سیمای قرآن به روایت قرآن

به گزارش جام جم آنلاین از تاریخ فرهنگی قرآن، آیات قرآن برخی مفسر برخی دیگرند و همانگونه که برخی مفسران بزرگ گفته اند، ائمه اطهار علیه السلام این روش تفسیری را تأیید کرده اند. قرآن در بیان مسائل شیوه ای ویژه دارد. در بسیاری موارد اگر یک آیه از قرآن را انتخاب و اخذ کنید بدون آنکه آن را بر آیات مشابه عرضه بدارید، مفهومی پیدا می کند که با مفهوم همان آیه در کنار آیات هم مضمون، به کلی متفاوت است.

انَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ قرآن کریم مخزن معارف، گنجینه علوم الهى و از این جهت نیز در میان همه کتب آسمانى بى رقیب است کتاب هدایت و تِبیان کلّ شَىء است. اندیشمندان و دانشوران هر کدام به سهم خویش در این بحر ژرف و عمیق ، به غور پرداخته و بقدر توانایى خود در زمینه معارف و علوم آن قلم فرسایى نموده اند؛ والحق که هر آیه بلکه هر جمله اى از این کتاب بى همتا، سرفصل نوینى براى معارف الهى است. عظمت و اعجار جاوید قرآن مجید بر کسى پوشیده نیست. این کتاب آسمانى ناسخ ادیان و مذاهب گذشته و نجات بخش بشریت در حال و آینده است. در مقام والا و ممتاز قرآن کریم همین بس که معاندین، منافقین و دشمنان قسم خورده آن، هرگز نتوانسته اند در تحریف آن موفق شوند، قرآن مجید بیش از 14 قرن است که زنده و زندگى بخش است و به حیات الهى خود ادامه مى دهد و همواره بزرگترین تحول آفرین را در جوامع بشرى ایفا کرده است .

سیمای قرآن به روایت قرآن 

1- قرآن: إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ . فَإِذَا قَرَأْنَاهُ فَاتَّبِعْ قُرْآَنَهُ. قیامت 17-18، که ما خود قرآن را مجموع و محفوظ داشته و بر تو فرا خوانیم. پس چون آن را خوانديم، قرائت آن را دنبال كن.

2- تنزیل: إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ تَنزِيلًا. انسان 23، مسلما ما قرآن را بر تو به نحو احسن نازل کردیم

3- حدیث: اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ کِتَابًا مُّتَشَابِهًا مَّثَانِیَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ. زمر 23، خدا بهترین سخن را نازل کرده ، کتابی که بخشهای آن به هم مربوط و به یکدیگر منعطف است و از شنیدن آن کسانی که ازپروردگارشان خشیت دارند

4-تذکره: وَ إِنَّهُ لَتَذْکِرَهٌ لِلْمُتَّقِینَ. الحاقة/ 48، و آن مسلّماً تذکرى براى پرهیزگاران است.

5-ذکرى: وَ جاءَكَ فِي هذِهِ الْحَقُّ وَ مَوْعِظَةٌ وَ ذِكْرى‌ لِلْمُؤْمِنِينَ. هود/120، و در اين (اخبار)، براى تو حقايق و براى اهل ايمان، پند و تذكّرى آمده است.

6- شفاء: وَ لَوْ جَعَلْناهُ قُرْآناً أَعْجَمِيًّا لَقالُوا لَوْ لا فُصِّلَتْ آياتُهُ ءَ أَعْجَمِيٌّ وَ عَرَبِيٌّ قُلْ هُوَ لِلَّذِينَ آمَنُوا هُدىً وَ شِفاءٌ. فصلت 44، و اگر ما قرآن را عجمى قرار داده بوديم حتماً مى‌گفتند: «چرا آيات آن باز و روشن نشده (و با تعجب مى‌پرسيدند) آيا (قرآن) اعجمى و (مخاطب آن پيامبر و مردم) عربى؟!» بگو: «اين قرآن براى كسانى كه ايمان آوردند هدايت و شفايى است،

