارتباط با حمایت از تشکیل وزارت بازرگانی و با مقدمه و موخره‌ای بیان شد و طبیعتا اگر رسانه‌ای تیتر می‌زد که «در این دولت، وزیری که حامی مردم و مصرف‌کنندگان باشد، نداریم» اقدامی خارج از چارچوب حرفه‌ای انجام داده بود.

محمدصالح مفتاح، فعال رسانه‌ای در همین خصوص به سخنان شهید مطهری در کتاب حماسه حسینی اشاره می‌کند که در آن از دو نوع تحریف مادی و معنوی صحبت شده است.

مفتاح در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: تحریف مادی به این معنی است که واقعه‌ای را که وجود ندارد به‌جای واقعیت بگذاریم و در مقابل، تحریف معنوی به این معناست که اهداف و زمینه‌ها و ارزش‌هایی را که مطرح بوده تغییر دهیم. به اعتقاد این فعال رسانه‌ای، اتفاقی که در مورد بیانات رهبری صورت گرفته، تحریف معنوی است زیرا تاکید رهبری بر موضوع خنثی کردن تحریم‌ها بود و این مساله را در اولویت عنوان کردند اما برخی برای مطرح کردن مواضع خود به بخش دیگری از بیانات رهبری پرداختند که به از بین رفتن تحریم‌ها اشاره داشت. چنین رویکردی این‌گونه القا می‌کند که به اعتقاد مقامات ایران، ابزار دیگری برای مقابله با دشمن نداریم و نتیجه چنین رفتاری باعث می‌شود دشمن تا هر اندازه که بخواهد فشارهای خود را بر کشور افزایش دهد.

همنوایی تحریف و تحریم

با وجود این‌گونه ملاحظات، برخی رسانه‌ها بدون توجه به خطرات اقدامات‌شان و کمکی که ممکن است ناخواسته به جریان تحریف بکنند در این مسیر حرکت می‌کنند.

جریان تحریف، جریانی است که رهبر انقلاب در گذشته بارها نسبت به خطرات آن هشدار داده‌اند. یکی از به یادماندنی‌ترین هشدارهای ایشان در مرداد امسال و در سخنرانی تلویزیونی بود که به‌مناسبت عید سعیدقربان داشتند و تاکید کردند: «من به شما بگویم که اگر جریان تحریف شکست بخورد، جریان تحریم قطعا شکست خواهد خورد؛ زیرا عرصه، عرصه جنگ اراده‌هاست؛ وقتی جریان تحریف شکست خورد و اراده ملت ایران همچنان قوی و مستحکم باقی ماند، قطعا بر اراده دشمن فائق می‌آید و پیروز خواهد شد.»

رهبر انقلاب در آن سخنرانی، هدف تحریف را تغییر جهت در اراده ملت ایران خواندند و با بیان این‌که جریان تحریف اراده مقاومت ملی را نشانه رفته‌است، دلیل این مساله را در این نکته دانستند که همین اراده و روحیه مقاومت ملی باعث خنثی شدن تأثیرات تحریم‌های فلج‌کننده شده به همین دلیل باید این چنین اراده‌ای مقهور شود تا پروژه تحریم فلج‌کننده به فرجام مأموریت خود دست یابد.

مقابله با جریان تحریف

آنچه واضح است این‌که باید با جریان تحریف مقابله کرد و بر این اساس لازم اســت بدانیــم، شــرایط اقتصادی امروز کشــور، جدا از فشــار دشمن ریشــه در نگاه و تفکری دارد که اداره کشور را به وابستگی به خارج گره زده است و بــه آرمان‌های انقـلاب اســلامی و روحیه خودباوری و خوداتکایی بی‌توجهی دارد.

رهبر انقلاب در سخنرانی‌های خود راه‌های مقابله با جریان تحریف و همچنین راهکار رفع تحریم را بیان کرده‌اند. ایشان در یکی از سخنرانی‌هایشان با طرح این سوال که آیــا تحریــم قابل علاج اســت یا نــه؟ اینگونه پاسخ دادند: جــواب [اول] این اســت که قطعا قابل علاج اســت؛ جــواب دو این [است] که قطعا این علاج، این نیســت که ما در مقابل آمریکا عقب‌نشــینی کنیم.» 10 مرداد 1399.

نگاهی به گذشته به خوبی نشان می‌دهد رهبر انقلاب این تحلیل را بر اساس چه تجربیاتی بیان کرده‌اند؛ چرا که تجارب متعدد در ســال‌های اخیر حکایت از آن دارد که با عقب‌نشینی در مقابل دشمن، مشکل تحریم برطرف نخواهد شد و دل‌بستن به وعده‌های آمریکا و اروپایی‌ها چیزی جز اتکا به وعده‌های توخالی و پوچ نیســت. بر همین اساس بود که رهبر انقلاب پس از خروج آمریکا از برجام در مواضع متعددی تأکیــد کردند کــه «بــه اروپایی‌ها هــم اعتمــاد نکنید.» و «اقتصاد کشــور را نسبت به مذاکره شرطی نکنیــد».

