همیشه و چند ساعت بعد از هر زلزلهای سوال ثابت خبرنگاران از من این است: « آیا خطر رفع شده است؟» . من هم یک جواب ثابت برایشان دارم:« با توجه به شرایط موجود، هنوز خطر رفع نشده است».البته با توجه به پروتکلهای امداد و نجات باید رنگ وضعیت را هم اعلام کنیم و مثلا بگوییم وضعیت این منطقه نارنجی است و ساکنان آن باید تا ۷۲ساعت آماده باشند.
اما واقعیت این است که خطر زلزله همیشه هست.نمی خواهم و نباید کسی را بترسانیم، ولی درباره زلزله وضعیت هیچ وقت سفید نمیشود.همیشه خطرش کنار گوش همه ماست.ماجرا فقط این است که ما معمولا وجود این خطر را فراموش میکنیم.این فراموشی فقط وقتی خوب است که کمک کند ترس زلزله موجب سلب آرامش و قطع شدن جریان عادی زندگی نشود.اما همین فراموشی میتواند خطرناک ترین اتفاق زندگی ما باشد. وقتی یادمان میرود که اصلا برای مقابله با زلزله آماده شویم،فراموش میکنیم با اعضای خانواده آموزشها را مرور کنیم و همه توصیهها را از یاد میبریم.
هر چند وقت یک بار که زمین تکان میخورد و ما زلزله را حس میکنیم یادمان میآید که چقدر زلزله میتواند خطرناک باشد،از ترس، خوابیدن در خودرو و پارک را به ماندن در خانه ترجیح میدهیم.اما مشکل اینجاست که این ترس به اندازه حداکثر همان ۷۲ ساعت دوام دارد و بعد دوباره همهچیز را فراموش میکنیم. مخصوصا وقتی خبر میآید که زلزلهای خسارت و تلفات جانی و مالی نداشته انگار بیشتر خیال مان آسوده میشود که همهچیز تمام شد. ولی باید بدانیم و مدام رسانهها به ما یادآوری کنند زلزله خبر نمیکند و هر لحظه ممکن است وضعیت سفید تبدیل به وضعیت قرمز شود. به این ترتیب باید آمادگی کافی داشته باشیم،آموزش ببینیم و برای بهکار بستن آموزشهایی که دیدهایم آماده باشیم.در تمام سالهای گذشته زلزلههای زیادی را از نزدیک دیده ام و در صف اول مدیریت بحران حضور داشتهام.اگر بخواهم یک نکته مشترک از همه مشاهداتی که داشتهام بگویم،این است:«زلزله از کسانی که آن را جدی نمیگیرند انتقام سختی میگیرد.» آنهایی که در ساختوساز خانهشان دقت نکردهاند،آنهایی که توصیهها را گوش نکردهاند و آنهایی که خیال کردهاند زلزله همیشه در خانه همسایه میآید بیشتر آسیب دیده اند. ما در جمعیت هلال احمر و همه دستگاههای امدادی همیشه آماده امدادرسانی هستیم،اما اگر همه مردم آمادگی مواجهه با زلزله و بحرانهای طبیعی را نداشته باشند این آمادگی ما هم تاثیر زیادی نخواهد داشت. همه چیز بستگی به خود ما دارد و اینکه فرض کنیم وضعیت هیچوقت سفید نیست. همیشه آماده باشیم و ترس عاقلانهای را به جامعه منتقل کنیم تا سطح آمادگی خانوادهها کاهش پیدا نکند.
مرتضی سلیمی رییس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر/جام جم