7- حکم: وَ کَذلِکَ أَنْزَلْناهُ حُکْماً عَرَبِيًّا. رعد /37، و همچنین ما قرآن را کتابی با حکمت و فصاحت عربی فرستادیم

8- حکمت: وَ اذْکُرْنَ ما یُتْلى فِی بُیُوتِکُنَّ مِنْ آیاتِ اللّهِ وَ الْحِکْمَةِ. احزاب 34، و آنچه در خانه های شما از آیات خدا و حکمت ، تلاوت می شود، به یادآورید،

9- حکیم: ذلِکَ نَتْلُوهُ عَلَیْکَ مِنَ اْلآیاتِ وَ الذِّکْرِ الْحَکیمِ. آل عمران58، اینهاست که ما آن را از آیات و قرآن حکمت آمیز بر تو می خوانیم

10- مهیمن: وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْكِتَابِ وَ مُهَيْمِنًا عَلَيْهِ. مائده 48، و ما این (قرآن عظیم) را به حق بر تو فرستادیم که تصدیق به درستی و راستی همه کتب که در برابر اوست نموده .

11- هادى: فَقالُوا إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً. جن 1 يَهْدِي إِلَى الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ 2، پس گفتند: همانا ما قرآنى شگفت شنيديم. كه به سوى رشد هدايت مى‌كند، پس به آن ايمان آورديم

12-نور: وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذي أُنْزِلَ مَعَهُ.  اعراف 157، و نوری را که به او نازل شد پیروی نمودند

13- رحمت: وَ إِنَّهُ لَهُدىً‌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ‌ نمل 77  و بدرستى و تحقيق كه قرآن هر آينه راهنماينده است به حق،  

14- حق: وَ إِنَّهُ لَحَقُّ الْیَقِین. حاقه 51، در این آیه قرآن حق الیقین دانسته است،

15- بصائر: بَصائِرَ لِلنَّاسِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ. قصص 43، (به موسی کتاب دادیم) تا مایه بصیرت مردم و هدایت و رحمتی برایشان باشد تا شاید متذکرشوند

16- مجید: ق  وَ القُرآنِ المَجید. ق 1 سوگند به قرآن با مجد و عظمت و کرامت

17- عزیز: وَ اِنَّهُ لَکِتابٌ عَزیزَ. فصلت 41 ، و این کتابی است، قطعاً شکست‌ناپذیر

18- عظیم: وَ لَقَدْ آتَيْناكَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِي وَ الْقُرْآنَ الْعَظِيمَ. حجر 87 ، ما به تو هفت آیه (سوره حمد) از کتاب ستوده و این قرآن بزرگ‏ را داده‏ ایم

19- کریم: و اِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ. واقعه 77، بدرستى كه آنچه حضرت رسالت بر شما مى‌خواند، هر آينه قرآنى است بزرگوار و بسيار با نفع و كثير الخير،

20- سراج: وَدَاعِيًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُّنِيرًا. احزاب 46، ما تو را دعوت کننده به سوى اللّه به فرمان او قرار دادیم، و هم چراغ روشنى بخش

21- بشیر: کِتَابٌ فُصِّلَتْ آیَاتُهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ . بَشِیراً وَ نَذِیراً فَأَعْرَضَ أَکْثَرُهُمْ فَهُمْ لا یَسْمَعُونَ. فصلت 3 و4، کتابى که آیاتش هر مطلبى را در جاى خود بازگو کرده، و قرآنى است فصیح و گویاست براى جمعیتى که آگاهند، . بشارت دهنده و بیم دهنده است; ولى بیشتر آنان روى گردان شدند; از این رو (حقایق را) نمى شنوند