با ایــن اوصاف، مذاکــره بــا اروپایی‌ها و وعده‌های پوچ آنها بخشی از فضای رســانه‌ای و برنامه‌ریزی‌های کشــور را به خود مشغول کرد و توصیه‌های رهبر انقلاب برای اقتصاد بدون نفت برای عبــور از تحریم، عدم تکیه بــر دلار و ایجــاد کارهای مبتکرانــه، مورد تمرکز قرار نگرفت و همین‌هــا باعث تشــدید فشــار اقتصــادی به ملت ایران در چند سال اخیر شد.

در چنین شرایطی راه‌حل واضح، خنثی‌سازی تحریم با استفاده از توانمندی‌های داخلی و اصلاح برخی رویکردها در سیاست خارجی است. رهبر انقلاب در این باره تاکید کرده‌اند: علاج تحریم فقط و فقط تکیه بر توانایی‌های ملی است. باید این توانایی‌ها را هرچــه داریم نگــه داریــم، دنبال کشــف توانایی‌های جدید باشیم، که قطعا هم توانایی‌های ما زیاد است و به آنها تکیه کنیم و آنها را احیا کنیــم، جوان‌های خودمــان را وارد میــدان بکنیــم... کــه البته[همه اینها] با تدبیــر واقعی و با مدیریت جهادی به دست می‌آید.»کار جریان تحریف«کار جریان تحریف، آدرس غلط دادن برای حل مشکل تحریم است.» (10 مرداد 1399)

این عبارتی است که رهبر انقلاب در مرداد امسال در خصوص رفتار جریانی بیان کردند که می‌خواهند درباره راه مقابله با تحریم نشانی غلط بدهند و بگویند «اگر می‌خواهید تحریم برطرف بشود، در مقابل آمریکا کوتاه بیایید». جریانی که بیانات اخیر رهبر انقلاب در روز چهارشنبه گذشته را که در آن خنثی‌سازی تحریم بر رفع تحریم مقدم دانسته شده‌بود، هم به صورت ناقص و تحریف‌شده بازتاب دادند. به همین مناسبت پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR روز گذشته، این تصویر را با عنوان «کار جریان تحریف» منتشر کرد.

دوقطبی کاذب مرگ و زندگی
محسن مهدیان، تحلیلگر سیاسی

اشاره رهبری مبنی بر لزوم عدم تأخیر در رفع تحریم‌ها توجه دادن به یک عقلانیت بود که البته سخن جدید و عجیبی نبود که باید برای رفع تحریم‌ها تلاش کنیم، زیرا حتی یک ساعت تأخیر هم ظلم به مردم است، اما درعین‌حال نباید منتظر باشیم و ببینیم دشمن چه‌کاری انجام خواهد داد.

این موضوع هم توجه دادن به عقلانیت است و این‌که به‌جای منتظر بودن برای دشمن باید خودمان برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها تلاش کنیم، بنابراین بیانات رهبری تأکید بر توجه عقلانی به این موضوع است که باید برای رفع تحریم‌ها تلاش کنیم اما اولویت اصلی ما این باشد که تحریم‌ها را بی‌اثر کنیم. اما بعد از بیانات رهبری، اتفاقی که از سوی برخی شاهدیم این است که درصدد درگیر کردن جامعه در دوقطبی مرگ و زندگی یعنی یک‌طرف تحریم‌ها به‌منزله مرگ و طرف دیگر رفع تحریم‌ها یعنی زندگی.

این در حالی است که این دوقطبی، واقعیت ندارد و راه سومی نیز وجود دارد اما آنها تلاش می‌کنند جامعه را به این سمت بکشانند که تنها مسیر باقی‌مانده در حذف تحریم‌هاست. درحالی‌که باید بدانیم دشمن صرفا در یک حالت از تحریم‌ها کوتاه می‌آید و آن‌هم زمانی است که مشاهده کند تصمیمش در مورد ایجاد تحریم‌ها جواب نداده و نتیجه‌ای نگرفته و در این صورت ممکن است مسیر دیگری را انتخاب کند بنابراین ایجاد دوقطبی در داخل کشور که برخی به دنبال ایجاد آن هستند به این معنی است که سیاست قبلی دشمن در افزایش تحریم‌ها نتیجه داده است.

در دوقطبی توهمی که برخی درصدد ایجاد آن هستند، مهم نیست چه کسی وجود دارد، بایدن یا ترامپ؛ با همه آنها باید مذاکره کرد. این نوع دوقطبی‌ها و ایجاد توقع و شکل‌گیری بن‌بست، باعث می‌شود درنهایت دشمن احساس کند سیاستش جواب داده است.

گروه سیاسی روزنامه جام جم