22- صراط: اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ. حمد 6 ، درخواست هدایت به راه راست (خدایا خودم را به خودم بنما؛ طلب می کنیم که ما را به خودمان بشناساند. اگر من خودم را به خود شناختم، آن وقت خدا را هم می شناسم)

قرآن از زبان قرآن 

23. فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى‌ ، بقره‏۲۵۶ پس هر که از راه کفر و سرکشی دیو رهزن برگردد و به راه ایمان به خدا گراید بی‌گمان به رشته محکم و استواری چنگ زده

24. أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَكُمْ بُرْهانٌ مِنْ رَبِّكُمْ‌:،  نساء ۱۷۴ ای مردم، برای هدایت شما از جانب خدا برهانی (محکم) آمد، و نوری تابان به شما فرستادیم.

 25. بَشیرًا وَ نَذیرًا، فصلت ۴ مژده و بیم دهنده ای

26. وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ ، نحل ۴۴ (ما هر رسولی را) با معجزات و کتب و آیات وحی فرستادیم و بر تو این ذکر (یعنی قرآن) را نازل کردیم تا برای مردم آنچه را که به آنان فرستاده شده بیان کنی و برای آنکه عقل و فکرت کار بندند.

27. فَقَدْ جَاءَكُمْ بَيِّنَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ، انعام‏۱۵۷ پس به شما هم از طرف پروردگارتان حجت آشکار و هدایت و رحمت رسید،

28.کَذلِکَ أَوْحَیْنا إِلَیْکَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا... ،  شوری ۵۲ و همین گونه ما روح (و فرشته بزرگ) خود را به فرمان خویش (برای وحی) به تو فرستادیم،

29. هذا بَلاغٌ لِلنّاس، ابراهیم ۵۲ این (قرآن عظیم) حجت بالغ برای جمیع مردم است (تا خلایق از آن پند گرفته)

 30. وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ کُلَّ شَیْ‌ءٍ حَیٍّ ،  همانگونه که آب مایه حیات بشر است، قرآن نیز دل بشر را زنده می‏گرداند.

31. حِكْمَةٌ بالِغَةٌ فَما تُغْنِ النُّذُرُ ، قمر ۵ (با اين كه آن اخبار،) حكمتى رسا بود، ولى بيم‌دهندگان (براى افراد لجوج)، سودى نداشتند.

 32. وَ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً وَ بُشْرى‌ لِلْمُسْلِمِينَ ، نحل‏۸۹ و بر تو اين كتاب را نازل كرديم كه روشنگر هر چيز است و مايه‌ى هدايت و رحمت و بشارت براى مسلمانان

33. وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ ، انعام ۱۱۵ و كلام پروردگارت، در صداقت و عدالت به حدّ كمال و تمام رسيد. هيچ تغييردهنده‌اى براى كلمات او نيست و او شنواى داناست.

 34. وَ هُدىً وَ بُشْرى‌ لِلْمُؤْمِنِينَ‌ ، بقره‏۹۷ و مايه‌ى هدايت و بشارت براى مؤمنان است

35. الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَنْزَلَ عَلى‌ عَبْدِهِ الْكِتابَ وَ لَمْ يَجْعَلْ لَهُ عِوَجاً ، کهف ۱ ستايش مخصوص خدايى است كه كتاب (آسمانى قرآن را) بر بنده‌ى خود نازل كرد و براى آن هيچ گونه انحرافى قرار نداد.

36. فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِي أَنْزَلْنا تغابن 8 پس، به خدا و رسولش و نورى (كتاب آسمانى قرآن) كه نازل كرديم، ايمان آوريد.                                           .        37. وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ، بقره ۱۴۵، و اگر تو تابع دلخواه و هوسهای جاهلانه آنها شوی بعد از آنکه از جانب خدا علم یافتی، در این صورت البته از گروه ستمکاران خواهی بود. وَالرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ یَقُولُونَ آمَنَّا ، آل عمران

38. يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِي الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ، یونس۵ ، ای مردم عالم، به حقیقت نامه‌ای که همه پند و اندرز و شفای دلها و هدایت و رحمت بر مؤمنان است از جانب خدایتان آمد.

39. فِی صُحُفٍ مُکَرَّمَةٍ مَرْفُوعَةٍ مُطَهَّرَةٍ' ، عبس‏۱۴ ، در صحیفه‏هاى نوشته شده از لوح محفوظ،گرامى‏ کرده شده نزد خداى،یا صحف انبیاء. (صفحه هاى قرآن در پیشگاه خداوند، داراى جایگاهى بلند و ارزشى والا است.)

40. کَذلِکَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَکَ ، فرقان ۳۲ ، این به سبب آن است که قلب تو را به وسیله آن استوار گردانیم؛

41. وَ أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ، نحل ۴۴، پیامبران قبل از تو را با دلائل آشکار و کتابها فرستادیم و این قرآن رابر تو نازل کردیم تا برای مردم آنچه را که بر آنها نازل شده بیان کنی

42. وَ أَنَّ هَـذَا صِرَاطِی مُسْتَقِیمًا فَاتَّبِعُوهُ ، انعام‏۱۵۳، اهدنا الصراط المستقیم، حمد۵

43. فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ ، زمر ۱۸، پس مژده به بندگان من، کسانی که سخن‌ها را می‌شنوند و سپس نیکوترین آن را انتخاب می کنند و پیروی می کنند

44. قَیِّماً لِیُنْذِرَ بَأْساً شَدیداً وَ یبَشِّرَ الْمُؤْمِنینَ ... ، (كهف 2) قرآن، كتابی استوار است تا عذاب شدید را هشدار دهد و به مؤمنان بشارت دهد.

45. وَاعتَصِمُوا بِحَبلِ اللَّهِ جَمِیعاً و لاتَفَرَّقُوا ، آل عمران‏۱۰۳ همگی به ریسمان الهی چنگ زنید و پراکنده نشوید.

46. وَ هُديً وَ رَحْمَةً وَ بُشْري‏ لِلْمُسْلِمينَ ، نحل۸۹، و هدایت و رحمت وبشارت برای مسلمانان است

47. قُلْ أُوحِیَ إِلَیَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقَالُوا إِنَّا سَمِعْنَا قُرْآنًا عَجَبًا ، جن۱، بگو: بر من وحی شده است که گروهی از جن(به قرائت من)گوش دادند، پس گفتند: همانا ما قرآنی شگفت شنیدیم.

48. ذَلکَ أَمرُالله أَنزَلَهُ اِلَیکُم، طلاق ۵، این احکام فرمان خداست که به شما نازل کرد

49. رَبَّنا إِنَّنا سَمِعْنا مُنادِیاً یُنادی لِلْإیمانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّکُمْ فَآمَنَّا ، آل عمران‏۱۹۳، پروردگارا ! قطعاً ما دعوتگری را شنیدیم که به ایمان فرامی‌خواند که: به پروردگار خود ایمان آورید؛ پس ایمان آوردیم؛

50. وَ هذا کِتابٌ أَنْزَلْناهُ مُبارَکٌ ، انعام ۹۲، این کتابی است که ما آن را نازل کردیم کتابی است بسیار پربرکت،

51. وَ أَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ ، ضحی ۵، و اما نعمت‌ پروردگارت‌ ‌را‌ سپاسگزار باش‌ و ‌از‌ ‌آن‌ سخن‌ بگو

52. قُلْ إِنَّمَا أُنذِرُکُم بِالْوَحْیِ ، انبیاء ۴۵، بگو: ‌من‌ تنها ‌با‌ وحی‌ [الهی‌ و قرآن‌] ‌شما‌ ‌را‌ هشدار می‌دهم‌

 53. وَ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْ‏ءٍ ، نحل‏۸۹، و ما این کتاب را بر تو نازل کردیم که بیانگر همه چیز،  (القرآن هدی من الضلالة و تبیان من العمی عن رسول‏الله، اصول کافی، ج‏۴، ص‏۴۲۰)

54. هُدىً لِلنَّاسِ،  بقره ۱۸۵، راهنماى مردمان است

55.  ذِلِکَ الکِتَآبُ لا رَیبَ فیهِ هُدی لِلمُتٌقین ، بقره ۲، آن کتاب (با عظمت که) در (حقّانیت) آن هیچ تردیدى راه ندارد، راهنماى پرهیزگاران است

 56. کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ مُبارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آیاتِهِ وَ لِیَتَذَکَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ ، صاد۲۹، (این قرآن بزرگ) کتابی مبارک و عظیم الشّأن است که به تو نازل کردیم تا امت در آیاتش تفکر کنند و صاحبان مقام عقل متذکر (حقایق آن) شوند.

57. لَوْ اَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنِ عَلى جَبَل لَرَأَیْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیَةِ اللّهِ ، حشر ۲۱ اگر این قرآن را بر کوه ها نازل مى کردیم، کوه ها در مقابل جاذبه قوى قرآن سر تعظیم فرود مى آورد.

58. إِنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ وَمَا هُوَ بِالْهَزْلِ ، طارق 13، كه همانا اين قرآن سخنى است قاطع. و هزل و شوخى نيست.  

59. أَفَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا ، محمد ۲۴، پس چرا در قرآن تدبرنمی کنند آیا بر دلهایشان قفل زده شده ؟
60. تَبَارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعَالَمِینَ نَذِیرًا ، فرقان ۱، بسیار پر برکت کرد کسی که مرزبندی‌ها را برای بنده خود فرو فرستاد تا برای همه جهانیان بیم دهنده باشد
61. وَ لكِنْ تَصْدِيقَ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ ، یونس ۳، بلكه تصديقى است براى كتب آسمانى پيشين وتوضيحى از آن كتاب است
62. يُرِيدُونَ أَنْ يُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَيَأْبَى اللَّهُ إِلا أَنْ يُتِمَّ نُورَهُ ، صف ۸، میخواهند نور خدا را با (دم) دهانهاشان خاموش سازند وخداوند تمام کننده ی نور خود است
63. إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ ، حجر۹، بی تر دید ما این قرآن را به تدریج نازل کرده ایم و قطعاً نگهبان آن خواهیم بود.»

64. لَا یَأْتِیهِ الْبَاطِلُ مِن بَیْنِ یَدَیْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ تَنزِیلٌ مِّنْ حَکِیمٍ حَمِیدٍ  فصلت ۴۲، هیچگونه باطلی، از هیچ جهتی و نظری، متوجّه قرآن نمی‌گردد ،

65. کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ لِتُخْرِجَ النّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ ، ابراهیم‏۱، قرآن کتابی است که ای پیامبر ما بر تو نازل کردیم، تا انسانها را از تاریکیهای شرک و کفر و نفاق و به سوی هدایت و روشنایی و حقیقت بیرون آوری.

قرآن خود را این چنین معرفى مى کند 

 إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ بدرستى که قرآن (مردم را) به راه و آئینى که مستقیم ترین و صاف ترین و پابرجاترین آئینهاست هدایت مى کند. صاف و مستقیم از نظر عقائدى و از نظر ارائه کردن عقیده و عمل، و قوانین اجتماعى و اقتصادى و نظامات سیاسى و برنامه هاى اخلاقى و عبادى و دینى که بر جامعه انسانى حکم فرماست. و بالاخره صاف تر و مستقیم تر از نظر نظام حکومتى که برپا دارنده عدل و درهم کوبنده ستم ستمگران است.

آرى، روش هدایت قرآن صاف و مستقیم و ثابت است. وَإِنَّهُ لَکتَابٌ عَزِیزٌ. لایَأْتِیهِ الْباطِلُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِیلٌ مِنْ حَکِیم حَمِید و این قرآن کتابى است قطعا شکست ناپذیر. که هیچ گونه باطلى، نه از پیش رو و نه از پشت سر، به سراغ آن نمى آید؛ چرا که از سوى خداوند حکیم و شایسته ستایش، نازل شده. بلى قرآن کتابى است که هیچ کس نمى تواند همانند آن را بیاورد و بر آن غلبه کند، کتابى است بى نظیر، منطقش محکم و گویا، استدلالش قوى و نیرومند، تعبیراتش منسجم و عمیق، تعلیماتش ریشه دار و پرمایه، احکام و دستوراتش هماهنگ با نیازهاى واقعى انسانها در تمام ابعاد زندگى. زیرا از سوى خداوند حکیم و حمید نازل شده، خداوندى که افعالش از روى حکمت و در نهایت کمال و درستى است إِنْ هُوَ إِلا ذِكْرٌ لِلْعَالَمِينَ تکویر 27 این قرآن براى همه عالمیان تذکر و بیدارى است. آرى ؛ مهم آن است که مردم از غفلت بیرون آیند و به تفکر و اندیشه بپردازند، چرا که راه، روشن و نشانه هاى آن آشکار است، در درون جان انسان فطرت پاکى به ودیعه نهاده شده که به او جهت مى دهد. به خط توحید و تقوى مى کشاند، اما تقوى بیدارى است و رسالت اصلى پیامبران و کتب آسمانى نیز همین بوده وَ لَقَدْ ضَرَبْنا لِلنَّاسِ فِي هذَا الْقُرْآنِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ  زمر 27 ما براى مردم، در این قرآن از هر نوع مثلى زده ایم (و هر نوع مثلى را مطرح کرده ایم) شاید متذکر شوند (و از راه خطا به صراط مستقیم بازگردند) آرى، از سرگذشت دردناک ستمگران و سرکشان، از عواقب هولناک گناه و نافرمانى، از انواع پندها و اندرزها، از اسرار خلقت و نظام آفرینش، از احکام و قوانین و خلاصه هر چه براى هدایت انسان ها لازم بود، در لباس مثل براى آن ها شرح دادیم قُرآناً عَرَبِیّاً غَیْرَ ذی عِوَجٍ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ. زمر 28 (این) قرآن است فصیح و خالى از هرگونه کجى و نادرستى، انحراف، تضاد و تناقض شاید آن ها پرهیزکارى را پیشه کنند.

آرى، در قرآن، هیچ گونه کژى راه ندارد، آیاتش هماهنگ، تعبیراتش گویا، و عباراتش مفسر یکدیگر است قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلى‌ أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ كانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيراً اسراء 88 (اى پیامبر اسلام) به آنها بگو اگر تمام انسان ها و پریان اجتماع و اتفاق کنند تا همانند این قرآن را بیاورند قادر نخواهند بود هر چند یکدیگر را کمک کنند. این آیه با صراحت تمام، همه جهانیان را از کوچک و بزرگ، عرب و عجم، انسان و جن را بدون استثناء دعوت به مقابله با قرآن کرده و مى گوید: اگر فکر مى کنید این قرآن سخن خدا نیست و ساخته مغز بشر است، شما نیز، همانند آن را بیاورید در حالى که هرگز نخواهید توانست وَ لَقَدْ صَرَّفْنا لِلنَّاسِ فِي هذَا الْقُرْآنِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ فَأَبى‌ أَكْثَرُ النَّاسِ إِلاَّ كُفُوراً اسراء 89 ما براى مردم، در این قرآن از هر نمونه اى از انواع معارف و حقائق را بیان کردیم با این حال اکثر مردم جاهل و نادان جز انکار حق، و نادیده گرفتن دلائل هدایت، عکس العملى نشان ندادند.